"Farmakoterapia w ginekologii, uroginekologii i endokrynologii ginekologicznej"

Spis treści

Przedmowa 22

Wykaz najważniejszych skrótów 24

GINEKOLOGIA 32

1. Choroby przenoszone drogą płciową – Natalia Podkowa, Grzegorz H. Bręborowicz 34

1.1. STD wywoływane przez bakterie 35

1.1.1. Kiła 35

1.1.2. Zakażenia gonokokami – rzeżączka 40

1.1.3. Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej 46

1.1.4. Wrzód weneryczny 49

1.1.5. Ziarnica weneryczna pachwin 52

1.1.6. Ziarniniak pachwinowy 53

1.1.7. Bakteryjna waginoza 55

1.2. STD wywoływane przez wirusy 56

1.2.1. Opryszczka narządów płciowych 56

1.2.2. Kłykciny kończyste 60

1.2.3. Mięczak zakaźny 62

1.2.4. Zakażenie wirusem HIV 63

1.2.5. Zapalenie wątroby typu C 65

1.3. STD wywoływane przez grzyby 67

1.3.1. Kandydoza narządów płciowych 67

1.4. STD wywoływane przez pierwotniaki 71

1.4.1. Rzęsistkowica 71

1.5. STD wywoływane przez pasożyty 73

1.5.1. Świerzb 73

1.5.2. Wszawica łonowa 76

2. Nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych – Anna Roztocka-Kuc 80

2.1. Ostre krwawienie z dróg rodnych 82

2.2. Nadmiernie obfi te i przedłużające się krwawienia miesiączkowe 84

2.3. Krwawienia kontaktowe 97

2.4. Krwawienia podczas stosowania antykoncepcji (doustnej, przezskórnej, dopochwowej, wewnątrzmacicznej) 99

2.5. Krwawienia w okresie około- i pomenopauzalnym 101

3. Endometrioza – Jan Kotarski, Monika Abramiuk 107

4. Dyspareunia – Anna Roztocka-Kuc, Grzegorz H. Bręborowicz 118

5. Wulwodynia – Grzegorz H. Bręborowicz 126

6. Osteoporoza – Dorota Rabiega-Gmyrek 131

7. Zapalenie narządów miednicy mniejszej – Anna Roztocka-Kuc, Grzegorz H. Bręborowicz 142

8. Zespół bólowy miednicy mniejszej – Grzegorz H. Bręborowicz 150

9. Profi laktyka antybiotykowa przed operacją ginekologiczną – Grzegorz H. Bręborowicz, Marek Chuchracki 163

10. Powikłania po operacjach ginekologicznych – Nikodem Horst, Grzegorz H. Bręborowicz 171

10.1. Nieprawidłowe gojenie dostępu operacyjnego – Nikodem Horst 172

10.2. Martwicze zapalenie powięzi/zgorzel gazowa – Nikodem Horst 181

10.3. Rozejście szycia kikuta pochwy – Nikodem Horst 183

10.4. Ropień miednicy mniejszej i zapalenie tkanek miednicy mniejszej – Nikodem Horst 184

10.5. Niedrożność pooperacyjna – Nikodem Horst 186

10.6. Zakrzepowe zapalenie żył miednicy mniejszej – Nikodem Horst 188

10.7. Pooperacyjne nudności i wymioty – Grzegorz H. Bręborowicz 189

11. Farmakoterapia schorzeń ginekologicznych u młodocianych 202

11.1. Krwawienia młodocianych – Agnieszka Drosdzol-Cop 202

11.2. Stany zapalne sromu u dziewcząt – Agnieszka Drosdzol-Cop, Anna Fuchs, Iwona Czech 207

11.2.1. Streptococcus A -hemolizujący 210

11.2.2. Haemophilus infl uenzae 211

11.2.3. Chlamydia trachomatis i mykoplazmy 211

11.2.4. Neisseria gonorrhoeae 213

11.2.5. Zakażenie Trichomonas vaginalis 215

11.2.6. Grzybicze infekcje sromu 216

11.2.7. Sklejenie warg sromowych mniejszych (synechia) 217

11.3. Liszaj twardzinowy sromu u dziewcząt – Agnieszka Drosdzol-Cop, Dominika Orszulak 219

11.4. Endometrioza u nastolatek – Agnieszka Drosdzol-Cop 224

11.5. Antykoncepcja u nastolatek – Agnieszka Drosdzol-Cop, Amanda Robek 229

12. Doustna antykoncepcja hormonalna u kobiet w okresie perimenopauzy – korzyści oraz ryzyko – Ewa Woźniakowska, Paweł Milart 240

