"Diagnostyka obrazowa w pediatrii"

Spis treści

I WPROWADZENIE 20

Ochrona radiologiczna w pediatrii Danuta Roik, Michał Popielarz, Katarzyna Czerwińska, Michał Brzewski 22

Rozdział 1 22

1.1. Aspekty prawne ochrony radiologicznej 23

1.2. Nowoczesna pediatryczna radiologia klasyczna 24

1.3. Nowoczesna tomografia komputerowa w pediatrii 27

1.4. Radiologia zabiegowa w pediatrii 30

1.5. Środki kontrastujące stosowane w diagnostyce obrazowej w pediatrii 31

II OBRAZOWANIE NARZĄDÓW KLATKI PIERSIOWEJ I SZYI 36

Narządy szyi Anna Walecka 38

Rozdział 2 38

2.1. Zmiany guzowate okolicy szyi 38

2.2. Zmiany rozrostowe szyi 41

2.3. Zmiany zapalne szyi 42

2.4. Kręcz szyi 43

2.5. Zmiany w tarczycy 43

2.6. Zmiany w przytarczycach 45

2.7. Zmiany w śliniankach 46

Choroby płuc noworodka Michał Brzewski, Agnieszka Biejat 49

Rozdział 3 49

3.1. Rozwój płuc 49

3.2. Objawy kliniczne i fizjologia 49

3.3. Badania obrazowe 50

3.4. Patologie płuc 50

3.4.1. Zespół zaburzeń oddychania 50

3.4.2. Przejściowe zaburzenia oddychania 51

3.4.3. Odma opłucnowa 51

3.4.4. Dysplazja oskrzelowo-płucna 52

3.4.5. Zapalenia płuc 52

3.4.6. Przetrwałe nadciśnienie płodowe 53

3.4.7. Zespół aspiracji smółki 53

3.4.8. Krwawienie do pęcherzyków płuc 53

3.4.9. Hipoplazja płuc 53

3.5. Wrodzone wady płuc 54

3.5.1. Wrodzona gruczolakowata torbielowatość płuc 54

3.5.2. Sekwestracja 56

3.5.3. Wrodzona rozedma płatowa 58

3.5.4. Wrodzona przepuklina przeponowa 58

3.5.5. Pierścienie naczyniowe 60

3.5.6. Naczyniak limfatyczny 62

3.6. Guzy klatki piersiowej 63

3.6.1. Zwojak zarodkowy 63

3.6.2. Guz zarodkowy płuc 64

3.6.3. Odpryskowiec mezenchymalny 65

Choroby układu oddechowego dzieci starszych Ewa Kluczewska 67

Rozdział 4 67

4.1. Badania obrazowe 67

4.2. Choroby opłucnej 69

4.2.1. Wysięk opłucnowy 69

4.2.2. Odma opłucnowa 69

4.3. Choroby oskrzeli 70

4.4. Ciało obce w drogach oddechowych 70

4.5. Niedodma 71

4.6. Zapalenie płuc 72

4.6.1. Płatowe zapalenia płuc 74

4.7. Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna 75

4.8. Ograniczone zagęszczenia płucne (cień okrągły) 75

Guzy klatki piersiowej Ewa Kluczewska 77

Rozdział 5 77

5.1. Badania obrazowe 77

5.2. Zmiany łagodne 77

5.3. Guzy śródpiersia 79

Choroby gruczołów sutkowychJoanna Słonina 87

Rozdział 6 87

6.1. Wprowadzenie 87

6.2. Procesy przebiegające z powiększeniem gruczołów sutkowych 87

6.3. Guzy łagodne i złośliwe 88

6.3.1. Nienowotworowe zmiany łagodne 88

6.3.2. Guzy złośliwe 90

Choroby serca i dużych naczyń Jan Głowacki 92

Rozdział 7 92

7.1. Wprowadzenie 92

7.2. Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej 93

7.3. Ubytek przegrody międzykomorowej 95

7.4. Przetrwały przewód tętniczy 97

7.5. Zwężenie aorty 99

7.6. Zwężenie zastawki pnia płucnego 100

7.7. Koarktacja aorty 101

7.8. Tetralogia Fallota 104

7.9. Przełożenie wielkich tętnic 105

7.10. Całkowity nieprawidłowy spływ żył płucnych 107

7.11. Częściowy nieprawidłowy spływ żył płucnych 108

7.12. Zespół niedorozwoju lewego serca 109

7.13. Wspólny pień tętniczy 110

7.14. Anomalia Ebsteina 111

7.15. Anomalie naczyń wieńcowych 112

7.16. Pierścienie naczyniowe 113

III OBRAZOWANIE NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ I MIEDNICY MNIEJSZEJ 114

