"Teatr w działaniu – od aktora do człowieka"

Spis treści

Od Autorki 9

Rozdział I. Rola kultury i sztuki w kształtowaniu współczesnego oblicza świata  11

1.1. Albert Camus Człowiek zbuntowany (1951 r.)  18

1.2. Josif Brodski Przemówienie noblowskie (1987 r.)  20

1.3. Günter Grass „Ciąg dalszy nastąpi…” (Wykład noblowski, 1999 r.)  21

1.4. Krzysztof Warlikowski Przemówienie wygłoszone 5 grudnia 2018 r. w Parlamencie Europejskim z okazji wręczenia Prix du livre européen  23

1.5. Simon McBurney Orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru 2018 (Europa)  25

1.6. Ram Gopal Bajaj Orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru 2018 (Azja Pacyficzna)  27

1.7. Jan Peszek Koniec świata naprawdę już nastąpił  28

1.8. Marek Fiedor Performatywny przełom  29

1.9. Maria Szyszkowska Zagadnienie wartości w jednoczącej się Europie  32

1.10. Katarzyna Młynek Rozmowy o kulturze  33

Rozdział II. Działania teatralne jako forma edukacji literackiej i artystycznej  35

2.1. Edukacja kulturalna a modele pracy z dorosłymi  39

2.1.1. Edukacja kulturalna a instytucje kultury  40

2.2. Rola i zadania edukatora  42

2.3. Praca z pamięcią  44

2.4. Formy pracy z użytkownikami instytucji kultury  45

2.5. Metody pracy z użytkownikami instytucji kultury  46

2.5.1. Zadania  49

2.5.2. Zalecane lektury  50

2.6. Rola i zadania animatora kultury  51

2.6.1. Teatr w pracy animatora kultury  52

2.6.2. Zadania  53

2.6.3. Zalecane lektury  54

2.7. Edukacja teatralna w dwudziestoleciu międzywojennym  55

2.7.1. Formy teatralne realizowane w zespołach amatorskich, w pracy zespołów świetlicowych, w bibliotekach  59

2.7.1.1. Gry dramatyzowane  59

2.7.1.2. Zabawa kostiumowa  60

2.7.1.3. Inscenizacja wyrazów, szarad i przysłów  60

2.7.1.4. Gra w bibliotekę  61

2.7.1.5. Sądy inscenizowane  62

2.7.1.6. Żywa gazeta  64

2.7.1.7. Sztuki z głowy  64

2.7.1.10. Inscenizowanie gotowych tekstów literackich  65

2.7.1.8. Inscenizacje obrzędów ludowych  65

2.7.1.9. Pochód  65

2.7.1.11. Teatr amatorski w propagowaniu kultury żywego słowa  67

2.8. Współczesne zadania edukacji teatralnej  68

2.8.1. Rodzina w teatrze  71

2.8.2. Lektury na scenach dużych i małych  75

2.8.3. Teatr poza teatrem  76

2.8.4. Sztuki widowiskowe  79

2.9. Specyfika scenariusza teatralnego  84

2.9.1. Zadania  85

2.10. Bibliotekarz jako partner twórczego nauczyciela  87

2.9.2. Zalecane lektury  87

2.10.1. Zadania  90

2.10.2. Zalecane lektury  92

2.11. Rola i zadania pedagoga teatru  93

2.12. Realizacja tekstu artystycznego a kultura regionalna  94

2.12.1. Zadania  97

2.12.2. Zalecane lektury  98

Rozdział III. Teatr jako narzędzie edukacji międzykulturowej  101

3.1. Czego się Jaś nie nauczy…, czyli edukacja międzykulturowa  101

3.2. Działanie teatrem – Dlaczego?  104

3.2.1.Teatr zaangażowany społecznie  106

3.2.1.1. Zasady wspólnego działania  107

3.2.2. Do niego, do innych  108

3.2.1.2. Budowanie relacji  108

3.2.2.1. Zespół Szkół im. Ziemi Lubelskiej w Niemcach  109

3.2.2.2. Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 4 w Bytomiu  110

3.2.2.3. Stowarzyszenie Ekologiczne „Dla Ziemi” i Stowarzyszenie „Homo Faber”  110

3.2.2.4. Lubelska grupa Amnesty International  111

3.2.2.5. Dzieci uczą się nie tylko śpiewać  112

3.2.2.6. Stowarzyszenie Edukacji Kulturalnej WIDOK  112

3.2.2.7. Ośrodek dla Cudzoziemców w Bezwoli  113

3.2.2.8. Stowarzyszenie „Dla Ziemi”  113

3.2.2.9. Konkursy recytatorskie  114

3.3. Rozmowy o tolerancji. Propozycja projektu edukacyjnego  116

3.3.1. Cele projektu  116

3.3.2. Realizacja projektu  116

3.3.3. Projekt w przestrzeni społecznej  116

Rozdział IV. Rola instytucji kultury w edukacji teatralnej, społecznej, obywatelskiej  119

