"Medycyna fizykalna w praktyce klinicznej"

Spis treści

Strona tytułowa 2

Strona redakcyjna 4

Od autorów 5

Spis treści 6

1. Fizjoterapia i medycyna fizykalna w Polsce 11

2. Biofizyczne aspekty oddziaływania czynników fizykalnych 12

2.1. Bodziec fizykalny 12

2.2. Skóra jako odbiornik bodźców fizykalnych 13

2.3. Czynność komórki 14

2.3.1. Fizjologia komórki nerwowej i mięśniowej 14

2.4. Fizjologia bólu 17

2.4.1. Mechanizm powstawania bólu 17

2.5. Odczyn zapalny 18

2.4.2. Ból ostry i ból przewlekły 18

2.4.3. Rola układu immunologicznego w odczuwaniu bólu 18

2.5.1. Miejscowe objawy zapalne 18

2.6. Proces gojenia tkanki 20

2.5.2. Ogólne objawy zapalne 20

2.6.1. Proces gojenia tkanki unaczynionej 20

2.6.2. Proces gojenia tkanek nieunaczynionych 21

2.6.3. Proces regeneracji ścięgien 21

2.7. Uszkodzenie układu nerwowego 22

2.7.1. Zespoły neurologiczne 23

2.7.2. Choroby nerwowo-mięśniowe 23

2.8. Termoregulacja 24

2.7.3. Uszkodzenie nerwów obwodowych 24

2.8.1. Układ termoregulujący 25

2.8.2. Termoregulacja chemiczna 25

2.8.3. Termoregulacja fizyczna 25

2.8.4. Kontrola naczynioruchowa 25

2.9. Podstawy fizyczne 26

2.8.5. Zaburzenia homeostazy termicznej 26

2.9.1. Prąd elektryczny 26

2.9.2. Ciepło 26

2.9.3. Pole elektromagnetyczne, fotony, fale, światło 27

2.9.4. Dźwięk i fala uderzeniowa 28

Piśmiennictwo 28

3. Fizykoterapia 30

3.1. Elektroterapia 30

3.1.1. Charakterystyka prądów stosowanych w elektroterapii 30

3.1.2. Galwanizacja i jonoforeza 32

3.1.3. Kąpiele elektryczno-wodne 35

3.1.4. Prądy impulsowe 35

3.1.5. Charakterystyka poszczególnych rodzajów prądów impulsowych 40

3.1.6. Prądy średniej częstotliwości 45

3.1.7. Specjalne metody stymulacji 47

3.1.8. Metodyka zabiegów elektroterapeutycznych 48

Piśmiennictwo 52

3.2. Elektrodiagnostyka 53

3.2.1. Badanie elektromiograficzne 53

3.2.2. Badanie elektroneurologiczne 54

3.2.3. Testy elektrodiagnostyczne 55

3.3. Termoterapia 56

3.3.1. Biologiczne skutki zmiany temperatury 56

Piśmiennictwo 56

3.3.2. Terapeutyczne zastosowanie ciepła 57

3.3.3. Terapeutyczne zastosowanie zimna 60

Piśmiennictwo 62

3.4. Diatermia 63

3.4.1. Biologiczne oddziaływanie diatermii 63

3.4.2. Diatermia krótkofalowa 64

3.4.3. Diatermia mikrofalowa 67

3.4.4. Diatermia o częstotliwości poniżej 1 MHz 68

3.5. Zmienne pole magnetyczne 70

3.5.1. Magnetoterapia 71

3.5.2. Magnetostymulacja 72

3.6. Podczerwień i światło widzialne 73

3.6.1. Biologiczne działanie podczerwieni i światła widzialnego 73

Piśmiennictwo 73

3.6.2. Promieniowanie podczerwone 74

3.6.3. Promieniowanie widzialne 74

3.6.4. Miejscowe zabiegi światłem podczerwonym i widzialnym 75

3.6.5. Zabiegi ogólne z zastosowaniem podczerwieni 75

3.7. Lasery 76

3.7.1. Wpływ promienia laserowego na tkanki 76

Piśmiennictwo 76

3.7.2. Zasady bezpieczeństwa terapii laserowej 78

3.7.3. Lasery niskiej mocy, biostymulacja nietermiczna (LLLT) 78

