"Teorie emocji i motywacji"

Spis treści

WSTĘP 15

CZĘŚĆ PIERWSZA – EMOCJE 17

1. Problem rozumienia pojęcia emocji 19

ROZDZIAŁ I. CZYM SĄ EMOCJE – U PODSTAW OKREŚLENIA PRZEDMIOTU ROZWAŻAŃ 19

2. Emocje jako zjawiska o charakterze interakcyjnym 24

1. Kategorie czy wymiary emocji 31

ROZDZIAŁ II. ZRÓŻNICOWANIE EMOCJI I ICH WŁAŚCIWOŚCI 31

2. Emocje pierwotne i wtórne 37

3. Podstawowe kategorie i poziomy analizy emocji 45

4. Właściwości i funkcje emocji 51

1. U źródeł kontrowersji – zmiany cielesne podstawą wzbudzania emocji 62

ROZDZIAŁ III. PREDYSPOZYCJE I PROCESY EMOCJONALNE W INTERPRETACJI TEORII KLASYCZNYCH 62

2. Wzgórze jako struktura odpowiadająca za procesy emocjonalne – analizy W. Cannona 66

3. Poznanie i ocena podstawą emocji 69

4. Percepcyjno-motywacyjna teoria R. W. Leepera 75

5. Ekspresja emocji jako podstawa adaptacji 76

6. Podsumowanie: podstawowe modele emocji 78

ROZDZIAŁ IV. POZIOM PREDYSPOZYCJI EMOCJONALNYCH – EMOCJE W PERSPEKTYWIE BIOLOGICZNEJ 81

1. Układy struktur neuronalnych jako podstawa emocji 82

2. neurofizjologiczne mechanizmy zróżnicowanych kategorii emocji 89

3. neurofizjologiczne mechanizmy ekspresji emocji 95

4. Mechanizmy neurofizjologiczne emocji i motywacji – znaczenie systemów pobudzania i hamowania 103

Podsumowanie 111

1. Dowody na znaczenie ekspresji 115

ROZDZIAŁ V. EKSPRESJA JAKO PODSTAWA DYSPOZYCJI I STANÓW EMOCJONALNYCH – EMOCJE W PERSPEKTYWIE OBSERWATORA 115

2. Podstawowe teorie ekspresywne 124

3. Wielofunkcyjna rola ekspresji emocji w życiu człowieka – refleksje podsumowujące 130

ROZDZIAŁ VI. PRÓBY ROZSTRZYGNIĘCIA DYLEMATU „POZNANIE – EMOCJE” – EMOCJE W PERSPEKTYWIE PODMIOTU 133

1. Próba integracji peryferalnego i poznawczego modelu emocji w interpretacji S. Schachtera 134

2. Próby wyjaśnienia relacji „poznanie – emocje” przez zróżnicowanie na poziomy, systemy i sposoby przetwarzania informacji 138

3. Jednoczesność i nierozdzielność procesów poznawczych oraz emocji 151

4. Poznawczo-motywacyjno-relacyjna teoria emocji R. Lazarusa 156

Podsumowanie 164

ROZDZIAŁ VII. WYMIAR DOŚWIADCZANIA I ŚWIADOMOŚCI JAKO DYSPOZYCJA I WYZNACZNIK PRZEBIEGU PROCESU EMOCJONALNEGO – EMOCJE W PERSPEKTYWIE PODMIOTU 166

