"Zasady w prawie administracyjnym. Teoria, praktyka, orzecznictwo"

Spis treści

Wykaz skrótów 19

Zasady w prawie administracyjnym – zagadnienia ogólne 25

Zofia Duniewsk Z refleksji nad pojęciem i charakterem zasad prawa 32

Eliza Komierzyńska-Orlińsk Charakter i rola (znaczenie) zasad prawa administracyjnego 45

1. Normy-reguły i normy-zasady w ogólnej teorii prawa 59

Normy-zasady prawa administracyjnego i ich konkretyzacja 59

2. Normy-zasady prawa administracyjnego i ich cechy charakterystyczne 62

3. Zagadnienie konkretyzacji norm-zasad prawa administracyjnego 66

4. Uwagi końcowe 70

1. Wprowadzenie 72

Zasada nadrzędności prawa międzynarodowego nad prawem krajowym w systemie zasad prawa administracyjnego 72

2. Zagadnienia szczegółowe 76

3. Konkluzje 82

1. Wprowadzenie – uwagi metodologiczne i terminologiczne 84

Jerzy Parchomiu Konstrukcja nadużycia prawa w kontekście zasad ogólnych prawa administracyjnego 84

2. Nadużycie prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego 86

3. Nadużycie prawa a zasada praworządności 87

4. Nadużycie prawa a zasada pewności prawa 91

5. Nadużycie prawa a zasada harmonizowania interesu publicznegoi interesu jednostki 93

6. Nadużycie prawa a zasada proporcjonalności 94

7. Zasada równości i sprawiedliwości 96

8. Zasada ochrony zaufania 98

9. Podsumowanie 101

Weryfikacja zasad prawa administracyjnego 103

1. Administrative penalty legislation in the Slovak Republic 118

Matej Horvat, Mária Srebalová, Mária Havelková Principles of Administrative Penalty in the Statutory Law of the Slovak Republic 118

1.2. Concept of the terms „criminal charge” and „criminal nature&rdquo 120

1.3. Nature of the administrative offences in the Slovak Republic 121

1.4. Criminal principles in the administrative punishment 122

2. Case-law of courts on the criminal principles in the administrative punishment 123

2.1. Criminal nature of the administrative offences 123

2.2. Judicial review (full jurisdiction, rule of law – separation of powers) 124

2.3. Ne bis in idem 126

2.4. Presumption of innocence and in dubio pro reo 127

2.5. Nemo tenetur se ipso accusare 128

3. Principles of the administrative punishment in the legislatio of the Slovak Republic 128

3.1. Principle nullum crimen/nulla poena sine lege 129

3.2. Principle ne bis in idem 131

3.3. Right to appeal 132

4. Conclusions 134

Bibliography 134

1. Wprowadzenie 139

1.1. Pojęcie i klasyfikacja zasad 139

Iwona Niżnik-Dobos Zasady ustroju polskiej administracji publicznej 139

1.2. Zasady ustrojowe 140

2. Zasady ustroju (ustrojowe) administracji publicznej wobec zasad ustroju politycznego oraz zasad technicznych 141

3. Ograniczenia zasad ustroju administracji przez przedmiotowe wyodrębnianie ustrojowego prawa administracyjnego 142

3.1. Przedmiotowe ujęcie ustrojowego prawa administracyjnego 142

3.2. Opisowe zasady ustrojowego prawa administracyjnego 142

4. Prawne zasady ustroju a prawne zasady organizacji administracji publicznej 143

5. Prawne zasady ustroju administracji publicznej 144

5.1. Forma państwa, ustrój terytorialno-prawny 144

5.2. Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji RP a zasady ustroju administracji publicznej – typu zasad ustroju państwa 145

5.3. Zasady ustroju administracji publicznej stanowiące rozwinięcie zasad ustroju administracji typu zasada ustroju państwa 149

5.4. Prawne zasady organizacji administracji publicznej 151

6. Podsumowanie 154

Zaufanie do władz publicznych w świetle zasady demokratycznego państw prawnego 156

Instrumenty wdrażania idei dobrej administracji na gruncie zasady parlamentarnego systemu rządów 165

1. Zagadnienia wstępne 185

Ewa Olejniczak-Szałowsk O zasadzie sprawności działania administracji – uwagi na tle koncepcji prakseologicznych ocen i dyrektyw Tadeusza Kotarbińskiego 185

