"Fizjologia człowieka. Podstawy"

Spis treści

1. FIZJOLOGIA KOMÓRKI - Jakub Żurawski 24

1.1. Błony komórkowe 24

1.2. Cytoplazma 26

1.3. Cytoszkielet 26

1.4. Jądro komórkowe 27

1.5. Jąderko 27

1.6. Chromatyna 27

1.7. Mitochondria 27

1.10. Aparat Golgiego 28

1.8. Siateczka śródplazmatyczna szorstka 28

1.9. Siateczka śródplazmatyczna gładka 28

1.11. Rybosomy 29

1.12. Lizosomy 29

1.13. Peroksysomy 29

1.14. Wtręty komórkowe 30

2. HOMEOSTAZA - Oskar Wojciech Wiśniewski 32

2.1. Procesy homeostatyczne 32

2.2. Homeostaza komórkowa 34

2.3. Przedziały płynowe organizmu 36

2.4. Izotonia 37

2.5. Izowolemia 38

2.6. Izojonia 38

2.7. Izohydria 39

2.8. Izotermia 39

2.9. Podsumowanie 49

3. FIZJOLOGIA UKŁADU DOKREWNEGO - Hanna Krauss, Jacek Koźlik, Zuzanna Chęcińska-Maciejewska 50

3.1. Ogólne zasady organizacji układu hormonalnego 50

3.2. Fizjologia podwzgórza 54

3.3. Fizjologia przysadki 55

3.4. Fizjologia szyszynki 66

3.5. Fizjologia gruczołu tarczowego 68

3.6. Fizjologia trzustki 70

3.7. Fizjologia rdzenia nadnerczy 75

3.8. Fizjologia kory nadnerczy 76

3.9. Fizjologia przytarczyc 79

4. FUNKCJA WYDZIELNICZA TKANKI TŁUSZCZOWEJ - ADIPOKINY - Oskar Wojciech Wiśniewski 86

5. FIZJOLOGIA ROZRODU - Jacek Koźlik, Hanna Krauss, Małgorzata Wojciechowska 94

5.1. Determinacja i różnicowanie płci 94

5.2. Funkcja układu podwzgórze-przysadka w regulacji rozrodu 96

5.3. Fizjologia jajnika 97

5.4. Przełomy hormonalne w życiu kobiety 104

5.5. Regulacja rozrodu u mężczyzn 109

5.6. Przełomy hormonalne u mężczyzn 112

6. POBUDLIWOŚĆ KOMÓRKI NERWOWEJ - Agnieszka Adamczak-Ratajczak, Magdalena Gibas-Dorna, Przemysław Sosnowski, Kinga Mikrut 114

6.1. Pompa sodowo-potasowa 115

6.2. Kanały jonowe 116

6.3. Potencjał czynnościowy 117

6.4. Przenoszenie informacji w układzie nerwowym 119

6.5. Rola synaps w przekazywaniu informacji 121

6.6. Neurotransmitery synaptyczne a neuromodulatory 123

6.7. Hamowanie presynaptyczne i integracja informacji nerwowej 125

6.8. Podstawy czynnościowe układu nerwowego 126

7. FIZJOLOGIA UKŁADU AUTONOMICZNEGO - Agnieszka Adamczak-Ratajczak, Teresa Torlińska, Przemysław Sosnowski 130

7.1. Somatyczny i autonomiczny układ nerwowy 131

7.2. Organizacja autonomicznego układu nerwowego (podział strukturalny) 133

7.3. Kotransmisja w autonomicznym układzie nerwowym 138

7.4. Czynność zwojów autonomicznych 139

7.5. Przeniesienie informacji do wnętrza komórki poprzez aktywację regulatorowego białka G - układ drugiego przekaźnika 140

7.6. Rodzaje receptorów układu autonomicznego 141

7.7. Regulacja liczby receptorów 147

7.8. Antagonizm między układami współczulnym i przywspółczulnym 147

7.9. Odruchy autonomicznego układu nerwowego 148

8. WYŻSZE FUNKCJE UKŁADU NERWOWEGO - Agnieszka Adamczak-Ratajczak, Alina Grochowalska, Przemysław Sosnowski, Hanna Krauss 150