Rozdział 8 116

Wady wrodzone i inne patologie przewodu pokarmowego noworodka Dorota Majak 116

8.1. Wprowadzenie 116

8.2. Wrodzone niedrożności przewodu pokarmowego 117

8.2.1. Wrodzona niedrożność przełyku 117

8.2.2. Wrodzona niedrożność dwunastnicy 119

8.2.3. Wrodzone niedrożności jelita cienkiego i jelita grubego 121

8.2.4. Wrodzone wady/malformacje odbytu i odbytnicy 123

8.2.5. Niedrożność smółkowa i smółkowe zapalenie otrzewnej 126

8.2.6. Niedrożność jelit u noworodków związana z chorobą Hirschsprunga 128

8.2.7. Niespecyficzna niedrożność noworodków (pseudo-Hirschsprung) 130

8.3. Nieprawidłowy zwrot jelit 132

8.4. Perforacje przewodu pokarmowego 135

8.4.1. Martwicze zapalenie błony śluzowej jelit 137

8.4.2. Izolowana perforacja jelit 139

8.5. Zdwojenie przewodu pokarmowego 140

8.6. Wrodzone przerostowe zwężenie odźwiernika – pylorostenoza 142

Choroby przewodu pokarmowego dzieci starszych Urszula Zaleska-Dorobisz 143

Rozdział 9 143

9.1. Choroby przełyku 143

9.1.1. Refluks fizjologiczny 144

9.1.2. Refluks patologiczny 144

9.1.3. Kurcz wpustu 144

9.1.4. Oparzenia lub zabiegi chirurgiczne 145

9.1.5. Zwężenie wskutek ucisku z zewnątrz 145

9.1.6. Żylaki przełyku 147

9.1.7. Ciała obce w przełyku 147

9.1.8. Uchyłki nabyte 147

9.2. Choroby żołądka 148

9.2.1. Kurcz odźwiernika 148

9.2.2. Przerostowe zwężenie odźwiernika 148

9.2.3. Choroba wrzodowa 150

9.2.4. Nowotwory żołądka 150

9.2.5. Żylaki żołądka 151

9.2.6. Ciała obce w żołądku 151

9.3. Choroby jelit 152

9.3.1. Nieswoiste zapalenia jelit 154

9.4. Wgłobienie jelit 160

9.5. Zapalenie wyrostka robaczkowego 162

9.6. Choroba Hirschsprunga 165

9.7. Zaburzenia zwrotu jelit 167

9.8. Zdwojenie przewodu pokarmowego 169

9.9. Uchyłek Meckela 169

9.10. Ostre zespoły brzuszne u dzieci 170

9.11. Niedrożności przewodu pokarmowego 170

Choroby wątroby, dróg żółciowych, trzustki i śledziony Anna Walecka 174

Rozdział 10 174

10.1. Choroby wątroby 174

10.1.1. Choroby miąższu wątroby 174

10.1.2. Zmiany ogniskowe wątroby 177

10.1.3. Choroby naczyń wątroby 179

10.1.4. Urazy wątroby 180

10.2. Pęcherzyk żółciowy i drogi żółciowe 181

10.2.1. Kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych 182

10.2.2. Torbiele dróg żółciowych 183

10.2.3. Niedrożność (atrezja) dróg żółciowych 184

10.2.4. Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych 184

10.3. Trzustka 185

10.3.1. Ostre zapalenie trzustki 185

10.3.2. Przewlekłe zapalenie trzustki 187

10.4. Śledziona 188

10.4.1. Zmiany nabyte śledziony 189

10.4.2. Zmiany zapalne i ropnie śledziony 190

10.4.3. Urazy śledziony 190

Rozdział 11 193

Zmiany nowotworowe narządów jamy brzusznej noworodków i dzieci starszych Agnieszka Brodzisz 193

