"Edukacja finansowa i inkluzja bankowa w realizacji koncepcji Silver Economy"

Spis treści

Wstęp 7

1.1. „Srebrna gospodarka” na szczeblu krajowym i międzynarodowym 11

Rozdział I. Koncepcja „srebrnej gospodarki” i problemy wykluczenia 11

1.1.1. Silver economy w polityce społecznej i dokumentach Unii Europejskiej 12

1. 1.2. Lokalna polityka na rzecz osób starszych 18

1.1.3. Trendy demograficzne w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej 21

1.2. Wykluczenie społeczne jako problem społeczno-gospodarczy 27

1.2.1. Identyfikacja pojęcia wykluczenia społecznego 27

1.2.2. Determinanty wykluczenia społecznego 33

1.2.3. Konsekwencje wykluczenia społecznego 38

1.2.4. Skala wykluczenia społecznego osób w wieku 50+ na tle pozostałych grup wiekowych 40

1.3. Wykluczenie bankowe jako obszar wykluczenia społecznego 46

1.3.1. Wykluczenie finansowe a wykluczenie bankowe 46

1.3.2. Determinanty wykluczenia bankowego 55

1.3.3. Skala wykluczenia finansowego i bankowego osób w wieku 50+ 61

1.3.4. Skutki wykluczenia bankowego 68

1.3.5. Wykluczenie bankowe a wykluczenie społeczne 69

1.3.6. Zadłużenie i niewypłacalność gospodarstw domowych a wykluczenie finansowe i społeczne 73

1.4. Kierunki interwencji na rzecz zwiększania aktywności społecznej osób starszych 83

2.1. Potrzeby i zachowania finansowe gospodarstw domowych 89

2.1.1. Typologia i determinanty potrzeb i zachowań finansowych gospodarstw domowych ze szczególnym uwzględnieniem osób z segmentu 50+ 89

Rozdział II. Ocena dostępności i atrakcyjności usług bankowych dla osób w wieku 50+ 89

2.1.2. Zarządzanie finansami gospodarstw domowych - zapotrzebowanie na produkty bankowe 101

2.2. Ocena dostępności i atrakcyjności oferty bankowej dedykowanej dla segmentu 50+ 116

2.2.1. Dostępność podstawowych usług bankowych i ich zróżnicowanie 116

2.2.2. Ocena atrakcyjności oferty rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych dla segmentu 50+ 118

2.2.3. Ocena atrakcyjności oferty lokat bankowych dedykowanych seniorom 127

2.2.4. Ocena atrakcyjności oferty kredytów dedykowanych seniorom 134

2.2.5. Podsumowanie 142

3.1. Definicyjne ujęcie edukacji finansowej 147

Rozdział III. Edukacja finansowa w podnoszeniu aktywności społecznej osób 50+ 147

3.2. Ekonomiczne i społeczne korzyści edukacji finansowej 162

3.3. Specyfika badań nad poziomem świadomości finansowej 166

3.4. Socjalizacja ekonomiczna pierwotna i wtórna 172

3.5. Edukacja finansowa w Polsce 175

3.5.1. Problem edukacji finansowej w Polsce 175

3.5.2. Stan świadomości finansowej w Polsce na tle krajów UE w świetle badań wtórnych 190

4.1. Tendencje demograficzne w województwie łódzkim i ich konsekwencje w dziedzinie zaspokajania potrzeb osób 50+ 197

Rozdział IV. Świadomość finansowa gospodarstw domowych w świetle badań pierwotnych 197

4.2. Metodyka badań w zakresie ekskluzji bankowej 201

4.3. Analiza struktury na podstawie przeprowadzonych badań pierwotnych 205

4.3.1. Struktura demograficzna próby 205

4.3.2. Stosunek do pieniędzy 211

4.3.3. Subiektywna wiedza finansowa 215

4.3.4. Zakres i częstotliwość korzystania z produktów bankowych 217

4.4. Identyfikacja zależności między poszczególnymi determinantami wykluczenia bankowego w wiedzą finansową 230

4.4.1. Wskaźnik wiedzy finansowej teoretycznej 230

4.4.2. Wskaźnik wiedzy finansowej praktycznej 235

4.4.3. Aktualne posiadanie produktów finansowych 240

4.4.4. Posiadane produkty finansowe w ciągu 2 ostatnich lat 248

4.5. Wiedza finansowa teoretyczna a aktualne posiadanie produktów finansowych 256

4.6. Podsumowanie 261

5.1. Rekomendacje dedykowane instytucjom bankowym w zakresie działań stymulujących ograniczanie zjawiska wykluczenia bankowego i podnoszenie świadomości finansowej 267

5.1.1. Przegląd i ocena działań prowadzonych przez instytucje sektora bankowego w Polsce na rzecz podnoszenia wiedzy finansowej 267

Rozdział V. Program wyrównywania szans w dostępie do wiedzy finansowej osób 50+ 267

5.1.2. Przykłady dobrych praktyk podejmowanych przez banki za granicą 284

5.1.3. Rekomendacje rozwiązań na rzecz osób w wieku 50+ na podstawie przykładów dobrych praktyk 292

5.2. Rekomendacje dla podmiotów działających na rzecz osób 50+ na poziomie lokalnym w obszarze kształtowania świadomości finansowej 304

5.2.1. Przegląd doświadczeń zagranicznych w obszarze edukacji i włączenia w sektor bankowy osób 50+ 304

5.2.2. Zidentyfikowanie rozwiązań na rzecz osób w wieku 50+ jako przykładów dobrych praktyk 309

5.2.3. Rekomendacje rozwiązań na rzecz osób w wieku 50+ na podstawie przykładów dobrych praktyk 312

Zakończenie 317

Bibliografia 323

Spis rysunków 339

Spis tablic 343

O autorach 347