4.1. Instytucje kultury a kompetencje międzykulturowe  120

4.1.1. Muzeum Historii Żydów Polskich Polin  121

4.1.2. Teatr Biuro Podróży  121

4.1.3. Strefa WolnoSłowa – Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie 122

4.1.4. „The City Ghettos of Today”  123

4.1.5. Różne miejsca, różne możliwości  125

4.2. Różnorodność form teatralnych w pracy z dziećmi i młodzieżą  127

4.2.1. O dostęp do edukacji i kultury  128

4.2.2. Edukacja dorosłych  129

4.2.3. Teatr a edukacja dzieci i młodzieży  131

Rozdział V. Aktor w działaniu  139

5.1. Aktorstwo wczoraj i dziś 140

5.1.1. Kontakt z ludźmi – Jerzy Trela  142

5.1.2. Wspólne tworzenie – Marcin Brzozowski  143

5.1.3. Dotrzeć do prawdy – Matylda Paszczenko  144

5.1.4. Prawda jest najważniejsza – Michalina Łabacz  145

5.1.5. Ukształtować świadomego człowieka – Krzysztof Majchrzak  145

5.1.6. Coś ważnego kreować – Grzegorz Jarzyna  147

5.2. Popularyzacja wielkiej klasyki  148

5.2.1. Słowo jako proces myślenia – Norwid, reż. A. Hanuszkiewicz  148

5.2.2. Fascynacje – Sztukmistrz. Norwid o Polsce, reż. A. Obidniak  152

5.2.3. Monodram, czyli wyprawa w głąb słowa  153

5.2.4. Zrozumieć materię słowa  154

5.3. Poszukiwania nowych możliwości wypowiedzi artystycznej  156

5.3.1. Aktor-człowiek wg Jerzego Grotowskiego  156

5.3.2. Aktorstwo jako kreacja zbiorowa  157

5.3.3. Aktor we współczesnym procesie komunikacji z widzem  158

Rozdział VI. Rola aktora teatru narodowego we współczesnej kulturze i społeczeństwie (w badaniach własnych)  163

6.1. Badania ankietowe  163

6.1.1. Rola, funkcje i repertuar teatru narodowego  164

6.1.2. Zainteresowanie teatrem  165

6.1.3. Motywacje, istota i etyka zawodu aktora  166

6.1.4. Rola aktora w kulturze i społeczeństwie  169

6.1.5. Dlaczego Hamlet?  170

6.1.6. Dramat a środki artystycznej ekspresji  171

6.1.7. Rola reżysera w kulturze i społeczeństwie 172

6.1.8. Problemy adaptacji i interpretacji dramatu  172

6.1.9. Rola aktora i teatru w kulturze i społeczeństwie XXI wieku  175

6.1.10. Wnioski  176

Rozdział VII. Wybór tekstów wraz z ćwiczeniami  177

7.1. Cyprian Kamil Norwid Rzecz o wolności słowa  177

7.2. Stanisław Wyspiański Hamlet  178

7.1.1. Ćwiczenia  178

7.3. Bogdan Ostromęcki Oczekiwanie  179

7.2.1. Ćwiczenia  179

7.3.1. Ćwiczenia  180

7.4. Małgorzata Pietrzak Podarunek  181

7.4.1. Ćwiczenia  181

7.5. Jerzy Hordyński [Umarł poeta, został po nim głos]  182

7.6. Małgorzata Pietrzak Słowo Norwida  183

7.5.1. Ćwiczenia  183

7.7. Bogusław Kogut O skrzypcach  184

7.6.1. Ćwiczenia  184

7.8. Tadeusz Szaja Nad fortepianem  185

7.7.1. Ćwiczenia  185

7.8.1. Ćwiczenia  186

7.9. Jerzy Hordyński Solski  187

7.10. Karol Szpalski Nadwrażliwość  188

7.9.1. Ćwiczenia  188

7.10.1. Ćwiczenia  189

7.11. Jan Bolesław Ożóg Charlie Chaplin  190

7.11.1. Ćwiczenia  190

7.12. Witold Zechenter Głos z widowni  191

7.12.1. Ćwiczenia  192

7.13. Andrzej Bursa Aktor prowincjonalny  193

7.14. Małgorzata Hillar Taniec hinduski Kumari A. Sanada  194

7.13.1. Ćwiczenia  194

7.14.1. Ćwiczenia  195

Zakończenie  196

Bibliografia  197