"Współczesna dermatologia tom 1"

Spis treści

Tom 1 3

Przedmowa 16

1. Budowa skóry – Joanna Czuwara 18

CZĘŚĆ 1. ANATOMIA, FIZJOLOGIA I IMMUNOLOGIA SKÓRY 18

1.1. Naskórek (Epidermis) 18

1.1.1. Warstwa podstawna 19

1.1.2. Warstwa kolczysta 19

1.1.3. Warstwa ziarnista 20

1.1.4. Warstwa rogowa 21

1.1.5. Melanocyty 21

1.2. Skóra właściwa (Dermis) 22

1.3. Tkanka podskórna (Subcutis) 24

2. Budowa mieszka włosowego – Marta Sar-Pomian 25

3. Budowa aparatu paznokciowego – Marta Sar-Pomian 26

4. Fizjologia skóry – Joanna Czuwara 28

4.1. Rola ochronna skóry 28

4.2. Warstwa rogowa naskórka 29

4.3. Lipidy naskórka 29

4.4. Ceramidy 31

4.5. Nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) 31

4.6. Przeznaskórkowa utrata wody 31

4.7. Równowaga kwasowo-zasadowa skóry 32

4.8. Ochrona przed promieniowaniem UV 32

4.9. Funkcja termoregulacyjna skóry 33

4.10. Skóra jako narząd czucia 34

4.11. Obronna rola mikroflory skóry 34

4.12. Mikrobiom skóry 35

4.13. Skóra jako narząd immunologiczny 35

4.14. Skóra i synteza witaminy D 36

4.15. Gojenie ran 37

5. Immunologia skóry – Małgorzata Sokołowska-Wojdyło 38

5.1. Odporność wrodzona 38

5.2. Odporność nabyta 41

5.3. Przeciwnowotworowa odpowiedź immunologiczna 48

6. Wykwity skórne – Anna Waśkiel-Burnat, Marta Sar-Pomian 50

CZĘŚĆ 2. DIAGNOSTYKA CHORÓB SKÓRY 50

7. Procedury diagnostyczne – Rafał Białynicki-Birula 54

7.1. Pobieranie materiału do badań diagnostycznych 54

7.2. Badanie dermatopatologiczne (histologiczne) 54

7.3. Badanie metodą bezpośredniej immunofluorescencji (direct immunofluorescence test, DIF) 55

7.4. Test Tzancka (rozmaz cytodiagnostyczny) 56

7.5. Badania serologiczne w chorobach autoimmunologicznych 56

7.6. Badanie mikologiczne 56

7.7. Badanie zmian skórnych w świetle lampy Wooda 57

7.8. Badanie w kierunku świerzbowca ludzkiego 58

7.9. Badanie w kierunku nużeńca 58

7.10. Identyfikacja czynnika zakaźnego 59

7.11. Badania serologiczne w chorobach infekcyjnych 59

7.12. Dermoskopia 59

7.13. Trichoskopia i trichogram 60

7.14. Ultrasonografia wysokich częstotliwości 60

7.15. Refleksyjna mikroskopia konfokalna i optyczna tomografia koherencyjna 61

7.16. Testy kontaktowe (płatkowe) (Patch Testing) 61

7.17. Test diaskopii 62

7.18. Kapilaroskopia 62

7.19. Termografia 62

8. Znamiona i łagodne nowotwory skóry – Olga Warszawik-Hendzel, Lidia Rudnicka 64

CZĘŚĆ 3. NOWOTWORY SKÓRY 64

8.1. Zmiany pochodzenia melanocytowego 64

8.1.1. Dermoskopia zmian melanocytowych 64

8.1.2. Znamiona melanocytowe zwykłe nabyte 64

8.1.3. Znamiona atypowe (dysplastyczne) 65

8.1.4. Znamiona melanocytowe wrodzone 66

8.1.5. Znamię skupione 66

8.1.6. Znamię Reeda 67

