"Prawa zwierząt. Co każdy powinien wiedzieć"

Spis treści

PRZEDMOWA 12

1. Informacje ogólne 18

Dlaczego musimy ustalić, co rozumiemy przez „prawa zwierząt”? 19

Kim albo czym są zwierzęta? 22

Gdzie możemy je znaleźć? 24

Czy troska o prawa zwierząt jest zjawiskiem nowym? 25

2. O zwierzętach 28

Co wiemy na temat bytu zwierząt? 29

Dlaczego poznanie ich bytu ma znaczenie? 32

Jak nauka dzieli zwierzęta? 36

Na ile taki naukowy schemat jest wartościowy w dyskusji wokół praw zwierząt? 38

Co wiemy o liczebności zwierząt na Ziemi? 41

Na ile wartościowe przy klasyfikacji zwierząt są kategorie nienaukowe? 41

Kim albo czym są zwierzęta towarzyszące? 42

Które zwierzęta określa się jako laboratoryjne i jak są traktowane? 46

Jak wygląda sytuacja zwierząt wykorzystywanych do rozrywki? 49

Jaki jest status zwierząt wykorzystywanych do produkcji pożywienia? 52

Czy hodowla przemysłowa stwarza zagrożenie dla środowiska? 56

Jakie jeszcze zagrożenia stwarza hodowla przemysłowa? 57

Co ze zwierzętami pracującymi i użytkowanymi w inny sposób? 59

Czy dzisiejsza powszechna troska o zwierzęta produkcyjne i rzeźne jest czymś nowym? 62

Kim lub czym są zwierzęta dzikie? 64

Czy zwierzęta dzikie mają w sobie więcej zwierzęcości niż towarzyszące, produkcyjne i laboratoryjne? 68

Jakie jeszcze kategorie cieszą się popularnością? 71

3. Argumenty filozoficzne 74

Czym prawa moralne różnią się od praw ustawowych? 76

Jaką rolę odgrywa filozofia we współczesnym ruchu na rzecz praw zwierząt? 79

Jakie są główne argumenty filozoficzne dotyczące moralnej istotności zwierząt? 82

Co filozofia mówi o naszej wiedzy na temat zwierząt? 87

4. Historia i kultura 92

Od kiedy ludzie myślą o ochronie zwierząt? 94

Czy ochrona zwierząt występuje we wszystkich kulturach? 95

Czy liczba osób chroniących zwierzęta rośnie? 96

Czy da się w tej chwili opowiedzieć pełne dzieje wysiłków człowieka na rzecz ochrony zwierząt? 97

5. Prawo 100

Co (tradycyjne) prawo mówi na temat zwierząt? 101

Co się obecnie dzieje w dziedzinie prawa zwierzęcego? 105

Jaka jest rola praw ustawowych w debatach ł praw zwierząt? 112

Czy spór „prawa czy dobrostan” ma znaczenie? 114

Jakie możliwości stwarza rozwijające się obecnie prawo zwierzęce? 118

Prawo, prawnicy i legislacja – czy mogą stanąć na czele zmian dotyczących statusu zwierząt? 121

6. Realia polityczne 124

Jak z punktu widzenia zwierząt wyglądają współczesne realia polityczne? 125

Jakie sukcesy udało się odnieść na gruncie politycznym? 126

Co się nie powiodło? 129

W jakim stanie jest dziś ruch na rzecz ochrony zwierząt? 133

Jakie są perspektywy na przyznanie zwierzętom praw ustawowych? 134

Jakie oddziaływanie będą miały prawa moralne? 136

Jaką rolę odegrał ruch przeciwko wiwisekcjom? 137

Jakie znaczenie mają postulaty stosowania w badaniach naukowych alternatywnych rozwiązań wobec doświadczeń na zwierzętach? 137

Co z polityką publiczną? 139

Jaki wpływ na sprawy zwierząt mogą mieć liczne inicjatywy na rzecz zdrowia publicznego? 140

Jaki związek ma troska o ochronę zwierząt ze światowym ruchem na rzecz ochrony środowiska? 143