13. Zastosowanie kwasu hialuronowego w ginekologii – Tomasz Paszkowski, Wojciech Wrona, Maciej Paszkowski 253

14. Profi laktyka zrostów pooperacyjnych – Zbigniew Friebe, Grzegorz H. Bręborowicz 266

UROGINEKOLOGIA 284

15. Wprowadzenie – Tomasz Rechberger, Ewa Rechberger, Andrzej Wróbel, Paweł Skorupski 286

15.1. Neurotransmitery regulujące funkcje dolnych dróg moczowych 287

15.2. Układ przywspółczulny a funkcja dolnych dróg moczowych 289

15.3. Układ współczulny a funkcja dolnych dróg moczowych 290

15.4. Nerwy somatyczne a funkcja dolnych dróg moczowych 291

15.5. Impulsacja sensoryczna dośrodkowa a funkcja dolnych dróg moczowych 292

15.6. Receptory nukleotydowe (purynergiczne) w funkcjonowaniu układu moczowego 293

15.6.1. Rola receptorów nukleotydowych w funkcjonowaniu dolnego odcinka dróg moczowych 294

16. Farmakoterapia nadreaktywności pęcherza moczowego 298

16.1. Leki antycholinergiczne – Andrzej Wróbel, Tomasz Rechberger 298

16.2. Mirabegron w leczeniu nadreaktywności pęcherza moczowego – Paweł Miotła, Tomasz Rechberger, Andrzej Wróbel 308

16.3. Leki działające na kanały wapniowe – Aneta Adamiak-Godlewska, Katarzyna Romanek-Piva 316

16.4. Farmakoterapia drugorzutowa nadreaktywności pęcherza moczowego – estrogeny – Krzysztof Gałczyński, Tomasz Rechberger 322

16.5. Leki o aktywności adrenergicznej – Andrzej Wróbel, Ewa Rechberger 326

16.6. Leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy – Andrzej Wróbel, Ewa Rechberger 333

16.7. Duloksetyna – Tomasz Rechberger, Ewa Rechberger, Andrzej Wróbel 340

16.8. Prostanoidy a nadreaktywność pęcherza moczowego – Łukasz Nowakowski, Michał Bogusiewicz 346

16.9. Receptory TRP – Katarzyna Jankiewicz, Małgorzata Wojtaś 350

16.9.1. Receptory TRP w drogach moczowych 351

16.10. Receptory tachykininowe – Katarzyna Jankiewicz, Małgorzata Wojtaś 360

16.10.1. Tachykininy oraz ich receptory w drogach moczowych 360

16.10.2. Rola tachykinin w patogenezie chorób dróg moczowych 361

16.11. Toksyna botulinowa A w leczeniu pęcherza nadreaktywnego – Paweł Miotła, Tomasz Rechberger 365

16.12. Leki wpływające na receptory opioidowe jako terapia drugorzutowa w leczeniu pęcherza nadreaktywnego – Katarzyna Romanek-Piva, Aneta Adamiak-Godlewska 373

16.12.1. Agoniści receptora opiodowego 373

16.13. Inhibitory kinazy Rho – Andrzej Wróbel 375

16.14. Receptory kanabinoidowe i kanabinoidy w funkcjonowaniu pęcherza moczowego – Paweł Skorupski 385

16.14.1. Wpływ kanabinoidów na funkcję pęcherza moczowego 387

16.15. Kininy w nadreaktywności pęcherza moczowego – Paweł Skorupski, Łukasz Nowakowski 391

16.16. Farmakoterapia drugorzutowa nadreaktywności pęcherza moczowego – inhibitory fosfodiesterazy – Katarzyna Skorupska, Łukasz Nowakowski 393

17. Zespół bolesnego pęcherza moczowego – Tomasz Rechberger, Łukasz Nowakowski, Paweł Miotła 397

18. Pęcherz neurogenny – uszkodzenia rdzenia kręgowego – Konrad Futyma, Dominika Streit-Ciećkiewicz, Aleksandra Kamińska 404

19. Schorzenia neurodegeneracyjne a zaburzenia funkcji pęcherza moczowego u kobiet – Tomasz Rechberger, Paweł Miotła 411

19.1. Neurologiczna kontrola funkcji dolnych dróg moczowych 412

19.2. Choroba Parkinsona i stwardnienie rozsiane 413

20. Nietrzymanie moczu u dzieci – Beata Kulik-Rechberger 423

20.1. Nietrzymanie moczu w nocy (moczenie nocne) 423

20.2. Nietrzymanie moczu w ciągu dnia oraz w ciągu dnia i w nocy (nieneurogenna dysfunkcja pęcherzowo-zwieraczowa) 430

21. Farmakoterapia wysiłkowego i mieszanego nietrzymania moczu – Tomasz Rechberger, Paweł Miotła, Andrzej Wróbel 439

22. Osocze bogatopłytkowe w uroginekologii – Konrad Futyma, Dominika Streit-Ciećkiewicz, Tomasz Rechberger 448

23. Zakażenia w obrębie dolnego odcinka układu moczowego a schorzenia uroginekologiczne – Marta Monist, Alicja Ziętek, Paweł Miotła, Tomasz Rechberger 456