8.1.7. Znamię Suttona 67

8.1.8. Znamię Spitz 67

8.1.10. Plamy soczewicowate 68

8.1.9. Znamię błękitne 68

8.1.11. Plamy melanocytowe błon śluzowych 69

8.1.12. Plamy typu kawy z mlekiem 69

8.2. Łagodne zmiany wywodzące się z naskórka 70

8.1.13. Znamię Beckera 70

8.1.14. Dermoskopia zmian melanocytowych 70

8.2.1. Znamię naskórkowe brodawkowate 70

8.2.2. Zapalne linijne brodawkowate znamię naskórkowe 70

8.3. Łagodne zmiany wywodzące się z przydatków skóry 71

8.2.3. Brodawka łojotokowa 71

8.3.1. Znamię łojowe 71

8.3.2. Przerost gruczołów łojowych 71

8.3.3. Pilomatrixoma 71

8.4 Nowotwory łagodne wywodzące się z tkanki łącznej włóknistej 73

8.4.1. Włókniak miękki 73

8.4.2. Włókniak twardy 73

8.4.3. Bliznowiec 73

8.5. Nowotwory łagodne wywodzące się z naczyń 74

8.5.1. Malformacje naczyń kapilarnych 74

8.5.2. Malformacje żylne 75

8.5.3. Ziarniniak naczyniowy 75

8.5.4. Naczyniak rubinowy 76

9. Stany przedrakowe – Aleksandra Dańczak-Pazdrowska, Adriana Polańska 77

9.1. Stany przedrakowe lokalizujące się w obrębie skóry 77

9.1.1. Rogowacenie słoneczne 77

9.1.2. Rogowacenie powodowane kancerogenami 79

9.1.3. Choroba Bowena 80

9.2. Stany przedrakowe lokalizujące się w obrębie błon śluzowych 81

9.2.1. Śródnabłonkowa neoplazja błony śluzowej jamy ustnej 81

9.2.2. Śródnabłonkowa neoplazja błony śluzowej okolicy anogenitalnej 83

9.2.3. Dermatozy predysponujące do rozwoju neoplazji śródnabłonkowej 86

10. Rogowiak kolczystokomórkowy – Magdalena Misiak-Gałązka 87

11. Rak podstawnokomórkowy – Marta Sar-Pomian, Lidia Rudnicka 89

12. Rak kolczystokomórkowy – Olga Warszawik-Hendzel, Małgorzata Olszewska 95

13. Rak z komórek Merkla – Joanna Golińska, Marta Sar-Pomian 98

14. Czerniak – Marta Sar-Pomian, LIdia Rudnicka 100

14.1. Czerniak skóry 100

15. Czerniak aparatu paznokciowego – Marta Sar-Pomian 108

16. Chłoniaki skóry z limfocytów T – Joanna Maj, Alina Jankowska-Konsur 111

16.1. Ziarniniak grzybiasty 111

16.2. Pierwotne skórne choroby limfoproliferacyjne z komórek T CD30+ 116

16.2.1. Lymphomatoid papulosis 116

16.2.2. Pierwotnie skórny chłoniak anaplastyczny z dużych komórek t CD30+ 116

16.2.3. Zespół Sézary’ego 117

16.2.4. Inne pierwotnie skórne chłoniaki T-komórkowe 118

17. Chłoniaki skóry z limfocytów B – Alina Jankowska-Konsur, Joanna Maj 120

17.1. Pierwotny skórny chłoniak z ośrodków rozmnażania 120

17.2. Pierwotny skórny chłoniak B-komórkowy strefy brzeżnej 121

17.3. Pierwotny skórny chłoniak rozlany z dużych komórek, typu kończynowego 121

18. Mięsak Kaposiego – Patrycja Gajda, Małgorzata Olszewska 122

19. Przerzuty nowotworów do skóry – Małgorzata Olszewska 125

20. Choroby bakteryjne – Anna Baran, Iwona Flisiak 128