11.1. Wprowadzenie 193

11.2. Guzy nerek 193

11.2.1. Guzy złośliwe nerek 193

11.2.2. Guzy łagodne nerek 199

11.3. Guzy nadnercza181 200

11.3.1. Guzy złośliwe nadnercza 200

11.3.2. Guzy łagodne nadnercza 202

11.4. Guzy wątroby 203

11.4.1. Guzy złośliwe wątroby 203

11.4.2. Guzy łagodne wątroby 205

11.5. Guzy trzustki 208

11.6. Chłoniak przewodu pokarmowego (chłoniak Burkitta) 210

Choroby układu moczowo-płciowego Magdalena Maria Woźniak, Andrzej Paweł Wieczorek, Grzegorz Jędrzejewski 211

Rozdział 12 211

12.1. Choroby nerek Magdalena Maria Woźniak, Andrzej Paweł Wieczorek 211

12.1.1. Wady wrodzone 211

12.1.2. Zmiany torbielowate nerek 223

12.1.3. Zakażenia układu moczowego 229

12.1.4. Odpływ (refluks) pęcherzowo-moczowodowy 231

12.1.5. Kamica układu moczowego 235

12.1.6. Urazy nerek 236

12.2. Choroby nadnerczy Magdalena Maria Woźniak, Andrzej Paweł Wieczorek 239

12.2.1. Krwiak nadnercza 239

12.2.2. Przerost nadnercza 240

12.3. Choroby macicy i jajników Magdalena Maria Woźniak, Andrzej Paweł Wieczorek 242

12.3.1. Wady wrodzone 243

12.3.2. Torbiel jajnika (nieprawidłowe zbiorniki płynowe) 246

12.3.3. Skręt jajnika 247

12.3.4. Potworniak jajnika 247

12.3.5. Zespół policystycznych jajników 249

12.3.6. Przedwczesne dojrzewanie płciowe u dziewcząt 251

12.4. Choroby gruczołu krokowego Magdalena Maria Woźniak, Andrzej Paweł Wieczorek 252

12.4.1. Torbiele łagiewki i torbiele przewodu Müllera 252

12.4.2. Polipy wrodzone 253

12.4.3. Nieprawidłowości gruczołu krokowego współistniejące z wadami kloaki 253

12.4.4. Zmiany zapalne 253

12.5. Choroby pęcherza moczowego i cewki moczowej Magdalena Maria Woźniak, Andrzej Paweł Wieczorek 255

12.4.5. Guzy gruczołu krokowego 255

12.5.1. Zapalenia pęcherza moczowego 255

12.5.2. Pęcherz neurogenny 255

12.5.3. Guzy pęcherza moczowego 256

12.6. Choroby moszny i kanałów pachwinowych Grzegorz Jędrzejewski 257

12.5.4. Uchyłki cewki moczowej 257

12.5.5. Guzy cewki moczowej 257

12.6.1. Badania obrazowe 257

12.6.2. Choroby jąder 258

12.6.3. Choroby najądrzy i przyczepków 261

12.6.4. Choroby kanału pachwinowego i powrózka nasiennego 261

IV OBRAZOWANIE OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO 266

Nieprawidłowości ośrodkowego układu nerwowego okresu noworodkowego Monika Bekiesińska-Figatowska, Sylwia Szkudlińska-Pawlak 268

Rozdział 13 268

13.1. Wprowadzenie 268

13.2. Obrazowanie mózgu wcześniaka 268

13.3. Obrazowanie mózgu noworodka urodzonego o czasie 274

Rozdział 14 282

Zmiany nienowotworowe i choroby metaboliczne Monika Bekiesińska-Figatowska, Elżbieta Jurkiewicz 282

14.1. Zmiany poniedotlenieniowo-poniedokrwienne Monika Bekiesińska-Figatowska 282

14.2. Zmiany naczyniopochodne Monika Bekiesińska-Figatowska 284

14.2.1. Niedokrwienny udar mózgu 284

14.2.2. Ogniska hiperintensywne w istocie białej 286

14.3. Zmiany zapalne Monika Bekiesińska-Figatowska 287

14.4. Zmiany demielinizacyjne Elżbieta Jurkiewicz 296

14.4.1. Stwardnienie rozsiane 296

14.4.2. Ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego 301

14.4.3. Poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego i zapalenie nerwów wzrokowych 304

14.4.4. Zespoły paraneoplastyczne 305

14.5. Inne choroby istoty białej i szarej, choroby metaboliczne oraz choroby degeneracyjne Monika Bekiesińska-Figatowska 306