3.7.4. Lasery wysokiej mocy, biostymulacja termiczna (HILT) 81

3.8. Promieniowanie ultrafioletowe 82

3.8.1. Biologiczne oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego 82

Piśmiennictwo 82

3.8.2. Wpływ na układ immunologiczny 84

3.8.3. Późne skutki promieniowania ultrafioletowego 85

3.8.4. Sztuczne źródła światła 86

3.8.5. Metody terapeutyczne z wykorzystaniem promieniowania ultrafioletowego 86

3.8.6. Minimalna dawka rumieniowa 87

3.8.7. Solaria 87

3.9.Ultradźwięki 88

Piśmiennictwo 88

3.9.1.Mechanizm działania ultradźwięków 89

3.9.2. Biologiczne oddziaływanie ultradźwięków 90

3.9.3.Wskazania 91

3.9.4. Metodyka zabiegów ultradźwiękowych 91

3.9.5. Sonoforeza 92

3.10. Fala uderzeniowa ESWL 93

3.9.6. Przeciwwskazania 93

Piśmiennictwo 93

3.10.1. Terapie z wykorzystaniem zogniskowanej fali uderzeniowej FSWT (focused shock wave therapy) 94

3.10.2. Terapie z wykorzystaniem promieniście rozchodzącej się fali uderzeniowej RSWT (radial shock wave therapy) 94

3.10.3. Biologiczne oddziaływanie fali uderzeniowej 95

3.10.4. Metodyka zabiegu 95

3.10.5. Wskazania 95

3.10.6. Przeciwwskazania 95

3.11. Hydroterapia 96

Piśmiennictwo 96

3.11.1. Kąpiele 97

3.11.2.Natryski 98

3.11.3. Lokalne i specyficzne zabiegi hydroterapeutyczne 98

3.12. Presoterapia i kompresjoterapia 98

Piśmiennictwo 98

3.13. Hiperbaryczna terapia tlenowa 99

3.14. Karboksyterapia 99

Piśmiennictwo 99

Piśmiennictwo 99

Piśmiennictwo 100

4. Balneoterapia uzdrowiskowa 101

4.1. Balneoterapia 101

4.2. Uzdrowiskowe tworzywa lecznicze 110

4.2.1.Wody lecznicze 110

4.2.2. Peloidy 112

4.2.3. Klimat 112

4.2.4. Metodyka zabiegów balneoterapeutycznych 112

Piśmiennictwo 117

5. Metody diagnostyczne przydatne w medycynie fizykalnej 120

5.1. Podstawowe badania laboratoryjne krwi 120

5.2. Badanie ogólne moczu 120

5.3. Specjalne badania laboratoryjne 120

5.4.Ocena tolerancji wysiłku w skali Borga 121

5.5. Ocena układu krążenia 121

5.5.1.Elektrokardiografia 121

5.5.2.Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa 121

5.5.3.24-godzinna analiza EKG metodą Holtera 121

5.6. Badania stanu obwodowego krążenia tętniczego i żylnego 122

5.5.10.Test 6-minutowego marszu (korytarzowy) 122

5.5.4.24-godzinny zapis ciśnienia tętniczego i częstości pracy serca 122

5.5.5.Ultrasonografia serca (echokardiografia) 122

5.5.6.Koronarografia bezpośrednia naczyń wieńcowych 122

5.5.7.Koronarografia TK 122

5.5.8.Badanie izotopowe serca i naczyń (scyntygrafia serca i naczyń) 122

5.5.9.Limfoscyntygrafia 122

5.6.1.Odległość chromania przestankowego 122

5.6.2.Badania USG dopplerowskie układu tętniczego kończyn dolnych 122

5.6.3.Diagnostyka USG tętniaków aorty 122

5.7.Ocena układu oddechowego 123

5.8.Ocena układu pokarmowego 123

5.6.4.Badania USG dopplerowskie układu żylnego kończyn dolnych 123

5.6.5.USG tętnic szyi 123

