"Nutrigenomika"

Spis treści

1. Podstawy biologii komórki 16

1.1. Budowa komórki 16

1.1.1. Błona komórkowa 17

1.1.2. Jądro komórkowe 18

1.1.3. Siateczka wewnątrzplazmatyczna 19

1.1.4. Aparat Golgiego 19

1.2. Cykl komórkowy 20

1.3. Organizacja materiału genetycznego, czyli chromatyna i chromosomy 21

1.4. Podziały komórkowe 24

1.4.1. Mitoza 24

1.4.2. Mejoza 25

1.5. Zaburzenia liczby chromosomów: euploidie i aneuploidie 29

1.6. Komunikacja między komórkami 30

1.6.1. Transport przez błony 30

1.6.2. Białka receptorowe i kaskady sygnałowe 34

Podsumowanie 40

2. Podstawy dziedziczenia cech 42

2.1. Oddziaływania alleliczne i niealleliczne 42

2.1.1. Oddziaływania alleliczne 43

2.1.2. Oddziaływania niealleliczne 45

2.2. Cechy sprzężone i niesprzężone 47

2.3. Dziedziczenie wieloczynnikowe 48

2.4. Penetracja i ekspresywność 51

2.5. Zmienność fenotypowa 53

2.6. Podstawy genetyki populacji 55

Podsumowanie 57

3. Ekspresja i regulacja ekspresji genów 60

3.1. Kwasy nukleinowe 60

3.2. Budowa genów 66

3.3. Ekspresja genów 67

3.3.1. Transkrypcja 69

3.3.2. Kod genetyczny 72

3.3.3. Translacja 74

3.3.4. Posttranslacyjne modyfikacje białek 78

3.4. Regulacja ekspresji genów 80

3.4.1. Mechanizmy regulacji ekspresji genów 82

3.5. Regulacja ekspresji genów przez składniki pokarmowe 90

3.5.1. Regulacja ekspresji genów przez składniki pokarmowe – receptory jądrowe 93

3.5.2. Regulacja ekspresji genów przez składniki pokarmowe – receptory błonowe 101

3.5.3. Regulacja składania genów przez składniki pokarmowe 105

3.5.4. Regulacja translacji przez składniki pokarmowe 105

Podsumowanie 106

4. Epigenetyka i programowanie płodowe 110

4.1. Mechanizmy epigenetyczne 110

4.1.1. Metylacja DNA 110

4.1.2. Modyfikacje białek histonowych i struktura chromatyny 112

4.1.3. mikroRNA 113

4.2. Czynniki żywieniowe, metylacja DNA i płodowe programowanie metabolizmu 117

Podsumowanie 125

5. Od polimorfizmu DNA do zmienności fenotypu 128

5.1. Polimorfizm DNA 128

5.1.1. Polimorfizm SNP 129

5.1.2. Polimorfizm sekwencji powtarzalnych 130

5.2. Polimorfizm DNA a fenotyp 131

5.1.3. Polimorfizm zmiennej liczby kopii genów 131

5.2.1. Polimorfizm zlokalizowany w eksonach 132

5.2.2. Polimorfizm sekwencji niekodujących 135

5.3. Badania asocjacyjne 138

5.3.1. Badania genów kandydujących 138

5.3.2. Badania asocjacyjne typu GWAS 143

5.4. Wykorzystanie informacji genotypowej w praktyce 145

5.4.1. Wykorzystanie informacji genotypowej do szacowania prawdopodobieństwa wystąpienia cechy (choroby) 146

5.4.2. Wykorzystanie informacji genotypowej do przewidywania odpowiedzi na dietoterapię 150

Podsumowanie 151

6. Genetyczne uwarunkowania wyborów żywieniowych 154

6.1. Wybory żywieniowe i ich uwarunkowania 154

6.2. Wrażliwość smakowa a wybory żywieniowe 157

6.3. Genetyczne uwarunkowania smaku gorzkiego, słodkiego i tłustego 161

Podsumowanie 165

7. Nutrigenetyka otyłości i cukrzycy 168

7.1. Otyłość i jej uwarunkowania 168

7.1.1. Otyłość jednogenowa 170

7.1.2. Otyłość związana z syndromami 175

7.1.3. Otyłość wieloczynnikowa 178

7.1.4. Otyłość a czynniki epigenetyczne 183

7.1.5. Wykorzystanie informacji genotypowej w predykcji ryzyka otyłości 185

7.1.6. Wykorzystanie informacji genotypowej w terapii otyłości 186

7.2. Cukrzyca i jej uwarunkowania 187

7.2.1. Cukrzyca monogenowa 188

7.2.2. Cukrzyca wieloczynnikowa 190

7.2.3. Wykorzystanie informacji genotypowej w predykcji cukrzycy typu 2 193

7.2.4. Wykorzystanie informacji genotypowej w terapii cukrzycy 193

Podsumowanie 195

8. Personalizowane żywienie 198

8.1. Zalecenia żywieniowe 198

8.2. Genetyczne uwarunkowania zapotrzebowania na składniki pokarmowe 201

8.3. Personalizacja żywienia uwzględniająca informację o genotypie 205

8.3.1. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe w jednogenowych zaburzeniach metabolizmu 205

8.3.2. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe – uwarunkowania wieloczynnikowe 214

8.3.3. Wytyczne dotyczące personalizowanego żywienia bazującego na analizie genotypu 240

8.4. Usługi personalizowanego żywienia 244

8.4.1. Rodzaje usług oferowanych przez firmy nutrigenetyczne 244

8.4.2. Motywacje do korzystania z usług personalizowanego żywienia 248

8.4.3. Przykładowe firmy nutrigenetyczne 248

8.4.4. Wykorzystanie aplikacji na urządzenia mobilne w personalizacji żywienia 249

8.5. Efektywność poradnictwa żywieniowego bazującego na analizie genotypu 250

8.6. Kwestie etyczne i prawne związane z personalizowanym żywieniem 252

8.7. Nutrigenetyka w sporcie 253

8.8. Podsumowanie 255

9. Bazy danych 258

Skorowidz 262