"Nie tylko schemat"

Spis treści

Wstęp do wydania drugiego 10

W obronie schematu 21

1. Filary podejścia systemowego 28

System 39

Relacje 41

Przyczynowość cyrkularna 42

Neutralność, zaciekawienie, lekceważenie 44

Sposoby ujmowania patologii 47

Homeostaza, morfostaza, morfogeneza 48

Zmiana 50

Kontekst 53

Wieloobraz 56

Dopasowanie 57

Podsumowanie: co zrobić, aby nie zostać terapeutą systemowym 59

2. Wywiad i konsultacja z rodziną 62

Cel spotkania 64

Zaproszenie na pierwsze spotkanie 67

Etapy wywiadu z rodziną 73

Przywitanie się i wstępne poznanie 74

Poznawanie trudności rodziny 76

Poznawanie kontekstu występowania problemu 77

Sfery życia rodzinnego wolne od problemu 87

Kończenie spotkania 88

Systemowa konsultacja rodzinna 90

Postawa terapeuty 93

Podsumowanie: jak przeprowadzić nieudany wywiad z rodziną 95

3. Diagnoza 98

Porównanie diagnozy nozologicznej i psychologicznej 99

Kłopoty z wiedzą terapeuty 101

Wspólne elementy diagnozy 103

Diagnoza jako proces 105

Diagnoza systemowa 106

Błędy w diagnozie 108

Przykłady hipotez 112

Narzędzia pomocne w diagnozie rodziny 121

Sytuacje szczególne w diagnozie 131

Podsumowanie: jak źle przeprowadzić diagnozę 182

4. Kotrakt terapeutyczny z parą lub rodziną 188

Kierowanie do innych specjalistów 189

Kto skorzysta, a kto nie skorzysta z terapii? 193

Przerwanie terapii 199

Podtrzymanie motywacji pary lub rodziny do uczestniczenia w terapii 201

Zalety kontraktu 204

Cele psychoterapii 206

Styl współpracy i jej aspekty formalne 211

Kończenie terapii 214

Podsumowanie: może poradzimy sobie bez kontraktu 218

5. Wybrane metody i techniki terapeutyczne 222

Genogram 224

Rzeźba rodziny i psychodrama 228

Inscenizacja i alter ego 230

Pytania 232

Pytania cyrkularne 236

Interwencja paradoksalna 238

Przeformułowanie, zmiana etykietki, pozytywna konotacja 240

Eksternalizacja 242

Pytania o wyjątki 245

Pisanie listów 248

Skale terapeutyczne 250

Zespoły: odzwierciedlający i świadków 253

Psychoedukacja oraz bezpośrednie instruowanie rodziny 259

Zabawa 263

Podsumowanie: jak mieć doskonałe narzędzia i dalej być kiepskim terapeutą 266

6. Przywiązanie i emocje w parze i rodzinie 270

Emocje i przywiązanie 275

Bezpieczeństwo − zauważ, odzwierciedlaj, zaakceptuj 279

Diagnoza procesów emocjonalnych 283

Praca nad zmianą 290

Emocje psychoterapeuty 293

Emocje nie są (tożsame z) chorobą 298

Podsumowanie, czyli o używaniu kompasu 301

7. Badania w psychoterapii systemowej 304

Co wiemy? 319

Czego nie wiemy? 326

Podsumowanie, czyli o tym, jak być psychoterapeutą ignorantem 330

8. Etyczne i praktyczne dylematy terapeutyczne 334

Neutralność 339

Kwestia poufności 342

Psychoterapeuta w cyberprzestrzeni 349

Przejrzystość działań terapeuty 358

Nieprzestrzeganie kontraktu: niezgłoszenie się na sesję i agresja 361

Kwestie finansowe oraz prezenty 364

Podwójne relacje 370

Fantazje seksualne 372

Błędy terapeuty 375

Zagadnienia związane z religijnością 377

Stażyści 380

Klient nasz pan 383

Droga na skróty 385

Podsumowanie: co terapeuta może zrobić, aby stanąć przed komisją etyczną 387

9. Współczesne nurty w terapii systemowej par i rodzin 392

Neuronauka i epigenetyka a terapia systemowa 395

Terapia wielorodzinna 400

Zagadnienia płci kulturowej, rasy oraz różnorodności w terapii par i rodzin 403

Inspiracje posthumanistyczne oraz dialogowe podejście w terapii par i rodzin 411

Między długoterminową terapią rodzin a terapią jednej sesji 417

Współczucie i troska w psychoterapii systemowej 423

Podsumowanie, czyli o pogoni za nowinkami 427

Postscriptum 430

Użyteczne strony internetowe 434

Literatura cytowana 436

Indeks rzeczowy 458

O Autorze 474