5.6.6.Termografia 123

5.7.1.Skala nasilenia duszności MRC 123

5.7.2.Ocena wymiany gazowej (pojemność dyfuzyjna płuc) – DL CO 123

5.7.3.Spirometria 123

5.7.4.Spiroergometria 123

5.7.5.Pletyzmografia (bodypletyzmografia) 123

5.8.1.USG jamy brzusznej 123

5.9.Ocena narządu ruchu 124

5.8.2.Badanie radiologiczne górnego odcinka przewodu pokarmowego 124

5.8.3.Badanie radiologiczne dolnego odcinka przewodu pokarmowego 124

5.8.4.Endoskopia odbytnicy (rektoskopia) 124

5.8.5.Fiberoendoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego 124

5.8.6.Fiberoendoskopia dolnego odcinka przewodu pokarmowego 124

5.8.7.Kolonografia TK (uwidocznienie okrężnicy poprzez wielorzędową tomografię komputerową) 124

5.9.2.Densytometria radiologiczna 124

5.9.3.Ultrasonografia mięśni i stawów 124

5.9.4.Tomografia komputerowa (TK) narządu ruchu 124

5.9.5.Rezonans magnetyczny (MR) 125

5.9.6.Elektrodiagnostyka 125

6. Medycyna fizykalna w wybranych chorobach i stanach klinicznych 126

6.1.Astma oskrzelowa 126

6.2.Choroba hemoroidalna i szczelina odbytu 126

6.3.Choroba Parkinsona 127

6.4. Choroba i zespół Raynauda 127

6.5.Choroba refluksowa przełyku (GERD) 127

6.6.Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy 128

6.7.Choroba zwyrodnieniowa stawów 128

6.8.Choroby narządu rodnego kobiet i zaburzenia płodności 129

6.9.Choroba tętnic kończyn dolnych 129

6.9.1.Miażdżyca tętnic kończyn dolnych 129

6.10.Choroby żył i naczyń limfatycznych kończyn dolnych 130

6.10.1.Owrzodzenie żylakowe goleni 130

6.10.2.Niewydolność naczyń limfatycznych kończyn dolnych 130

6.9.2.Choroba Buergera 130

6.11.Cukrzyca 131

6.12.Dna moczanowa 133

6.13. Fibromialgia 133

6.14. Kamica nerkowa 133

6.15.Kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych 134

6.16.Kobieta w ciąży 135

6.17.Łokieć tenisisty 135

6.18.Łuszczyca skóry 136

6.19. Łuszczycowe zapalenie stawów 136

6.20.Nadciśnienie tętnicze 136

6.21.Niedoczynność tarczycy 138

6.22.Osteoporoza 138

6.23. Ostroga piętowa i przeciążenie rozcięgna podeszwowego stopy 139

6.24.Ostry zespół wieńcowy 139

6.25.Otyłość 140

6.26.Porażenie nerwu twarzowego 140

6.27.Przewlekła choroba wieńcowa. Stabilna dławica piersiowa 141

6.28.Przewlekła niewydolność serca 141

6.29.Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) 143

6.30.Przewlekłe choroby wątroby 144

6.31.Przewlekłe zapalenie trzustki 145

6.32. Przewlekły nieżyt nosa i zatok przynosowych 146

6.33.Przewlekłe zapalenie żołądka 146

6.34.Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) 146

6.35.Rozstrzenie oskrzeli 147

6.36.Rwa kulszowa 148

6.37.Zapalenia narządu rodnego kobiet 148

6.38.Zaparcia 149

6.39.Zespół cieśni nadgarstka 149

6.40.Zespół jelita drażliwego 150

6.41.Zespół metaboliczny 150

6.42.Zespół wieku starszego – 75+ 151

6.43.Zesztywniające zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK) 152

Piśmiennictwo 153