8.1. Zachowanie człowieka 150

8.2. Układ limbiczny 153

8.3. Pola kojarzeniowe kory mózgowej 154

8.4. Czucie i percepcja 155

8.5. Sen a czuwanie 159

8.6. Pamięć i uczenie się 161

8.7. Ból 163

8.8. Kontrola czynności motorycznej przez ośrodkowy układ nerwowy 166

9. FIZJOLOGIA NARZĄDÓW ZMYSŁÓW - Magdalena Gibas-Dorna, Alina Grochowalska 172

9.1. Zagadnienia ogólne 172

9.2. Receptory czuciowe 172

9.3. Drogi czuciowe 176

9.4. Układ czucia somatosensorycznego 176

9.5. Ból 177

9.6. Węch 180

9.7. Smak 181

9.8. Słuch 182

9.9. Równowaga 188

9.10. Wzrok 190

10. FIZJOLOGIA UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO - Jacek Piątek, Magdalena Gibas-Dorna, Dariusz Hiczkiewicz, Przemysław Sosnowski 204

10.1. Budowa i funkcje układu sercowo-naczyniowego 204

10.2. Podstawowe pojęcia hemodynamiczne 206

10.3. Podział układu sercowo-naczyniowego 207

10.4. Czynniki wspomagające zapewnienie prawidłowego powrotu żylnego 212

10.5. Ciśnienie tętnicze krwi 214

10.6. Tętno 215

10.7. Czynniki rozszerzające i zwężające naczynia krwionośne - nerwowe i humoralne 216

10.8. Budowa i czynność serca 218

10.9. Autoregulacja pracy serca 232

10.10. Wybrane reakcje odruchowe w układzie krążenia 233

11. FIZJOLOGIA UKŁADU ODDECHOWEGO - Magdalena Gibas-Dorna 236

11.1. Budowa i funkcje układu oddechowego 236

11.2. Mechanika oddychania 237

11.3. Drogi oddechowe i pęcherzyki płucne 243

11.4. Objętości i pojemności w układzie oddechowym. Spirometria 245

11.5. Krążenie płucne 248

11.6. Stosunek wentylacji do perfuzji płuc 250

11.7. Wymiana gazowa w płucach 252

11.8. Transport gazów oddechowych we krwi 253

11.9. Regulacja oddychania 255

12. FIZJOLOGIA MIĘŚNI POPRZECZNIE PRĄŻKOWANYCH I GŁADKICH - Barbara Morawin, Mariusz Naczk, Agnieszka Zembroń-Łacny 260

12.1. Mięśnie szkieletowe 262

12.2. Mięśnie gładkie 274

13. FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO - Ewa Śliwicka, Tomasz Cisoń 278

13.1. Klasyfikacja wysiłków fizycznych 278

13.2. Energetyka wysiłku fizycznego 279

13.3. Zmiany zachodzące w organizmie podczas wysiłku fizycznego 283

13.4. Wydolność fizyczna 292

13.5. Metody oceny wydolności fizycznej 294

13.6. Zmęczenie 295

14. FIZJOLOGICZNA ROLA NEREK - Leszek Niepolski, Alina Grochowalska 298

14.1. Czynność nerek 298

14.2. Budowa nerki 299

14.3. Nefron 299

14.4. Unerwienie nerek 301

14.5. Nerkowy przepływ krwi 302

14.6. Mechanizm powstawania moczu pierwotnego - filtracja kłębuszkowa 304

14.7. Powstawanie moczu ostatecznego 306

14.8. Równowaga sodowa i objętość płynu pozakomórkowego 310

14.9. Diureza 311

14.10. Czynność wewnątrzwydzielnicza nerek 312

14.11. Klirens nerkowy 312

15. GOSPODARKA WODNO-ELEKTROLITOWA ORGANIZMU - Leszek Niepolski 316

15.1. Woda w organizmie człowieka 316

15.2. Ocena stanu nawodnienia organizmu 316

15.3. Rozmieszczenie wody w organizmie - przedziały wodne 317

15.4. Rozmieszczenie elektrolitów w płynach ustrojowych 317

15.5. Prawa rządzące gospodarką wodno-elektrolitową 318

15.6. Regulacja efektywnej molalności płynów ustrojowych - izotonii 319

15.7. Regulacja objętości przestrzeni wodnych organizmu - kontrola izowolemii 320

15.8. Bilans wodny 323

15.9. Zaburzenia gospodarki wodnej i sodowej 324

15.10. Gospodarka wodna u kobiety ciężarnej 327

16. GOSPODARKA KWASOWO-ZASADOWA ORGANIZMU - Leszek Niepolski 328

16.1. Kwasy i zasady 328

16.2. Mechanizm obronny przed zmianą pH w ustroju - bufory 331