20.1. Zapalenie mieszków włosowych 128

CZĘŚĆ 4. CHOROBY INFEKCYJNE SKÓRY 128

20.2. Czyrak. Czyraczność. Czyrak gromadny 129

20.3. Gronkowcowy zespół oparzonej skóry 130

20.4. Róża 131

20.5. Martwicze zapalenie powięzi 134

20.6. Liszajec 135

20.7. Niesztowica 136

20.8. Promienica 136

20.9. Różyca 137

20.10. Łupież rumieniowy 138

20.11. Keratoliza dziobata 138

21. Borelioza – Iwona Flisiak 140

22. Gruźlica skóry – Karolina Wodok-Wieczorek 145

23. Choroby wirusowe skóry – Adriana Rakowska 150

23.1. Opryszczka zwykła 150

23.2. Półpasiec 151

23.3. Ospa wietrzna 153

23.4. Mięczak zakaźny 154

23.5. Choroba rąk, stóp i jamy ustnej 155

23.6. Zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego 156

23.6.1. Brodawki zwykłe 156

23.6.2. Brodawki podeszwowe 156

23.6.3. Brodawki płaskie 157

23.7. Epidermodysplasia verruciformis 158

24. Infekcje dermatofitowe – Roman J. Nowicki, Alicja Romaszkiewicz 159

24.1. Grzybica skóry gładkiej 160

24.2. Grzybica stóp 161

24.3. Grzybica rąk 161

24.4. Grzybica pachwin 162

24.5. Grzybica skóry owłosionej głowy 162

24.6. Grzybica brody 163

24.7. Grzybica paznokci 163

25. Zakażenia wywołane przez drożdżaki i grzyby drożdżopodobne (kandydozy) – Zygmunt Adamski, Marta Dobrzyńska 169

25.1. Drożdżyca wyprzeniowa fałdów skórnych 169

25.2. Kandydoza jamy ustnej i kątów ust 170

25.3. Drożdżyca paznokci i wałów paznokciowych 172

25.4. Łupież pstry 174

26. Zasady wykonywania badania mikologicznego – Anita Hryncewicz-Gwóźdź 177

26.1. Badanie w świetle lampy Wooda 177

26.2. Pobieranie materiału do badania mikologicznego ze skóry, błon śluzowych, paznokci i włosów 177

26.3. Bezpośrednie badanie mikologiczne 178

26.4. Hodowla 179

26.5. Metody molekularne 180

27. Świerzb – Dorota Krasowska, Katarzyna Wolska-Gawron 181

28. Wszawica – Dorota Krasowska, Katarzyna Wolska-Gawron 186

28.1. Wszawica głowowa 186

28.2. Wszawica odzieżowa 187

28.3. Wszawica łonowa 188

29. Zespół wędrującej larwy skórnej – Dorota Krasowska, Katarzyna Wolska-Gawron 190

30. Zapalenie skóry wywołane przez cerkarie – Dorota Krasowska, Katarzyna Wolska-Gawron 192

31. Muszyca – Leszek Blicharz, Lidia Rudnicka 193

32. Pokrzywka – Magdalena Trzeciak 196

CZĘŚĆ 5. CHOROBY ALERGICZNE 196

33. Wyprysk – Zbigniew Samochocki, Michał Rożalski 204

33.1. Wyprysk kontaktowy 204

34. Atopowe zapalenie skóry – Zbigniew Samochocki, Michał Rożalski 209

35. Zespół alergii jamy ustnej – Małgorzata Maj 215

36. Zmiany skórne indukowane przez leki – Małgorzata Olszewska, Małgorzata Maj 218

CZĘŚĆ 6. DERMATOLOGICZNE OBJAWY NIEPOŻĄDANE LEKÓW 218

36.1 Osutki polekowe 218

36.2 Ostra uogólniona osutka krostkowa 220