2. Pojęcie i cechy działania sprawnego w ujęciu prakseologicznym 187

3. Prakseologiczne dyrektywy (wytyczne) działania sprawnego 190

4. Uwagi końcowe 193

1. Wprowadzenie 195

Rafał Budzis Zasada sprawności w działaniu organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego 195

2. Zasada sprawności 196

3. Płaszczyzny działania organów stanowiących samorządu terytorialnego 197

4. Czynniki wpływające na sprawność działania organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego 198

5. Kolizja zasad 202

6. Podsumowanie 203

1. Wprowadzenie 205

Agnieszka Żywick Aktualny model struktur administracji niezespolonej a zasada sprawności i efektywności działań administracji publicznej w gospodarce 205

2. Pojęcie sprawności działań administracji publicznej 206

3. Istota niezespolenia administracji publicznej – uwarunkowania prakseologiczne 207

4. Organy niezespolonej administracji rządowej i ich prawne determinanty 209

5. Powiązania prawne między rządową administracją zespolon i niezespoloną w kontekście sprawności 211

6. Podział administracyjny kraju a sprawność działań administracji niezespolonej 213

7. Podsumowanie 215

Anna Gros Zasady konsultacji społecznych w prawie administracyjnym 217

1. Uwagi wstępne 228

Michał Ulasiewic Zasada jawności administracyjnej w jednostkach samorządu terytorialnego 228

2. Jawność obrad organów kolegialnych jednostek samorządu terytorialnego 230

3. Dostęp do dokumentów 234

4. Jawność finansów samorządu terytorialnego 237

5. Jawność oświadczeń majątkowych składanych przez funkcjonariuszy samorządowych 239

6. Uwagi końcowe 241

1. Wprowadzenie 242

Mateusz Karciar Zasada jawności w działalności organów uchwałodawczych jednostek samorządu terytorialnego 242

2. Normatywne podstawy zasady jawności 243

3. Jawność działalności organów jednostek samorządu terytorialnego 246

4. Jawność posiedzeń organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego 247

5. Pozostały zakres przedmiotowy zasady jawności 250

6. Ograniczenia jawności 251

7. Podsumowanie 254

1. Wstęp 255

Dominik Kościu Zasada informowania w kontekście prawa administracji elektronicznej 255

2. Istota zasady informowania 256

3. Pojęcie prawa administracji elektronicznej 262

4. Wybrane regulacje normatywne wzmacniające zasadę informowania w prawie e-administracji 262

5. Zakończenie 266

1. Uwagi wstępne 267

Hierarchiczność jako podstawowa zasada organizacji w Policji 267

2. Hierarchiczność w Policji 271

3. Podsumowanie 278

1. Koncepcje i geneza godności człowieka 281

CZĘŚĆ III. ZASADY W PRAWIE POMOCY SPOŁECZNE Artur Krakał Zasada godności człowieka – wybrane zagadnienia 281

2. Podstawy prawne godności człowieka 283

3. Godność człowieka w prawie polskim 285

4. Poszanowanie i ochrona godności człowieka 289

5. Podsumowanie 292

1. Wstęp 294

Mirosław Wincencia O respektowaniu zasad prawa na przykładzie świadczeń opiekuńczych 294

2. Naruszenia zasad prawa przez ustawodawcę 295

2.1. Zasada równości 295

2.2. Zasada poprawnej legislacji 298

2.3. Zasada ochrony praw nabytych oraz zasada zaufania do państwa i stanowionego prawa 299

3. Respektowanie zasad prawa w procesie stosowania prawa 301

Zasady: równości, pogłębiania zaufania do państwa i stanowionego prawa, informowania 301

4. Zakończenie 304

Ryszarda Michalska-Badzia Zasada pomocniczości w prawie pomocy społecznej 306

1. Wprowadzenie 317

Dobro człowieka jako zasada administracyjnoprawnych regulacji przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu i jego skutkom 317

2. Problemy alkoholowe 319

3. Ingerencja państwa w sferę problemów alkoholowyc a wolność człowieka 323

4. Ingerencja państwa w sferę problemów alkoholowyc a wolność gospodarcza 326

5. Reglamentacja alkoholowa jako instrument realizacji dobra człowiek dotkniętego problemami alkoholowymi 328

6. Zakończenie 333

1. Wprowadzenie 339

Marta Woźnia O potrzebie wartościowania w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 339