16.3. Źródło jonów wodorowych w organizmie 332

16.4. Mechanizmy utrzymujące stałe pH organizmu 334

16.5. Metody oceny gospodarki kwasowo-zasadowej 348

16.6. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej 349

17. UKŁADY GRUPOWE KRWI - Hanna Krauss, Justyna Kupsz 350

17.1. Charakterystyka krwi 350

17.2. Układy grupowe krwi 352

17.3. Przetaczanie krwi i jej pochodnych 363

18. FUNKCJE KRWI I JEJ ELEMENTÓW MORFOTYCZNYCH - Hanna Krauss, Justyna Kupsz, Alina Grochowalska 370

18.1. Fizjologia krwinek czerwonych i białych 370

18.2. Fizjologia krwinek czerwonych (erytrocytów) 371

18.3. Fizjologia krwinek białych (leukocytów) 376

19. HEMOSTAZA - Hanna Krauss, Paulina Wojtyła-Buciora 390

19.1. Hemostaza naczyniowa 391

19.2. Hemostaza płytkowa 395

19.3. Hemostaza osoczowa 398

19.4. Najczęściej stosowane leki wpływające na hemostazę 405

19.5. Fibrynoliza 406

19.6. Aspekty kliniczne 411

20. FIZJOLOGIA UKŁADU POKARMOWEGO - Ewa Pruszyńska-Oszmałek, Paweł Kołodziejski, Maciej Sassek 414

20.1. Układ pokarmowy 414

20.2. Gruczoły trawienne 430

20.3. Trawienie i wchłanianie 437

20.4. Hormony żołądkowo-jelitowe 447

21. REGULACJA POBIERANIA POKARMU - Ewa Pruszyńska-Oszmałek, Emilia Korek, Paweł Kołodziejski, Maciej Sassek 452

21.1. Podwzgórze jako centralny region kontrolujący pobieranie pokarmu 453

21.2. Krótkoterminowe sygnały nerwowe i hormonalne (z żołądka i jelit) 456

21.3. Długoterminowe sygnały nerwowe i hormonalne 457

21.4. Przeciwstawne działanie leptyny i greliny 458

22. PODSTAWOWE SKŁADNIKI POKARMOWE - Ewa Pruszyńska-Oszmałek, Paweł Kołodziejski, Maciej Sassek 460

22.1. Aminokwasy i białka 460

22.2. Węglowodany 467

22.3. Tłuszcze (lipidy) 469

22.4. Witaminy 480

22.5. Makro-, mikroelementy i pierwiastki śladowe 483

23. HOMEOSTAZA ENERGETYCZNA - Natalia Hertmanowska, Magdalena Warchoł 488

23.1. Zapotrzebowanie kaloryczne i wartość energetyczna pożywienia 488

23.2. Ocena stanu odżywienia 493

24. ŻYWIENIE OSÓB W RÓŻNYCH GRUPACH WIEKOWYCH - Magdalena Warchoł 500

24.1. Żywienie zdrowych dorosłych 500

24.2. Żywienie w okresie prekoncepcyjnym 502

24.3. Żywienie w okresie ciąży i w pierwszych trzech latach życia 503

24.4. Żywienie dzieci i młodzieży 510

24.5. Zalecenia żywieniowe dla osób po 65. roku życia 517

25. FIZJOLOGIA SKÓRY - Kinga Adamska, Wojciech Adamski 520

25.1. Anatomia skóry 520

25.2. Fizjologia skóry 531

25.3. Komentarz kliniczny 533

26.1. Wprowadzenie 538

26.2. Zmiany w układzie immunologicznym 540

26.3. Zmiany w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym 543

26.4. Zmiany w układzie oddechowym 545

26.5. Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym 546

26.6. Zmiany w mięśniach szkieletowych 547

26.7. Zmiany w pozostałych układach i narządach 550

26.8. Profilaktyka i promocja zaburzeń funkcji układów i narządów w wieku starszym 550

27. WARTOŚCI REFERENCYJNE WYBRANYCH PARAMETRÓW LABORATORYJNYCH - Justyna Kupsz 552

27.1. Wartości prawidłowe niektórych parametrów hematologicznych 552

27.2. Wartości prawidłowe niektórych parametrów koagulologicznych 553

27.3. Wartości prawidłowe niektórych parametrów biochemicznych 554

27.4. Wartości prawidłowe niektórych parametrów gazometrycznych 555

27.5. Badanie ogólne moczu 555

27.6. Wartości prawidłowe ciśnienia tętniczego krwi i tętna 556

27.7. Odrębności diagnostyczne wieku niemowlęcego i dziecięcego 556

PIŚMIENNICTWO 560

SKOROWIDZ 575