Czy ochrona zwierząt oznacza likwidację miejsc pracy? 145

Jaki wpływ na dyskusje ł praw zwierząt mają tradycje kulinarne różnych grup etnicznych i narodów? 147

Jaką rolę polityczną w kwestii ochrony zwierząt odgrywają tradycje religijne? 149

7. Realia społeczne 152

Jakie nastawienie do zwierząt przeważa obecnie w różnych społeczeństwach? 152

Co stanowi nasze dziedzictwo? 154

Jakie znaczenie miały w przeszłości współczucie dla zwierząt i potępienie okrucieństwa? 155

Jak nastawienie ludzi zmienia się dzisiaj? 157

Na ile współcześni konsumenci są świadomi obecnych praktyk z udziałem zwierząt? 158

Co z cyrkami i zoo? Uczą czy zniewalają? 159

Jaką funkcję pełnią azyle? 163

Jakie zwierzęta żyją w miastach? 165

8. Edukacja, życie zawodowe i sztuka 168

Jaki sposób uczenia się o zwierzętach daje najlepsze rezultaty? 169

Czy współczucie i niezgoda na okrucieństwo to ważne wartości przekazywane poprzez edukację? 172

Jaka była i jest tradycyjna rola zwierząt w edukacji? 172

Jak mają się sprawy na najniższym (podstawowym) szczeblu edukacji? 173

Jak mają się sprawy w szkołach średnich? 176

Jak wygląda sytuacja na uczelniach wyższych? 178

Czym są studia nad zwierzętami [animal studies]? 181

Jaka jest rola konkretnych zawodów i ł przygotowujących do ich wykonywania? 183

Jaka była i jest rola sztuki? 185

9. Współczesne nauki przyrodnicze i społeczne 188

Jak nauka wpływa na naszą wiedzę o zwierzętach spoza naszego gatunku i na to, jak je traktujemy? 189

Które nauki przyrodnicze odgrywają ważną rolę w naszym rozumieniu zwierząt? 190

Które nauki społeczne mają dzisiaj wkład w nasze rozumienie zwierząt? 194

Które zwierzęta są inteligentne albo samoświadome? 195

Czy pozostałe zwierzęta tworzą własne społeczności? 197

Czy zwierzęta odczuwają emocje? 198

10. Główne postacie i organizacje ruchu praw zwierząt 200

Dwaj pionierzy – Salt i Spira 201

Dwaj teolodzy – Schweitzer i Linzey 202

Przenikliwe pionierki – Ruth Harrison i Rosalind Godlovitch 203

Kluczowi filozofowie – Peter Singer i Tom Regan 204

Od dobrostanu do praw – Richard Ryder i Bernard Rollin 205

Kreatywne przecieranie szlaków ponad granicami – Betty Lawrence i Carol Adams 206

Nadciąga prawo – Joyce Tischler i Steven Wise 206

Z Nowej Zelandii do Austrii – Barbara Leonard i Martin Balluch 207

Azyl – Carole Noon, Dame Sheldrick, Carol Buckley, Lisa Kane 209

Czołowe postacie w Indiach – Maneka Gandhi i Raj Panjwani 211

Czołowe postacie w Chinach – Song Wei i Jill Robinson 213

Niezwykłe zaangażowanie, kontrowersyjna organizacja – Ingrid Newkirk 214

Razem w działaniu – Wayne Pacelle and Gene Baur 215

11. Przyszłość praw zwierząt 218

Które zwierzęta zdecydujemy się zaliczyć do naszej ponadludzkiej społeczności? 219

Czy etyka może iść w parze z nauką? 223

Jaka jest rola organizacji typu non profit? 225

Jaka jest rola pojedynczego obywatela? 225

Jaką rolę odgrywają korporacje? 226

Jaka jest rola samorządów, wsi i innych społeczności lokalnych? 227

Jaką rolę w ochronie zwierząt odgrywają regiony i kraje? 227

CHRONOLOGIA WAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ 230

SŁOWNICZEK 236

POZYCJE DO DALSZEJ LEKTURY 241

POSŁOWIE 246

PRZYPISY 252