Rozdział 15 322

Wady rozwojowe mózgu Elżbieta Jurkiewicz 322

15.1. Wprowadzenie 322

15.2. Wady rozwojowe spoideł mózgu 322

15.2.1. Agenezja ciała modzelowatego 322

15.3. Przodomózgowie jednokomorowe (holoprozencefalia) 325

15.4. Dysplazja przegrodowo-oczna 327

15.5. Szczelina mózgu (schizencefalia) 328

15.6. Gładkomózgowie (lizencefalia) 330

15.7. Drobnozakrętowość (polimikrogyria) 333

15.8. Hemimegalencefalia 334

15.9. Heterotopie istoty szarej 335

15.10. Ogniskowe dysplazje korowe 336

15.11. Malformacja Dandy’ego-Walkera 338

15.12. Zespół Jouberta i zespół zaburzeń pokrewnych 339

15.13. Aplazja robaka z połączeniem półkul móżdżku całkowita/częściowa 340

15.14. Malformacje Chiariego 341

15.15. Tłuszczaki wewnątrzmózgowe 342

Rozdział 16 345

Wady rozwojowe i zmiany nienowotworowe kanału kręgowego Monika Bekiesińska-Figatowska, Sylwia Szkudlińska-Pawlak 345

16.1. Wady wrodzone 345

16.2. Zmiany nabyte 356

Nowotwory mózgu i rdzenia kręgowego Elżbieta Jurkiewicz 360

Rozdział 17 360

17.1. Wprowadzenie 360

17.2. Nowotwory pierwotne mózgu położone podnamiotowo 360

17.2.1. Rdzeniak zarodkowy 360

17.2.2. Gwiaździak włosowatokomórkowy 363

17.2.3. Wyściółczak 366

17.2.4. Glejak pnia mózgu 369

17.3. Nowotwory pierwotne mózgu położone nadnamiotowo 372

17.3.1. Nowotwory śródsiodłowe, nadsiodłowe i okołosiodłowe 372

17.3.2. Nowotwory okolicy podwzgórza 377

17.3.3. Nowotwory okolicy szyszynki 378

17.3.4. Guzy z komórek rozrodczych 379

17.3.5. Nadnamiotowe nowotwory półkul mózgu 381

17.4. Nowotwory mózgu u dzieci w wieku do pierwszego roku życia 397

17.5. Nowotwory rdzenia kręgowego 397

17.5.1. Gwiaździak rdzenia kręgowego 397

17.5.2. Wyściółczak rdzenia kręgowego 399

17.6. Zmiany przerzutowe w ośrodkowym układzie nerwowym 400

17.5.3. Naczyniak krwionośny zarodkowy 400

V OBRAZOWANIE CHORÓB WIELONARZĄDOWYCH I OGÓLNOUSTROJOWYCH 404

Rozdział 18 406

Zespoły nerwowo-skórne Iwona Pakuła-Kościesza 406

18.1. Wprowadzenie 406

18.2. Neurofibromatoza typu 1 406

18.2.1. Zmiany w mózgu 406

18.2.2. Zmiany w kanale kręgowym i w okolicy przykręgosłupowej 409

18.2.3. Inne rzadsze zmiany 412

18.3. Neurofibromatoza typu 2 413

18.3.1. Zmiany w mózgu 413

18.3.2. Zmiany w kanale kręgowym 415

18.4. Choroba Sturge’a-Webera 416

18.5. Stwardnienie guzowate 418

18.5.1. Zmiany w mózgu 418

18.5.2. Zmiany w sercu 421

18.5.3. Zmiany w nerkach 421

18.5.4. Zmiany w płucach 422

18.5.5. Zmiany w kościach 422

18.6. Choroba von Hippla-Lindaua 423

18.6.1. Zmiany w czaszce i kanale kręgowym 423

18.6.2. Zmiany w jamie brzusznej 425

Chłoniaki Katarzyna Lipka, Sylwia Georgiew-Nadziakiewicz 428

Rozdział 19 428

19.1. Wprowadzenie 428

19.2. Chłoniaki ziarnicze 428

19.3. Chłoniaki nieziarnicze 432

19.3.1. Chłoniak rozlany z dużej komórki B 433

19.3.2. Chłoniak Burkitta 434

Białaczki Katarzyna Lipka, Sylwia Georgiew-Nadziakiewicz 436

Rozdział 20 436

20.1. Wprowadzenie 436

20.2. Badania obrazowe 436

20.2.1. Zmiany układu kostnego w RTG 436

20.2.2. Ocena USG węzłów chłonnych w chorobach hematoonkologicznych 438

20.3. Powikłania leczenia białaczek 439

Histiocytoza Katarzyna Lipka, Sylwia Georgiew-Nadziakiewicz 443

Rozdział 21 443

21.1. Wprowadzenie 443

21.2. Badania obrazowe 443

Mukowiscydoza Beata Iwanowska 449

Rozdział 22 449

22.1. Wprowadzenie 449

22.2. Zmiany w płucach 450

22.3. Zmiany w narządach miąższowych jamy brzusznej 453

VI OBRAZOWANIE UKŁADU MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWEGO 456