37. Trwałe wykwity polekowe – Małgorzata Olszewska 224

38. Rumień wielopostaciowy – Małgorzata Olszewska, Marta Sar-Pomian 226

CZĘŚĆ 7. RUMIEŃ WIELOPOSTACIOWY 226

39. Zespół Stevensa-Johnsona. Toksyczna nekroliza naskórka (zespół Lyella) – Małgorzata Olszewska, Marta Sar-Pomian 230

CZĘŚĆ 8. ZESPÓŁ STEVENSA-JOHNSONA. TOKSYCZNA NEKROLIZA NASKÓRKA (ZESPÓŁ LYELLA) 230

40. Łuszczyca – Andrzej Kaszuba 234

CZĘŚĆ 9. ŁUSZCZYCA 234

41. Łupież czerwony mieszkowy – Małgorzata Olszewska, Olga Warszawik-Hendzel 248

CZĘŚĆ 10. ŁUPIEŻ CZERWONY MIESZKOWY 248

42. Przyłuszczyca – Magdalena Misiak-Gałązka 252

CZĘŚĆ 11. PRZYŁUSZCZYCA 252

42.1. Przyłuszczyca grudkowa 252

42.2. Przyłuszczyca plackowata 254

43. Łupież różowy Giberta – Małgorzata Olszewska, Małgorzata Maj 256

CZĘŚĆ 12. ŁUPIEŻ RÓŻOWY GIBERTA 256

44. Liszaj płaski – Małgorzata Olszewska, Anna Skrok 258

CZĘŚĆ 13. LISZAJ PŁASKI 258

45. Erytrodermia – Agnieszka Białecka, Rafał Czajkowski 264

CZĘŚĆ 14. ERYTRODERMIA 264

46. Pęcherzyca – Małgorzata Olszewska, Marta Sar-Pomian 268

CZĘŚĆ 15. AUTOIMMUNIZACYJNE CHOROBY PĘCHERZOWE 268

47. Pemfigoid pęcherzowy i pemfigoid błon śluzowych – Joanna Narbutt, Jolanta Dorota Torzecka 276

48. Pemfigoid ciężarnych – Jolanta Dorota Torzecka, Joanna Narbutt 281

49. Opryszczkowate zapalenie skóry – Agnieszka Żebrowska 283

50. Linijna IgA dermatoza pęcherzowa – Agnieszka Żebrowska 287

51. Nabyte pęcherzowe oddzielanie się naskórka – Agnieszka Żebrowska 290

52. Przeciwciała w autoimmunizacyjnych układowych chorobach tkanki łącznej – Elżbieta Waszczykowska, Bożena Dziankowska-Bartkowiak 294

CZĘŚĆ 16. CHOROBY TKANKI ŁĄCZNEJ 294

52.1. Metody immunofluorescencyjne stosowane do wykrywania przeciwciał przeciwjądrowych w surowicy 294

52.2. Inne metody stosowane w diagnostyce immunologicznej układowych chorób tkanki łącznej 299

52.3. Metoda immunofluorescencji bezpośredniej 300

53. Objaw Raynauda – Małgorzata Olszewska, Lidia Rudnicka 301

54. Toczeń rumieniowaty układowy – Agnieszka Kalińska-Bienias, Piotr Bienias 304

55. Manifestacje skórne tocznia rumieniowatego – Anna Woźniacka 313

56. Morphea – Anna Niemczyk, Lidia Rudnicka 323

57. Twardzina układowa – Lidia Rudnicka, Anna Niemczyk 329

57.1. Choroby twardzinopodobne 335

58. Zapalenie skórno-mięśniowe – Anna Lis-Święty 339

59. Mieszana choroba tkanki łącznej – Anna Lis-Święty 344

60. Scleromyositis – Anna Lis-Święty 346

61. Choroby naczyniowe – Mariusz Sikora 348

CZĘŚĆ 17. CHOROBY NACZYNIOWE 348

61.1. Plamica 348

61.2. Zapalenie naczyń 350

61.2.1. Guzowate zapalenie naczyń 355

61.2.2. Piodermia zgorzelinowa 356

61.3. Owrzodzenia podudzi 360

Wykaz najważniejszych skrótów 364

Skorowidz 366