1. Mechanizmy tworzenia doświadczenia emocjonalnego – perceptualno-motoryczna teoria H. Leventhala 167

2. Świadomość i doświadczanie emocji – perspektywa poznawcza 172

3. Doświadczanie emocji w interpretacji fenomenologicznej 178

4. Doświadczanie jako komponenta emocji – uwagi ogólne 181

1. Znaczenie kontekstu społeczno-kulturowego w kształtowaniu emocji 185

ROZDZIAŁ VIII. SOCJOKULTUROWE INTERPRETACJE EMOCJI – EMOCJE W PERSPEKTYWIE SPOŁECZNEJ 185

2. Kultura jako podstawa rozwoju umysłowości i interpretacji emocji 187

3. Społeczno-kulturowe teorie i modele interpretacji emocji 190

4. Emocje a relacje społeczne – propozycja Th. Kempera 197

5. Uwagi ogólne 199

1. Możliwości pomiaru emocji – uwagi ogólne 201

ROZDZIAŁ IX. O NIEKTÓRYCH SPOSOBACH BADANIA EMOCJI 201

2. Sposoby pomiaru komponentu doświadczania i świadomości emocji 202

3. Psychofizjologiczne wskaźniki emocji 212

4. Behawioralne metody pomiaru emocji 216

CZĘŚĆ DRUGA – MOTYWACJA 219

1. Pojęcie motywacji i jej cechy 221

ROZDZIAŁ X. POJMOWANIE, KRYTERIA I SPOSOBY ANALIZY MOTYWACJI 221

2. Źródła i rodzaje motywacji 224

3. Analiza motywacji w kategoriach predyspozycji – dyspozycji – stanu – procesu 235

1. Instynkty jako podstawa motywacji 239

PREDYSPOZYCJE I DYSPOZYCJE JAKO WYZNACZNIKI STANÓW I PROCESÓW MOTYWACYJNYCH 239

ROZDZIAŁ XI. OD INSTYNKTU DO POTRZEBY REALIZACJI SIEBIE SAMEGO 239

2. Popęd jako forma dyspozycji motywacyjnej 247

3. Przywiązanie u podstaw rozwoju dyspozycji motywacyjnych – interpretacja J. Bowlby’ego 250

4. Dążenie do realizacji siebie jako dyspozycja motywacyjna 255

Podsumowanie 267

ROZDZIAŁ XII. POTRZEBA AKTYWACJI I STYMULACJI JAKO DYSPOZYCJA MOTYWACYJNA 269

1. Poziom energetyczny wskaźnikiem emocji i motywacji 270

2. Analiza dążenia do optymalnego poziomu aktywacji 271

3. D. E. Berlyne’a próba modyfikacji teorii D. Hebba 274

4. Rola zapotrzebowanie na stymulację 278

5. Predyspozycje i dyspozycje do stymulacji 282

5.1. Temperament jako dyspozycja motywacyjna 283

6. Emocje a dążenie do stymulacji i aktywacji – teoria odwrócenia M. Aptera 284

Podsumowanie 288

ROZDZIAŁ XIII. DĄŻENIE DO RÓWNOWAGI jako PODSTAWA UAKTYWNIENIA STANÓW I PROCESÓW MOTYWACYJNYCH 290

1. Homeostaza jako wyznacznik stanu i procesu motywacji 291

2. Mechanizmy dążenia do równowagi poznawczej 296

3. Dążenie do równowagi emocjonalnej jako podstawa motywacji 303

4. Mechanizmy i rodzaje regulacji – na przykładzie dążenia do realizacji celów 307

5. Samoregulacja jako mechanizm dążenie do równowagi 310

Podsumowanie 314

1. Motywacja wtórna lub nabyta – tradycja behawioralna 317

ROZDZIAŁ XIV. ROZWÓJ DYSPOZYCJI MOTYWACYJNYCH – MECHANIZMY KSZTAŁTOWANIA MOTYWACJI WTÓRNEJ 317

2. Motywacja wtórna w interpretacji S. Freuda 320

3. Mechanizm autonomii funkcjonalnej 321

4. Kanalizacja jako podstawa motywacji wtórnej – interpretacja G. Murphy’ego 322

Podsumowanie 324

1. Prekursorzy teorii hedonistycznych i podnietowych 325

