"Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne"

Spis treści

1. Perspektywa pielęgniarstwa pediatrycznego – Danuta Zarzycka 24

1.1. Pielęgniarstwo pediatryczne współcześnie 24

1.2. Model opieki pediatrycznej skoncentrowanej na dziecku 27

1.3. Wybrane podstawy teoretyczne pielęgniarstwa pediatrycznego 32

1.4. Podstawy założeń modelu Anne Casey 32

1.5. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej 36

2. Podstawy etyczne opieki nad dzieckiem – Beata Dobrowolska 40

2.1. Zasady etyczne w opiece pielęgniarskiej nad dzieckiem – wytyczne dla opieki pielęgniarskiej 41

2.2. Sytuacje etycznie trudne w pielęgniarstwie pediatrycznym 45

2.3. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej w zakresie decyzji etycznych 47

3. Dziecko w społeczeństwie – Anna Bednarek 50

3.1. Dziecko w ujęciu definicyjnym 50

3.2. Środowisko społeczne a rozwój dziecka 51

3.3. Czynniki społeczne bezpośrednie a rozwój dziecka 52

3.4. Czynniki społeczne pośrednie a rozwój dziecka 54

3.5. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej 56

4. Wzrost i rozwój dziecka – Dorota Mocarska, Anna Musiał 61

4.1. Elementy rozwoju psychofizycznego dziecka 63

4.2. Auksologiczna ocena rozwoju dziecka 68

4.3. Kamienie milowe w rozwoju dziecka 71

4.4. Działania profilaktyczne w rozwoju dziecka 75

5. Promocja zdrowia dziecka 79

5.1. Żywienie dzieci i młodzieży – Józef Ryżko 79

5.2. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej – Małgorzata Marć 93

6. Profilaktyka pediatryczna – Jacek Wysocki 102

6.1. Szczepienia ochronne w profilaktyce pediatrycznej 102

6.2. Zasady wykonywania szczepień ochronnych 106

6.3. Program Szczepień Ochronnych 116

7. Podstawowe aspekty oceny stanu zdrowia dzieci i rodziny – Anna Bodajko-Grochowska, Arkadiusz Jędrzejewski, Ewa Markut-Miotła 119

7.1. Badanie podmiotowe – istota i odrębności w opiece nad dzieckiem 119

7.2. Swoistość badania fizykalnego dziecka 124

8. Odrębności stanu zdrowia noworodka – Teresa Jackowska 145

8.1. Rola rodziców, matki w opiece nad noworodkiem 145

8.2. Ocena stanu ogólnego noworodka 146

8.3. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych w podstawowych diagnozach pielęgniarskich 153