2. Przestrzeń jako wartość 341

3. Ustawowy sposób artykulacji wartości 343

4. Cechy charakterystyczne wartości planowania przestrzennego 344

5. Wnioski końcowe i uwagi de lege ferenda 348

Zasada ochrony interesu indywidualnego w planowaniu przestrzennym 350

1. Wprowadzenie 361

Łukasz Stelmaszczy Zasada sprawności (skuteczności) działań administracji w obszarze realizacji publicznych inwestycji infrastrukturalnych 361

2. Skuteczność rozwiązań prawnych w obszarze realizacji publicznych inwestycji infrastrukturalnych 363

3. Skuteczność lex specialis o charakterze materialnoprawnym w realizacji inwestycji infrastrukturalnych 364

4. Skuteczność lex specialis o charakterze procesowym w realizacji inwestycji infrastrukturalnych 368

5. Sprawność w prowadzeniu postępowań administracyjnych dotyczących publicznych inwestycji infrastrukturalnych 374

6. Podsumowanie 377

1. Zasady ogólne prawa administracyjnego 379

Zasada zaufania obywatela do państwa w materialnym prawie administracyjnym na przykładzie art. 98 u.g.n 379

2. Zasada zaufania jednostki do państwa jako jedna z zasad ogólnych prawa administracyjnego 381

3. Artykuł 98 u.g.n. a władztwo planistyczne gminy 383

4. Zastosowanie instytucji zwrotu wywłaszczonej nieruchomości do odwrócenia skutków podziału nieruchomości w trybie art. 98 u.g.n. w przypadku zmiany planu i niezrealizowania drogi publicznej 386

5. Podsumowanie 389

Konstytucyjna zasada ochrony własności a administracyjnoprawna ochrona obszarów uzdrowiskowych 392

1. Wprowadzenie 405

Maciej Kru Zasady w Prawie budowlanym 405

2. Zasady prawa w obu ujęciach 407

3. Zasady w ujęciu klasycznym 409

4. Zasady w ujęciu koncepcji R. Alexy’ego 411

5. Wnioski 413

Dobre sąsiedztwo jako norma-reguła 414

1. Obowiązek poszanowania uzasadnionych interesów osób trzecich w procesie budowlanym w świetle doktrynalnych koncepcji zasad prawa 430

Anna Ostrowsk Obowiązek poszanowania uzasadnionych interesów osób trzecich w procesie budowlanym – zasada prawa czy ornament? 430

2. Zasada poszanowania uzasadnionych interesów osób trzecich w ujęciu dyrektywalnym (modelowym) 433

3. Zasada poszanowania uzasadnionych interesów osób trzecich w ujęciu opisowym (konkretnym) 438

4. Podsumowanie 447

1. Pojęcie zasady prawa w teorii prawa i jego przełożenie na prawo ochrony środowiska 451

CZĘŚĆ V. ZASADY W PRAWIE OCHRONY ŚRODOWISK Anna Hałady Skuteczność prawa ochrony środowiska wobec dezintegracji jego zasad ogólnych 451

2. Kluczowe cechy współczesnego prawa ochrony środowiska – dekodyfikacja i dekonsolidacja 458

3. Skutki dezintegracji zasad ogólnych prawa ochrony środowiska 460

1. Wprowadzenie 463

Wybrana problematyka zasady prewencji jako podstawy wykładni pojęcia przedsięwzięcia w procedurze indywidualnej oceny oddziaływania na środowisko 463

2. Procedura ocen oddziaływania na środowisko 464

3. Zasada prewencji 467

4. Zapobieganie szkodliwym oddziaływaniom na środowisko w związku z realizacją przedsięwzięcia 468

5. Wydanie decyzji środowiskowej dla zrealizowanego przedsięwzięcia 472

6. Podsumowanie 475

1. Uwagi wstępne 476

Anna Barczak, Adrianna Ogonowsk Zasada proporcjonalności w zakresie zbierania i przetwarzania odpadów 476

2. Pojęcie i istota zasady proporcjonalności 477

3. Rola zasady proporcjonalności w zakresie zbierania i przetwarzania odpadów 479

4. Uwagi końcowe 484

Agnieszka Jaworowicz-Rudol Zasada ne bis in idem w prawie ochrony środowiska? Uwagi na tle postulatu recypowania zasady dla sankcji administracyjnych w ochronie środowiska oraz zbiegu odpowiedzialności karnej z administracyjną 485