MECHANIZMY WZBUDZANIA STANÓW I PROCESÓW MOTYWACYJNYCH 325

ROZDZIAŁ XV. INTERAKCJA MIĘDZY PREDYSPOZYCJAMI MOTYWACYJNYMI A AFEKTAMI JAKO PODSTAWA MOTYWACYJI 325

2. Hedonistyczna koncepcja motywacji P. Younga 328

3. Podnietowa teoria motywacji D. C. McClellanda 331

Podsumowanie 341

1. Teoria J. W. Atkinsona jako podstawa analizy motywacji w kategoriach „wartość – oczekiwanie” 342

ROZDZIAŁ XVI. MECHANIZMY WZBUDZANIA MOTYWACJI – TEORIE „WARTOŚĆ – OCZEKIWANIE” 342

2. Czynniki wzbudzające stan i proces motywacyjny – rola kompetencji i oczekiwania własnej skuteczności 345

3. Poziom lub mistrzostwo wykonania jako czynniki wyjaśniające dążenie do osiągnięć 351

4. Procesy atrybucji i ich uwarunkowania jako źródła motywacji 352

5. Wartościowanie i antycypacja jako samodzielne motywy 357

6. O wariantach teorii „wartość – oczekiwanie” 360

Podsumowanie 363

ROZDZIAŁ XVII. EMOCJE A DYSPOZYCJE I STANY MOTYWACYJNE 365

1. Emocje a popędy 366

2. Emocje jako czynniki wyznaczające stany motywacyjne 372

3. Uczucia moralne a motywacja 376

Podsumowanie 381

1. Frustracja a motywacja 383

ROZDZIAŁ XVIII. FRUSTRACJE, KONFLIKTY, KRYZYSY JAKO STANY EMOCJONALNO-MOTYWACYJNE 383

2. Konflikty motywacyjne 385

3. Kryzysy jako źródło motywacji 387

4. Mechanizmy obronne jako motywy 393

KU FUNDAMENTALNYM ŹRÓDŁOM MOTYWACJI LUDZKIEJ 400

ROZDZIAŁ XIX. WARTOŚCI I ZNACZENIA JAKO PODSTAWA ROZWOJU DYSPOZYCJI MOTYWACYJNYCH. OD WARTOŚCI NARZUCANYCH KU WARTOŚCIOM WYBIERANYM 400

1. Potrzeby źródłem wartości 402

2. Mechanizmy nadawania znaczeń 405

3. Spójność wartości jako podstawowy motyw 416

4. Motywy jako następstwo utrwalenia wzorców uporządkowania społecznego – propozycja A. P. Fiske 418

5. „Ja” centrum i wyznacznikiem wartości 423

Podsumowanie 426

1. Rola „ja” we wzbudzaniu motywacji – uwagi wstępne 427

ROZDZIAŁ XX. „JA” FUNDAMENTEM I ŹRÓDŁEM MOTYWACJI LUDZKIEJ 427

2. Rodzaj interakcji jako podstawa angażowania i rozwoju „ja” 429

3. Potrzeba wartości siebie jako motyw 436

4. Stany uczuciowe związane z samym sobą jako źródła motywacji 445

Podsumowanie 455

ROZDZIAŁ XXI. O ŹRÓDŁACH PODMIOTOWOŚCI – OD MOTYWACJI EGOCENTRYCZNEJ KU SPEŁNIANIU SIEBIE JAKO OSOBY 457

1. Podmiot jako sprawca –wybrane sposoby analizy w psychologii 459

2. U źródeł motywacji egocentrycznej 470

3. Rozważania o możliwych mechanizmach zmiany charakteru motywacji 473

4. Atrybuty osoby jako predyspozycje motywacyjne 477

5. Dążenie do realizacji atrybutów osobowych jako cel rozwoju 480

Podsumowanie 487

1. Rozwój emocji i motywacji jako układ sprzężony z całościowym rozwojem psychicznym człowieka 488

ROZDZIAŁ XXII. ROZWÓJ EMOCJONALNY I ROZWÓJ W ZAKRESIE MOTYWACJI 488

ZAKOŃCZENIE 488

2. Właściwości „ja” jako podstawa rozwoju emocji i motywacji 493

3. Specyfika rozwoju emocji i motywacji w różnych okresach życia 497

4. Ogólne zasady rozwoju emocji i motywacji – podsumowanie 504

BIBLIOGRAFIA 509