8.4. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie 155

9. Wybrane problemy zdrowotne w dzieciństwie 160

9.1. Anomalie/wady wrodzone – Janusz Kocki 160

9.1.1. Charakter i klasyfikacje wrodzonych wad rozwojowych 160

9.1.2. Wybrane choroby chromosomowe wieku rozwojowego 166

9.1.3. Poradnictwo genetyczne – wrodzone wady rozwojowe 169

9.1.4. Wytyczne dla opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem z wrodzoną wadą rozwojową 170

9.2. Choroby zakaźne – Ernest Kuchar, Monika Wanke-Rytt, Monika Karlikowska-Skwarnik 175

9.2.1. Podstawowe objawy kliniczne 175

9.2.2. Wybrane zakażenia bakteryjne 177

9.2.3. Wybrane zakażenia wirusowe 187

9.3. Alergie – Andrzej Emeryk, Ewa Markut-Miotła, Magdalena Kowalska, Kamil Janeczek 192

9.3.1. Profilaktyka chorób alergicznych 192

9.3.2. Atopowe zapalenie skóry 199

9.3.3. Alergiczny nieżyt nosa 202

9.3.4. Alergia na leki 206

9.3.5. Anafilaksja 210

9.4. Zaburzenia odżywiania – Tomasz Szopiński, Bartosz Korczowski 218

9.4.1. Ocena stanu odżywienia 218

9.4.2. Zaburzenia przyrostu masy ciała 219

9.4.3. Niedożywienie 224

9.4.4. Otyłość i nadwaga u dzieci 229

9.5. Rozwój i zaburzenia behawioralne i emocjonalne – Marzena Samardakiewicz 237

9.5.1. Fazy rozwoju psychospołecznego dziecka i ich zaburzenia 237

9.5.2. Wybrane problemy behawioralne i emocjonalne 260

9.5.3. Reakcje dzieci i rodziców na hospitalizacje i chorobę 280

10. Zaburzenia w funkcjonowaniu układu oddechowego 293

10.1. Choroby układu oddechowego – Andrzej Emeryk, Ewa Markut-Miotła, Magdalena Kowalska, Kamil Janeczek 293

10.1.1. Zespół krupu 293

10.1.2. Ostre zapalenie oskrzeli 297

10.1.3. Zapalenie oskrzelików 299

10.1.4. Astma oskrzelowa 304

10.1.5. Mukowiscydoza 312

10.1.6. Obiektywne metody oceny układu oddechowego w praktyce pielęgniarskiej 321

10.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu oddechowego – Alina Trojanowska, Magdalena Brodowicz-Król 328

10.2.1. Nieskuteczne oczyszczanie dróg oddechowych 328

10.2.2. Nieefektywne oddychanie 337

10.2.3. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 340

11. Zaburzenia w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego 345

11.1. Choroby przewodu pokarmowego – Andrea Horvath-Stolarczyk 345

11.1.1. Ostra biegunka infekcyjna 347

11.1.2. Biegunka przewlekła 351

11.1.3. Choroba trzewna – celiakia 357

11.1.4. Nieswoiste choroby zapalne jelit 360

11.1.5. Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego 362

11.1.6. Regurgitacje i refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt 365

11.1.7. Kolka niemowlęca 369

11.1.8. Zaburzony rytm wypróżnień: zaparcie czynnościowe, dyschezja, nieretencyjne nietrzymanie stolca 371

11.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego – Ewa Barczykowska 376

11.2.1. Biegunka ostra 376

11.2.2. Ryzyko odwodnienia w biegunce ostrej 379

11.2.3. Biegunka polekowa 381

11.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 384

12. Zaburzenia w funkcjonowaniu serca i układu krążenia 389

12.1. Choroby serca i układu krążenia – Bożena Werner 389

12.1.1. Omdlenia u dzieci 390

12.1.2. Bóle w klatce piersiowej w populacji pediatrycznej 392

12.1.3. Wady serca u dzieci 395

12.1.4. Zaburzenia rytmu serca u dzieci 401

12.1.5. Gorączka reumatyczna 409

12.1.6. Zapalenie mięśnia sercowego 411

12.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu serca i układu krążenia – Anna Rozensztrauch 415

12.2.1. Obniżona tolerancja wysiłku 415

12.2.2. Zwiększona objętość płynów 418

12.2.3. Brak oczekiwanego przyrostu masy ciała 420

12.2.4. Zmniejszony rzut serca 422

12.2.5. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 423

13. Zaburzenia w funkcjonowaniu nerek i układu moczowego 427

13.1. Choroby nerek i układu moczowego – Danuta Zwolińska, Kinga Musiał 427

13.1.1. Białkomocz 428

13.1.2. Krwinkomocz 431

13.1.3. Wrodzone wady nerek i układu moczowego 433

13.1.4. Zakażenia układu moczowego u dzieci 436

13.1.5. Nietrzymanie moczu 441

13.1.6. Kamica układu moczowego 446

13.1.7. Ostra niewydolność nerek 449

13.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu nerek i układu moczowego – Krystyna Twarduś 453

13.2.1. Ból w przebiegu zakażeń układu moczowego 453

13.2.2. Nadmierna objętość płynów ustrojowych w przebiegu nerczycy 458

13.2.3. Dyskomfort z powodu bólu ostrego w napadzie kamicy nerkowej 461

13.2.4. Obniżona samoocena dziecka z powodu moczenia się 468

13.2.5. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 473

14. ZABURZENIA W Funkcjonowaniu narządów płciowych 479

14.1. Choroby narządów płciowych – Tomasz Koszutski, Dominika Smyczek 479

14.1.1. Wady prącia 479

14.1.2. Ostra moszna 483

14.1.3. Przepuklina pachwinowa 485

14.1.4. Wodniak jądra 489

14.1.5. Wnętrostwo 491

14.1.6. Krwistek 493

14.1.7. Sklejenie warg sromowych (synechia) 494

14.1.8. Stany zapalne narządów rodnych 494

14.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu narządów płciowych – Anna Stodolak 496

