"Prawo karne materialne"

Spis treści

Wykaz skrótów | str 17

Przedmowa | str 19

Pojęcie prawa karnego | str 23

Prawo karne | str 23

Prawo karne a inne gałęzie prawa | str 28

Prawo karne a nauki pokrewne | str 33

Cele i funkcje prawa karnego | str 37

Cele prawa karnego | str 37

2.1. Funkcja ochronna  | str 39

Funkcje prawa karnego | str 39

2.2. Funkcja gwarancyjna | str 40

2.3. Funkcja sprawiedliwościowa | str 41

2.4. Funkcja prewencyjna | str 43

2.4.1. Prewencja generalna | str 43

2.4.2. Prewencja indywidualna  | str 45

Nullum crimen sine lege | str 47

Zasady prawa karnego | str 47

Nullum crimen sine lege scripta | str 49

Nullum crimen sine lege certa | str 55

Nullum crimen sine lege praevia | str 58

Nullum crimen sine lege stricta | str 61

Nulla poena sine lege | str 63

Nullum crimen sine periculo sociali | str 64

Zasada odpowiedzialności karnej za czyn | str 65

Zasada winy | str 66

Zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej | str 67

Zasada humanitaryzmu | str 69

Idee humanitaryzmu i racjonalizmu | str 73

Rozwój nauki prawa karnego | str 73

Szkoła klasyczna | str 74

Szkoła antropologiczna | str 75

Kierunek dogmatyczno-normatywny | str 76

Szkoła socjologiczna | str 76

6.1. Koncepcja obrony społecznej | str 77

Kierunki powojenne | str 77

6.2. Neoklasycyzm – retrybutywizm | str 78

6.3. Abolicjonizm | str 78

Teoria kryminalizacji | str 81

Uwagi wstępne | str 81

Kryminalizacja i penalizacja | str 83

Zasada proporcjonalności | str 84

Etapy kryminalizacji | str 85

Czyn społecznie niebezpieczny | str 86

Przydatność | str 90

Konieczność | str 92

Proporcjonalność sensu stricto | str 95

Wątpliwości konstytucyjnoprawne i wykładnia prokonstytucyjna prawa karnego | str 100

1.1. Uwagi wstępne | str 107

1.2. Czas popełnienia czynu zabronionego  | str 107

Obowiązywanie pod względem czasu | str 107

Obowiązywanie ustawy karnej | str 107

1.3. Przepisy intertemporalne | str 111

1.3.1. Uwagi wstępne | str 111

1.3.2. Zmiana ustawy a czas orzekania | str 111

1.3.3. Zmiana ustawy a czas wykonania orzeczenia | str 114

2.1. Zasada wielomiejscowości  | str 116

Obowiązywanie pod względem miejsca i osób | str 116

2.2. Czyny popełnione przez obywateli polskich i cudzoziemców w Polsce | str 117

2.3. Czyny popełnione przez obywateli polskich i cudzoziemców za granicą  | str 119

2.3.1. Uwagi wstępne | str 119

2.3.2. Czyny popełnione przez obywateli polskich za granicą | str 119

2.3.3. Czyny popełnione przez cudzoziemców i bezpaństwowców za granicą | str 121

Uznawanie orzeczeń zapadłych za granicą | str 122

Budowa przepisu i normy w prawie karnym | str 125

Wykładnia przepisów prawa karnego | str 131

Struktura przestępstwa | str 137

Wprowadzenie. Pięcioelementowa definicja przestępstwa | str 137

2.1. Czyn i jego koncepcje | str 140

Czyn człowieka naruszający normę sankcjonowaną | str 140

2.2. Czyn człowieka | str 145

2.3. Brak czynu | str 146

2.4. Warunki naruszenia normy sankcjonowanej | str 150

Czyn bezprawny | str 153

Czyn karalny | str 155

Czyn karygodny | str 157

Czyn zawiniony | str 164

Podziały przestępstw | str 171

Uwagi wstępne | str 171

Zbrodnie i występki | str 171

Przestępstwa umyślne i nieumyślne | str 173

Przestępstwa typu podstawowego, uprzywilejowanego, kwalifikowanego | str 174

Przestępstwa formalne i materialne | str 177

6.1. Przestępstwa z naruszenia albo z narażenia na niebezpieczeństwo abstrakcyjne albo konkretne | str 179

Przestępstwa z naruszenia i z narażenia | str 179

6.2. Problem braku zagrożenia dla dobra prawnego przy przestępstwach abstrakcyjnego narażenia  | str 185

Przestępstwa ogólnosprawcze albo indywidualne właściwe, albo niewłaściwe | str 187

