"Praktyki rodzinne i rodzicielskie we współczesnej Polsce"

Spis treści

Wstęp 11

życia rodzinnego i intymności 23

Początki socjologii rodziny jako subdyscypliny naukowej 23

Auguste Comte 27

Socjologia rodziny – prekursorzy 27

�mile Durkheim 29

Georg Simmel 31

Max Weber 32

Ewolucjonizm 34

Karol Marks, Fryderyk Engels 36

Fr�d�ric Le Play 37

Socjologia rodziny – instytucjonalizacja subdyscyplinynaukowej 38

Zmiana paradygmatu w socjologii rodziny – od bycia rodzinądo praktykowania rodziny 40

Paradygmat strukturalno-funkcjonalny jako przykład podejściabycia rodziną 42

Krytyka paradygmatu strukturalno-funkcjonalnegow familiologii 44

Nowa rzeczywistość społeczna rodzin 45

Feminizm jako przykład podejścia praktykowania rodziny 47

Podejście praktykowania rodziny – punkty wspólne 49

Czy socjologia rodziny jako subdyscyplina naukowama współcześnie sens? 53

Podsumowanie 57

Rozdział 2. Teorie praktyk jako alternatywa dla prowadzenia badańnad życiem rodzinnym – perspektywa praktykowania rodziny 58

Teorie praktyk – podstawowe pojęcia i założenia 62

Czym są praktyki? 63

Rola języka i dyskursu 67

Teoria praktyk rodzinnych 67

Displaying families 68

Teorie praktyk – potencjał badawczy 70

Wrażliwość na dynamikę życia społecznego 70

Chwytanie sprzeczności 72

Rozpoznawanie lokalnych oraz niszowych zjawiskspołecznych 73

dyskursywne 74

Koncentracja na badaniu zjawisk stosunkowo łatwoobserwowalnych 74

Znaczenie materialności 74

Dyskurs jako zbiór i źródło znaczeń społecznych 75

Metodologia badania „Praktyki rodzicielskie we współczesnychpolskich rodzinach – rekonstrukcja codzienności” 76

Techniki badawcze 76

Dob�r pr�by 79

Wykorzystanie pojęć z teorii praktyk w badaniu 80

Inne istotne kwestie dotyczące realizacji badań i analizymateriału empirycznego 84

Część II. Praktyki rodzinneRozdział 3. „Rodzina się buduje, jak powstaje dziecko” – sposobydefiniowania rodziny 89

Dziecko, „więzy krwi”, „papier” i „więzi mentalne” – konstruowaniespołecznej definicji rodziny 90

Dziecko i wspólne zamieszkanie – konstruowaniezindywidualizowanych definicji rodziny 97

„Grono takie dosyć małe” – kto tworzy rodzinę 98

Pępuszek, zdjęcia i korale po babci – rodzinne pamiątki 104

Podsumowanie 107

Rozdział 4. „Bardzo jesteśmy jacyś tacy hermetyczni” – wymiaryspołecznej izolacji rodzin 109

Instytucja dziadk�w 110

Otoczenie społeczne rodzin – osoby 110

Rodzeństwo 114

Przyjaciele i znajomi 115

Inne znaczące osoby 118

Osoby nieznane osobiście 119

Otoczenie społeczne rodzin – instytucje społeczne 119

Przedszkola i szkoły 119

Miejsce pracy 125

System służby zdrowia 127

Politycy (program „Rodzina 500+”), instytucje administracji publicznej 129

Kościół katolicki 131

Inne znaczące instytucje 133

Podsumowanie 134

Rozdział 5. „Już tak na poważnie się życie zaczęło” – wymiaryopresyjności życia rodzinnego i rodzicielstwa 140

„Były wieczne podróże, imprezy, sielanka totalna. […]Teraz jest życie” 141

„Się żyje pod dziecko, jak by nie było” 144

„Tego czasu ciągle jest za mało” – deficyt czasu 145

„Umieć wypośrodkować” – potrzeba równowagi 149

Podsumowanie 151

Część III. Praktyki rodzicielskieRozdział 6. Empatyczny samolub i posłuszny indywidualista –jakie powinno być i jakie jest dziecko 155

Dziecko empatyczne 156

Dziecko idealne – jakie dziecko powinno być 156

Dziecko dobrze wychowane 158

Dziecko maverick (indywidualista) 161

(jakie dzieci są i jak się zachowują) 164

Dziecko bestyjka 164

Dziecko jako dyktator 167

Dziecko jako maminsynek 170

Dziecko jako słodziak 173

Dziecko jako osoba 174

Podsumowanie 175

Dziecko – biała kartka 180

Rozdział 7. „Wyegzekwować fajne zachowanie” – strategie wychowawczerodzic�w 180

Rodzic – bezsilny demiurg 183

Strategie wychowawcze 188

Strategia karania 189

Zakazy 190

Izolowanie 191

Krzyk 193

Kary fizyczne 194

Powody karania 198

Kary – „w ogóle nie stosujemy” 199

Kary – podsumowanie 199

Przekupywanie 200

Strategia nagradzania 200

Pozytywne motywowanie 202

Sposoby nagradzania 203

Powody nagradzania 204

Nagrody – system czy spontaniczne działanie? 205

Nagrody – podsumowanie 206

Strategie nadopiekuńczości i nadzoru 207

Strategia tłumaczenia 208

Strategia unikania 208

Podsumowanie 210

Rozdział 8. Uzależniacze dzieci, pomocnicy dorosłych – urządzeniaelektroniczne jako nieludzcy aktorzy w relacji rodzice–dzieci 214

Sprawstwo urządzeń w relacji z dziećmi 215

Sprawstwo urządzeń w odniesieniu do rodziców 217

Emocje rodziców wobec urządzeń elektronicznych 219

Racjonalizacje stosowane przez rodzic�w 221

Podsumowanie 222

Dobra/zła matka, dobry/zły ojciec –rekonstrukcja modeli normatywnych 226

Rozdział 9. „Mama, jeść. Tata, bawić” – praktyki macierzyńskiei ojcowskie 226

Matka – poświęcająca się opiekunka 227

Ojciec – kochający, obecny i wychowujący 231

Źródła różnic między normatywnymi modelami matki i ojca 233

Matki – menadżerki opieki i codzienności 238

Praktyki macierzyńskie i ojcowskie 238

Ojcowie – eksperci od zabaw 242

Podział obowiązków domowych 243

Idealny podział obowiązków 247

„Wyjścia na zewnątrz” 248

Marudzenie dziecka i „jest harmider, jest szybko” 250

Podsumowanie 251

Zakończenie 253

Załącznik 1. Scenariusz do I tury wywiadów 265

Załączniki 265

Załącznik 2. Spis prac domowych wykonywanych przez respondentówindywidualnie na platformie internetowej 271

Załącznik 3. Scenariusz do II tury wywiadów 273

Załącznik 4. Informacje o respondentach 279

Bibliografia 281

Wykaz rycin i tabel 291

Indeks nazwisk 292