14.2.1. Dolegliwości bólowe i obrzęk moszny 496

14.2.2. Ryzyko zakażenia rany po zabiegu operacyjnym 497

14.2.3. Obrzęk i zaczerwienienie okolicy urogenitalnej u dziewczynek z powodu stanu zapalnego 499

14.2.4. Patologiczna wydzielina z pochwy (upławy) i świąd 502

14.2.5. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 503

15. Zaburzenia funkcji krwi 509

15.1. Choroby hematologiczne – Katarzyna Drabko 509

15.1.1. Niedokrwistość 510

15.1.2. Skaza krwotoczna 514

15.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami funkcji krwi – Aneta Zreda-Pikies 519

15.2.1. Zmęczenie spowodowane obniżeniem się parametrów morfologicznych 519

15.2.2. Nieefektywne podtrzymywanie zdrowia związane z brakiem wiedzy 520

15.2.3. Lęk przed wystąpieniem objawów choroby 522

15.2.4. Ryzyko zakażenia/uszkodzenia portu naczyniowego 523

15.2.5. Ból spowodowany wylewem krwi do stawu 524

15.2.6. Ograniczenie aktywności fizycznej związanej z ryzykiem krwawień wewnątrznarządowych 525

15.2.7. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 525

16. Zaburzenia w funkcjonowaniu układu wydzielania wewnętrznego 528

16.1. Choroby układu wydzielania wewnętrznego – Iwona Beń-Skowronek 528

16.1.1. Choroby tarczycy u dzieci 528

16.1.2. Zaburzenia wzrastania u dzieci 543

16.1.3. Zaburzenia czynności nadnerczy 549

16.1.4. Zaburzenia dojrzewania u dzieci 562

16.1.5. Zaburzenia różnicowania płci 570

16.1.6. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej 577

16.1.7. Cukrzyca u dzieci 581

16.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu wydzielania wewnętrznego – Anna Stefanowicz-Bielska 599

16.2.1. Niedostateczna wiedza 599

16.2.2. Zaparcia 601

16.2.3. Zaburzenie równowagi w odżywianiu: więcej niż organizm potrzebuje 602

16.2.4. Zaburzenie równowagi w odżywianiu: mniej niż organizm potrzebuje 604

16.2.5. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 605

17. ZABURZENIA W FUNKCJONOWANIU narządu ruchu i tkanki łącznej 611

17.1. Choroby reumatyczne – Violetta Opoka-Winiarska 611

17.1.1. Zapalenie stawów w wieku rozwojowym 612

17.1.2. Zapalenie mięśni w wieku rozwojowym 626

17.1.3. Rola opieki pielęgniarskiej w opiece nad dzieckiem z chorobą reumatyczną 631

17.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z chorobami reumatycznymi – Grażyna Cepuch 634

17.2.1. Ból przewlekły i/lub ostry. Sztywność poranna 634

17.2.2. Gorączka o charakterze hektycznym 639

17.2.3. Zwiększone ryzyko chorób zębów, przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej 641

17.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 643

17.3. Ortopedia dziecięca i urazy – Michał Latalski 650

17.3.1. Terapie stosowane w chorobach narządu ruchu 651

17.3.2. Dysplazja rozwojowa stawu biodrowego 652

17.3.3. Skolioza idiopatyczna 655

17.3.4. Dziecko utykające 659

17.3.5. Choroba Legg-Calvè-Perthesa 661

17.3.6. Złamanie kości 665

17.3.7. Dziecko z politraumą – postępowanie ortopedyczne 669

17.4. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu narządu ruchu – Agnieszka Sobolewska-Samorek, Monika Szewczyk 673

17.4.1. Ból pourazowy i w schorzeniach kostno-stawowych 673

17.4.2. Ograniczenie aktywności fizycznej dziecka po zabiegu operacyjnym 677

17.4.3. Lęk dziecka spowodowany założeniem opatrunku unieruchamiającego 680

17.4.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 683

18. Zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego 689

18.1. Choroby układu nerwowego – Magdalena Chrościńska-Krawczyk 689

18.1.1. Bóle głowy 690

18.1.2. Padaczka/padaczki wieku dziecięcego 693

18.1.3. Mózgowe porażenie dziecięce 697

18.1.4. Wodogłowie 699

18.1.5. Wady cewy nerwowej 701

18.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego – Marta Lewicka 704

18.2.1. Ryzyko zaburzenia więzi rodzic–dziecko 704

18.2.2. Problemy ze snem (trudności z zasypianiem, nocne przebudzenia oraz zmniejszenie czasu trwania snu) u dzieci z zaburzeniami neurorozwojowymi 706

