"Niepełnosprawność intelektualna i praca"

Spis treści

Strona tytułowa 2

Spis treści 5

Wstęp 7

Rozdział 1. Niepełnosprawność, praca, ekonomia. O (nie)możliwości bycia pracownikiem z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnej Polsce 14

1.1. Znaczenia pracy 14

1.2. Od pogardy dla pracy, przez jej przymus, do uznania za czynnik wyznaczający ludzką wartość i miejsce jednostki w społeczeństwie 21

1.3. Praca i rynek pracy we współczesności. Społeczeństwo konsumentów i społeczne peryferia egzystencji dla nowych ubogich 26

1.4. Niepełnosprawność w perspektywie materializmu. Kapitalizm – wykluczenie i utowarowienie upośledzonego ciała 34

1.5. Ekonomia polityczna niepełnosprawności według Marty Russell i ekonomiczny model niepełnosprawności 43

1.6. O (nie)obecności osób z niepełnosprawnością (intelektualną) na współczesnym rynku pracy 55

Rozdział 2. Metodologia badań własnych. Konstrukcja projektu badawczego 59

2.1. Określenie obszaru przedmiotowego. Problematyka badawcza 60

2.2. Deklaracja paradygmatyczna. Umiejscowienie projektu w strategii jakościowej 62

2.3. Teoria ugruntowana w wersji konstruktywistycznej Kathy Charmaz jako rama metodologiczna badania fenomenu pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną 64

2.4. Sposoby gromadzenia danych w ujęciu teorii ugruntowanej 66

2.5. Tok postępowania badawczego i procedura analizy. Kulisy i aktorzy społeczni 69

2.6. Sceny – miejsca/przestrzenie i etyczny aspekt badań 76

Rozdział 3. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną 80

3.1. Założenia, cele i trendy polityki zatrudnienia i (nie)funkcjonowanie systemu wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną 84

3.2. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej – zderzenia założeń z rzeczywistością ich implementacji. Systemowe paradoksy niepełnosprawności intelektualnej i zatrudnienia 94

3.2.1. Wejście w dorosłość. Wejście na rynek pracy. Perspektywa szkoły i warsztatu terapii zajęciowej 96

3.2.2. Rzeczywistość realizacji projektów zatrudniania wspomaganego 108

3.2.3. Rzeczywistość działania spółdzielni socjalnych 115

3.2.4. Rzeczywistość funkcjonowania zakładów aktywności zawodowej 117

3.2.5. Pomysły na ulepszenie systemu wsparcia aktywności zawodowej 121

Rozdział 4. Przestrzenie, miejsca i społeczne światy pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną 129

4.1. Przestrzenie i światy społeczne projektów zatrudniania wspomaganego w rekonstrukcjach doświadczeń pracowników z niepełnosprawnością intelektualną 130

4.1.1. Trzy historie pracownicze 132

4.1.2. Wielość dróg/prób prowadzących do zatrudnienia. Marzenia o pracy na otwartym rynku 139

4.1.3. Doświadczenia pracy, realizacja zadań pracowniczych, doświadczenia w miejscu/przestrzeni pracy otwartego rynku 145

4.1.4. Trener pracy jako najważniejsza osoba wspierająca proces stawania się pracownikiem 146

4.2. Przestrzenie i światy społeczne projektów zatrudniania wspomaganego w percepcji trenerów pracy oraz koordynatorów projektów 147

4.2.1. Znaczenia nadawane własnej roli trenera pracy 148

4.2.2. Zatrudnianie wspomagane jako najskuteczniejsza forma aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną (?) 150

4.2.3. Doświadczenia codziennej pracy w projekcie 162

4.3. Przestrzenie i światy społeczne zakładów aktywności zawodowej w perspektywie doświadczeń kierowników oraz koordynatorów wsparcia 174

4.3.1. Zakład aktywności zawodowej jako bezpieczne miejsce zatrudnienia osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Niezbędne ogniwo w systemie rehabilitacji zawodowej 175

4.3.2. Przestrzeń codziennej pracy w zakładzie aktywności zawodowej. Organizacja pracy. Trudności w pracy. Praktyki wspierające 180

4.4. Zakład aktywności zawodowej jako przestrzeń społecznego świata pracy w rekonstrukcjach doświadczeń pracowników z niepełnosprawnością intelektualną 184

4.4.1. Doświadczenia sytuacji pracy – droga do zdobycia zatrudnienia. Marzenia o pracy. Doświadczenia wykluczenia oraz niemożliwości zdobycia zatrudnienia na otwartym rynku pracy 184

4.4.2. Doświadczenia codziennej pracy w zakładzie aktywności zawodowej. Wykonywane czynności. Atmosfera i relacje w pracy. Stawanie się / bycie pracownikiem 186

4.4.3. Zakład aktywności zawodowej jako bezpieczne, pewne i jedyne z dostępnych miejsc pracy 188

4.5. Przestrzenie i światy społeczne spółdzielni socjalnych w optyce doświadczeń twórców i koordynatorów wsparcia 189

4.5.1. Spółdzielnia socjalna jako podmiot ekonomii społecznej oraz odpowiedź na brak. Organizacja pracy w spółdzielni 190

4.5.2. Doświadczenie codziennej pracy w spółdzielni socjalnej. Trudności w pracy. Praktyki wspierające 195

4.6. Przestrzenie i światy społeczne spółdzielni socjalnych w percepcji pracowników z niepełnosprawnością intelektualną 197

4.6.1. Wielość doświadczeń pracy – wielość dróg prowadzących do zatrudnienia. Porażki na otwartym rynku pracy 198

4.6.2. Doświadczenia codziennej pracy w spółdzielni socjalnej 202

Rozdział 5. Znaczenia pracy i doświadczeń sytuacji pracy. Rola pracy w życiu osoby z niepełnosprawnością intelektualną 208

5.1. Emancypacyjny potencjał pracy – perspektywa trenerów pracy oraz koordynatorów wsparcia 209

5.2. Znaczenia nadawane pracy i doświadczeniom sytuacji pracy przez pracowników z niepełnosprawnością intelektualną 213

5.2.1. Sensy pracy 214

5.2.2. Percepcja siebie jako podmiotu pracy 215

5.2.3. Znaczenia nadawane pracy przez pryzmat jej doświadczania 217

Rozdział 6. Być pracownikiem z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnej Polsce. Gra w/o emancypację 226

6.1. Polityka zatrudnienia i system wsparcia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną – polityka emancypacji czy działania pozorowane (?). Polityka równych szans versus polityka różnorodności (?) 232

6.2. Przestrzenie / miejsca / społeczne światy pracy osób z niepełnosprawnością intelektualną. Dyktat normy – przymus upodobnienia czy zrozumienie dla różnicy (?). Kierunek ekonomii społecznej 241

6.3. Stawanie się, bycie podmiotem pracy – przesuwanie granic indywidualnego doświadczenia, walka o bycie widzialnym i szansę na alternatywny sposób bycia-w-świecie (?) 253

Zakończenie 260

Bibliografia 263

Przypisy 278

O Autorce 284

Strona redakcyjna 285