1. Wstęp 496

Zasada „zanieczyszczający płaci” a odpady promieniotwórcze wśród odpadów komunalnych 496

2. Zasada „zanieczyszczający płaci&rdquo 497

3. Zdarzenie radiacyjne 498

4. Władztwo nad odpadem komunalnym 500

5. Odpady radioaktywne wśród odpadów komunalnych 502

6. Wnioski 503

Elżbieta Witusk W kierunku centralizacji? Kilka uwag natury organizacyjno-prawnej na gruncie proponowanych reform systemowych w zakresie zespolenia administracyjnego na przykładzie służb ochrony środowiska 505

1. Wprowadzenie 523

CZĘŚĆ VI. ZASADY PRAWA W INNYCH DZIEDZINACH PRAWA ADMINISTRACYJNEG Agnieszka Wilczyńsk Aksjologia zasady stabilizacji nazwisk 523

2. Nazwisko jako wartość osobowa 527

3. Nazwisko jako wartość rodowa 534

4. Nazwisko jako wartość ogólnospołeczna 539

5. Zakończenie 541

1. Zagadnienia wstępne 545

Zasady prawa żywnościowego 545

2. Pojęcie zasady w prawie 547

3. Zasady prawa żywnościowego 548

3.1. Zasada regulacji łańcucha żywnościowego od produkcji pierwotnej do konsumenta finalnego 549

3.2. Zasada odpowiedzialności podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze za zapewnienie bezpieczeństwa żywności i pasz 550

3.3. Zasada śledzenia (traceability) 552

3.4. Zasada analizy ryzyka 554

3.4.1. Pojęcie ryzyka 554

3.4.2. Analiza ryzyka 556

2.4.2.1. Ocena ryzyka 557

2.4.2.2. Zarządzanie ryzykiem 561

2.4.2.3. Informowanie o ryzyku 564

3.5. Zasada ostrożności 564

3.6. Zasada informowania 567

4. Zakończenie 570

Monika Maja Zasada wolności gospodarczej a działalność związana z obrotem produktami leczniczymi 572

1. Wprowadzenie 584

2. Pojęcie zabytku 584

Zasada powszechnej ochrony zabytków 584

3. Zasada powszechnej ochrony zabytków bez względu na stan zachowania 587

4. Znaczenie powszechnej ochrony zabytków dla uwarunkowań prawnych ochrony dóbr kultury niebędących zabytkami 590

5. Uwagi końcowe 592

1. Wprowadzenie 593

Adrian Misiejk Zasady prawne regulujące organizowanie publicznego transportu zbiorowego w transporcie drogowym przez jednostki samorządu terytorialnego 593

2. Zasady prawa 595

3. Zasada konkurencji regulowanej i zasada względnego uprzywilejowania operatorów 596

4. Zasada zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego 598

5. Zasady niedyskryminacyjne 599

6. Próba wskazania zasady naczelnej 600

7. Wnioski 601

1. Wprowadzenie 605

2. Zasady prawa 605

Anna Lichosi Zasada administracyjnego nadzoru nad rynkiem kapitałowym 605

3. Aksjologia prawa rynku kapitałowego 608

4. Zasady prawa rynku kapitałowego 609

5. Zasada administracyjnego nadzoru 612

5.1. Zakres podmiotowy nadzoru KNF 614

5.2. Zakres przedmiotowy nadzoru KNF 616

6. Podsumowanie 617

1. Uwagi ogólne 621

Zasada praworządności w postępowaniu administracyjnym z perspektywy konstytucyjnej 621

2. Treść zasady praworządności 624

3. Zasada praworządności w orzecznictwie sądowym 628

4. Podsumowanie 631

Anna Ważbińska-Dudzińsk Zasada zaufania do organów państwa a konsekwencje błędnych pouczeń strony w postępowaniu administracyjnym 632

1. Uwagi ogólne 641

Paulina Ura, Ewa Kuba Realizacja zasady przekonywania w postępowaniu administracyjnym 641