18.2.3. Opóźnienie rozwoju psychoruchowego 708

18.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 710

19. Zaburzenia w funkcjonowaniu psychicznym 716

19.1. Choroby psychiczne – Lena Cichoń, Krzysztof M. Wilczyński, Małgorzata Janas-Kozik 716

19.1.1. Zaburzenie afektywne dwubiegunowe 716

19.1.2. Depresja 722

19.1.3. Jadłowstręt psychiczny 727

19.1.4. Zaburzenie ze spektrum autyzmu 732

19.1.5. Zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi 740

19.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami funkcjonowania psychicznego – Damian Czarnecki 749

19.2.1. Deficyt w funkcjonowaniu społecznym oraz zaburzenia w komunikowaniu się dziecka z autyzmem i z ADHD 749

19.2.2. Niedostateczne odżywienie organizmu w mechanizmie jadłowstrętu psychicznego i bulimii 751

19.2.3. Zachowania ryzykowne u dziecka z zaburzeniami afektywnymi 754

19.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 757

20. Zaburzenia w funkcjonowaniu skóry 762

20.1. Choroby skóry – Paulina Szczepanik-Kułak, Dorota Krasowska 762

20.1.1. Zmiany na skórze okresu noworodkowego 763

20.1.2. Wysypki okresu niemowlęcego 769

20.1.3. Zakażenia wirusowe 771

20.1.4. Infekcje grzybicze, infestacje pasożytnicze 775

20.1.5. Pokrzywka 780

20.1.6. Trądzik 782

20.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu skóry – Edyta Kwilosz, Marlena Warowna 792

20.2.1. Suchość skóry związana z zaburzeniami funkcji bariery naskórka oraz wzmożoną przezskórną utratą wody 792

20.2.2. Obniżenie jakości życia spowodowane długotrwałym świądem 795

20.2.3. Zaburzenia obrazu własnego ciała spowodowane zmianami na skórze 798

20.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 801

21. Zaburzenia w funkcjonowaniu nosa, uszu i zatok 807

21.1. Choroby otolaryngologiczne – Lechosław P. Chmielik, Artur Bartosz Niedzielski 807

21.1.1. Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych 807

21.1.2. Przerost migdałków 810

21.1.3. Zapalenie zatok przynosowych 813

21.1.4. Skrzywienie przegrody nosa 816

21.1.5. Ciało obce w drogach oddechowych 818

21.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z zaburzeniami w funkcjonowaniu nosa, uszu i zatok – Tadeusz P. Wasilewski 823

21.2.1. Ból ostry ucha 824

21.2.2. Zaburzona percepcja zmysłowa o charakterze słuchowym 827

21.2.3. Zaburzone połykanie 831

21.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 833

22. Onkologia dziecięca 838

22.1. Choroby nowotworowe – Katarzyna Drabko 838

22.1.1. Nowotwory typowe dla wieku dziecięcego 838

22.2. Planowanie opieki pielęgniarskiej opartej na dowodach naukowych nad dzieckiem z chorobą nowotworową – Aneta Zreda-Pikies 849

22.2.1. Ból związany z występującą chorobą nowotworową, procedurami diagnostycznymi oraz powikłaniami leczenia onkologicznego 849

22.2.2. Zaburzenia bilansu odżywiania się związane z objawami ubocznymi chemioterapii/radioterapii 850

22.2.3. Uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej związane ze skutkami chemioterapii 851

22.2.4. Refleksyjna praktyka pielęgniarska 853

23. Wypadki i stany nagłe u dzieci – Czesław Cielecki 856

23.1. Urazy czaszkowo-mózgowe u dzieci 856

23.2. Oparzenia u dzieci 861

23.3. Pogryzienia dzieci 864

23.4. Zespół dziecka maltretowanego 867

24. Opieka stomatologiczna – Małgorzata Klichowska-Palonka, Jolanta Szymańska 873

24.1. Rozwój jamy ustnej i zębów 873

24.2. Zaburzenia rozwojowe zębów 877

24.3. Choroba próchnicowa zębów 879

24.4. Profilaktyka stomatologiczna 884

Skorowidz 892