24. Zakażenia sromu i pochwy – Alicja Ziętek, Marta Monist 464

24.1. Grzybice pochwy 465

24.2. Waginoza bakteryjna 467

24.3. Zakażenia pochwy wywołane bakteriami tlenowymi 469

24.4. Zakażenia Chlamydia trachomatis 471

24.5. Zakażenia mykoplazmami urogenitalnymi 472

24.6. Rzęsistkowica pochwy 473

24.7. Zakażenie wirusem HSV 473

25. Pęcherz hipotoniczny – Tomasz Rechberger, Konrad Futyma 477

26. Rola estrogenoterapii w uroginekologii – Krzysztof Gałczyński, Tomasz Rechberger 484

26.1. Menopauzalny zespół urogenitalny 486

26.2. Nietrzymanie moczu 489

26.3. Zaburzenie statyki narządów miednicy mniejszej 490

27. Desmopresyna w leczeniu nocnej poliurii – Tomasz Rechberger, Paweł Miotła 495

28. Profi laktyka okołozabiegowa zakażeń w uroginekologii – Michał Bogusiewicz, Tomasz Rechberger 501

28.1. Profi laktyka zakażeń układu moczowego 501

28.2. Pooperacyjne zakażenia układu moczowego w uroginekologii 503

28.3. Patogeny 503

28.4. Cewnikowanie pęcherza moczowego a zakażenie układu moczowego 504

28.5. Cystoskopia, badanie urodynamiczne, dopęcherzowe iniekcje toksyny botulinowej 506

28.6. Zakażenie rany w uroginekologii 507

28.7. Farmakologiczna profi laktyka okołooperacyjna podczas zabiegowego leczenia nietrzymania moczu i zaburzeń statyki narządów miednicy mniejszej 508

29. Fitoterapia i immunoterapia zakażeń układu moczowego – alternatywne postępowanie w nawracających zakażeniach dróg moczowych u kobiet – Tomasz Rechberger, Paweł Miotła 511

30. Znieczulenie do operacji uroginekologicznych – Wojciech Dąbrowski 524

31. Uśmierzanie bólu pooperacyjnego po zabiegach uroginekologicznych – Edyta Kotlińska-Hasiec 535

ENDOKRYNOLOGIA GINEKOLOGICZNA 550

32. Choroby podwzgórza – Agnieszka Podfi gurna, Anna Szeliga, Błażej Męczekalski 552

32.1. Zespół Kallmanna 552

32.2. Czynnościowy podwzgórzowy brak miesiączki 554

33. Choroby przysadki – Grzegorz Jakiel, Kornelia Zaręba, Waldemar Kapusta 559

33.1. Hiperprolaktynemia 559

33.2. Guzy przysadki 563

33.2.1. Guzy wydzielające hormon wzrostu 566

33.2.2. Guzy wydzielające ACTH 569

33.2.3. Guzy wydzielające TSH 572

33.2.4. Guzy wydzielające gonadotropiny 573

33.3. Niedoczynność przysadki 574

33.3.1. Zespół Sheehana 575

34. Choroby nadnerczy – Ewa Rudnicka, Monika Grymowicz, Wojciech Pięta, Roman Smolarczyk 581

34.1. Nadczynność kory nadnerczy 581

34.1.1. Zespół Cushinga 581

34.2. Wrodzony przerost nadnerczy 584

34.3. Hiperaldosteronizm pierwotny 586

34.4. Guz chromochłonny 587

34.5. Niedoczynność kory nadnerczy 588

35. Choroby tarczycy 592

35.1. Niedoczynność tarczycy – Marek Ruchała, Ewelina Szczepanek-Parulska 592

35.2. Nadczynność tarczycy – Marek Ruchała, Ewelina Szczepanek-Parulska 599

35.3. Zapalenia tarczycy – Ewelina Szczepanek-Parulska, Marek Ruchała 608

35.3.1. Ostre zapalenie tarczycy 608

35.3.2. Podostre zapalenie tarczycy 610

35.3.3. Przewlekłe autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy 612

36. Choroby jajników – Anna Szeliga, Agnieszka Podfi gurna, Błażej Męczekalski 615

36.1. Zespół policystycznych jajników 615

36.2. Hyperthecosis 621

36.3. Przedwczesna niewydolność jajników 622

36.4. Zespół Turnera 627

37. Niepłodność żeńska i stymulacja owulacji – Krzysztof Łukaszuk, Beata Olszak-Sokołowska, Michał Kunicki 632

38. Hormonalna terapia menopauzy – Monika Grymowicz, Ewa Rudnicka, Wojciech Pięta, Roman Smolarczyk 639

Skorowidz 649