2. Zasada przekonywania a zasada zaufania do organów państwa 642

3. Realizacja zasady przekonywania w toku postępowania administracyjnego 643

4. Realizacja zasady przekonywania poprzez uzasadnienie decyzji administracyjnej 645

5. Znaczenie zasady przekonywania w warunkach uznania administracyjnego i luzu decyzyjnego administracji 648

6. Zasada przekonywania w postanowieniach organu administracji publicznej 651

7. Realizacja zasady przekonywania w toku zawierania ugód administracyjnych 652

8. Podsumowanie 654

Katarzyna Celińska-Grzegorczy Realizacja zasady przekonywania w ogólnym postępowaniu administracyjnym 655

1. Zagadnienia wprowadzające 665

Alina Miru Zasada wnikliwości, szybkości i prostoty postępowania w sprawach z zakresu pomocy społecznej 665

2. Zasady ogólne pomocy społecznej 668

3. Istota zasady wnikliwości, szybkości i prostoty postępowania w ogólności i w odniesieniu do postępowania w sprawach z zakresu pomocy społecznej 670

4. Terminowość załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej jako realizacja zasady wnikliwości, szybkości i prostoty postępowania 673

5. Podsumowanie 675

1. Uwagi wstępne 677

Europejskiej 677

2. Zasada trwałości decyzji w Kodeksie postępowania administracyjnego i prawie unijnym 678

3. Tryby uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznych w projektach kodyfikacji postępowania administracyjnego Unii Europejskiej 681

4. Tryby uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznych w unijnych aktach sektorowych 685

5. Podsumowanie 691

1. Wprowadzenie do rozważań 693

Wojciech Piąte Znaczenie zasad ogólnych postępowania administracyjnego w wybranych ustawach z zakresu prawa administracyjnego 693

2. Obowiązywanie zasad ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego na obszarze administracyjnego postępowania egzekucyjnego 694

3. Obowiązywanie zasad ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu o przyznanie świadczenia z zakresu pomocy społecznej 697

4. Obowiązywanie zasad ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu o udzielenie pozwolenia na budowę 699

5. Podsumowanie 700

1. Wstęp 702

Paulina Bieś-Srokos Zasady Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniach administracyjnych prowadzonych przez organy agencji rządowych 702

2. Zasady ogólne postępowania administracyjnego a przepisy ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 703

3. Odstąpienie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od obowiązku doręczenia decyzji administracyjnej stronie 704

4. Rozważania nad zasadnością odstąpienia od zasady pisemności i doręczenia pism w postępowaniach administracyjnych prowadzonych przez organy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 707

1. Wprowadzenie 709

Magdalena Strożek-Kucharsk Zasady prawa stosowane w postępowaniu egzekucyjnym w administracji 709

2. Definiowanie pojęcia zasad prawa 711

3. Zasady prawa zawarte w Konstytucji RP, a stosowane w egzekucji administracyjnej 718

4. Zasady prawa wynikające z Kodeksu postępowania administracyjnego stosowane w egzekucji administracyjnej 720

5. Zasady prawa wynikające z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji 723

6. Zasady prawa wynikające z ustaw szczególnych modyfikujące ogólne zasady stosowane w egzekucji administracyjnej 723

7. Podsumowanie 725

Konstytucja a jednolitość orzecznictwa sądowoadministracyjnego 729

1. Uwagi wprowadzające 739

Konrad Łucza Zasady stosowania prawa przez sądy administracyjne a pragmatyzm prawny 739

2. Zarys pragmatyzmu prawnego 741

Najlepsze konsekwencje 743

Teraźniejszość i przyszłość 744

Empiryzm 745

Sytuacyjność 745

Praktyczne rozumowanie 746

3. Kilka uwag o stosowaniu prawa materialnego przez sądy administracyjne 747

4. Pragmatyczne spojrzenie na zasady stosowania prawa 748

5. Uwagi końcowe 753

Magdalena Sieniu Zasada jawności postępowania i skutki jej naruszenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym 755

1. Wprowadzenie 764

Ewa Wójcick Zasada informacji procesowej jako przejaw rzetelnego postępowania sądowoadministracyjnego 764

2. Istota i funkcje zasady informacji procesowej 765

3. Zakres podmiotowy 768

4. Realizacja zasady udzielania informacji prawnej 769

5. Forma udzielanych pouczeń 773

6. Konsekwencje naruszenia zasady informacji procesowej 774

7. Podsumowanie 775

Anonimizacja orzeczeń sądów administracyjnych w kontekście zasady jawności postępowania sądowoadministracyjnego 777

Bibliografia 793