Normy, odmiany rozwojowe i wady kostne Katarzyna Lipka 458

Rozdział 23 458

23.1. Normy rozwojowe układu kostnego wieku rozwojowego 458

23.1.1. Jądra kostnienia i przynasady wieku rozwojowego 458

23.1.2. Staw łokciowy wieku rozwojowego 460

23.1.3. Czaszka wieku rozwojowego 460

23.1.4. Kręgosłup wieku rozwojowego 461

23.1.5. Pułapki diagnostyczne 462

23.1.6. Zmienność obrazu MR szpiku kostnego wieku rozwojowego 463

23.2. Odmiany rozwojowe układu kostnego wieku rozwojowego 464

23.2.1. Kostnienie nasad 464

23.2.2. Ząb kręgu obrotowego 466

23.2.3. Czaszka 466

23.3. Wady kostne 467

23.3.1. Wady rozwojowe i zniekształcenia układu kostnego 467

23.3.2. Osteochondrodysplazje i inne zaburzenia genetyczne 470

23.4. Krzywica 474

Rozdział 24 475

Urazy i zapalenia Tomasz Madej 475

24.1. Złamania kości 475

24.1.1. Złamania typowe dla wieku dziecięcego 476

24.1.2. Złamania płytki wzrostowej 476

24.1.3. Złamania kończyny górnej 478

24.1.4. Złamania przeciążeniowe 480

24.3. Złamania chrzęstno-kostne. Wolne fragmenty chrzęstno-kostne 481

24.3. Urazy nieprzypadkowe 482

24.4. Urazy mięśni 483

24.5. Uszkodzenia więzadeł i przyczepów więzadeł 483

24.6. Uszkodzenia struktur wewnątrzstawowych 485

24.7. Uszkodzenie nerwów 487

24.8. Obecność ciała obcego 487

24.9. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów 488

24.10. Infekcje układu mięśniowo-szkieletowego 490

24.11. Ostry ból bioder 492

Guzy łagodne i złośliwe Tomasz Madej 495

Rozdział 25 495

25.1. Wprowadzenie 495

25.2. Łagodne zmiany kostne 497

25.2.1. Włóknisty ubytek korowy i włókniak niekostniejący 497

25.2.2. Desmoid okostnowy 498

25.2.3. Dysplazja włóknista 498

25.2.4. Wyrośl kostno-chrzęstna (kostniakochrzęstniak) 499

25.2.5. Kostniak kostninowy 500

25.2.6. Kostniak zarodkowy 501

25.2.7. Prosta torbiel kostna 502

25.2.8. Tętniakowata torbiel kostna 502

25.2.9. Włókniak chrzęstno-śluzowaty 503

25.2.10. Chrzęstniak zarodkowy 504

25.2.11. Histiocytoza z komórek Langerhansa (ziarniniak kwasochłonny) 505

25.2.12. Chrzęstniaki śródkostne 505

25.3. Złośliwe guzy kostne 506

25.3.1. Mięsak Ewinga 506

25.3.2. Mięsak kościopochodny 507

25.4. Guzy tkanek miękkich 509

25.4.1. Zmiany naczyniowe 510

25.5. Fibromatoza szyi 512

25.6. Agresywna fibromatoza 513

25.7. Guzy zawierające tkankę tłuszczową 513

25.8. Guzy neurogenne 514

25.9. Guzy złośliwe tkanek miękkich 515

VII OBRAZOWANIE URAZÓW NIEPRZYPADKOWYCH 518

Rozdział 26 520

Urazy nieprzypadkowe u dzieci Anna Walecka 520

26.1. Wprowadzenie 521

26.2. Uszkodzenia układu kostnego 521

26.3. Urazy głowy i kręgosłupa 523

26.4. Urazy brzuszne 525

SKOROWIDZ 526

25.10. Pseudoguzy 815