Przestępstwa z działania, z zaniechania, z działania i z zaniechania | str 188

Przestępstwa ścigane z urzędu, na wniosek, z oskarżenia prywatnego | str 189

Przestępstwa trwałe, jednorazowe i momentalne | str 191

Przestępstwa pospolite i polityczne | str 192

1.1. Istota dobra prawnego | str 195

Dobro prawne | str 195

Przedmiot przestępstwa | str 195

1.2. Dobra indywidualne i kolektywne | str 197

1.3. Dobra kolektywne i agregat dóbr konkretno-indywidualnych | str 198

Przedmiot przestępstwa. Przedmiot czynności wykonawczej | str 199

Rodzajowy i indywidualny przedmiot ochrony | str 201

Strona przedmiotowa przestępstwa | str 205

Zespół znamion strony przedmiotowej | str 205

2.1. Wprowadzenie | str 212

Związek przyczynowy | str 212

2.2. Teoria ekwiwalencji | str 213

2.3. Teoria adekwatnego związku przyczynowego | str 214

2.4. Teoria relewancji | str 215

2.5. Teoria obiektywnego przypisania skutku z działania  | str 215

2.6. Teoria obiektywnego przypisania skutku z zaniechania  | str 217

2.6.1. Pojęcie i źródła obowiązku gwaranta | str 217

2.6.2.  Przypisanie odpowiedzialności za niezapobiegnięcie skutkowi  | str 222

Podmiot przestępstwa | str 225

Wprowadzenie | str 225

Nieletni | str 227

Młodociany | str 230

Niepenalne postępowanie z nieletnimi | str 231

Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary | str 234

Strona podmiotowa przestępstwa | str 237

Wprowadzenie | str 237

2.1. Istota umyślności | str 238

Umyślność | str 238

2.2. Zamiar bezpośredni | str 239

2.3. Zamiar ewentualny | str 242

Nieumyślność | str 247

Złożona strona podmiotowa – tzw. „wina kombinowana” | str 252

Postacie stadialne przestępstwa | str 255

Wprowadzenie | str 255

Przygotowanie | str 257

Czynny żal przygotowującego | str 261

Karalność przygotowania | str 261

Usiłowanie udolne | str 262

Karalność usiłowania udolnego | str 265

Usiłowanie nieudolne | str 266

Czynny żal usiłującego i zapobiegnięcie skutkowi | str 270

Karalność usiłowania nieudolnego | str 270

Kwestie sporne | str 275

2.1. Koncepcja odpowiedzialności zbiorowej | str 277

Postaci współdziałania przestępnego | str 277

Rozwój zasad odpowiedzialności za współdziałanie | str 277

Wprowadzenie | str 277

2.2. Koncepcja spisku | str 281

2.3. Koncepcja udziału w cudzym przestępstwie | str 281

2.4. Koncepcja jednolitego sprawstwa | str 283

2.5. Koncepcja postaci zjawiskowych | str 283

3.1. Postaci sprawstwa | str 284

Sprawstwo | str 284

3.2. Jednosprawstwo | str 285

3.3. Współsprawstwo | str 285

3.4. Sprawstwo kierownicze | str 287

3.5. Sprawstwo polecające | str 288

Podżeganie | str 290

Odpowiedzialność prowokatora | str 292

Pomocnictwo | str 292

Metody rozróżnienia pomiędzy współsprawstwem a pomocnictwem | str 295

Sprawstwo równoległe – współsprawstwo – pomocnictwo przez zaniechanie | str 296

Karalność postaci współdziałania przestępnego | str 299

Umyślność i nieumyślność współdziałających | str 300

Odpowiedzialność za eksces współdziałających | str 301

Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej | str 302

Czynny żal współdziałającego | str 305

Okoliczności wyłączające winę | str 307

Podstawy nieprzypisywalności winy | str 307

Niepoczytalność. Poczytalność ograniczona | str 310

Odpowiedzialność karna sprawcy w stanie nietrzeźwości lub odurzenia | str 315

Stan wyższej konieczności wyłączający winę | str 319

Klauzula wyłączenia stanu wyższej konieczności | str 321

Rozkaz wojskowy | str 323

Błąd co do znamion statuujących typ podstawowy | str 325

Błąd co do znamion statuujących typ kwalifikowany | str 330

Błąd co do znamion statuujących typ uprzywilejowany | str 330

Błąd co do znamion kontratypu bądź okoliczności wyłączającej winę | str 331

Błąd co do bezprawności | str 333

Okoliczności wyłączające bezprawność | str 337

Przyczyny braku odpowiedzialności karnej | str 337

2.1. Koncepcja W. Woltera – pojęcie kontratypu | str 338

Uzasadnienie wyłączenia bezprawności | str 338

2.2. Ogólna teoria kontratypów | str 340

2.3. Teoria kontratypów uwzględniająca kontekst konstytucyjny | str 343

Katalog okoliczności wyłączających bezprawność | str 346

Stan wyższej konieczności | str 348

Przekroczenie granic stanu wyższej konieczności | str 352

Kolizja obowiązków | str 353

Obrona konieczna | str 356

Przekroczenie granic obrony koniecznej | str 373

Ryzyko nowatorstwa | str 379

10.1.  Wprowadzenie | str 380

10.2.  Działanie w ramach uprawnień lub obowiązków | str 380

Kontratypy pozakodeksowe i pozaustawowe | str 380

10.3.  Zgoda dysponenta dobrem | str 381

10.4.  Czynności lecznicze | str 382

10.5.  Wychowywanie małoletnich | str 383

10.6.  Ryzyko sportowe | str 383

10.7.  Zwyczaj | str 384

11.1.  Prowokacja dziennikarska | str 385

Okoliczności nietworzące kontratypu | str 385

11.2.  Działalność artystyczna | str 387

11.3.  Nieposłuszeństwo obywatelskie | str 388

Wprowadzenie | str 391

Wyłączanie wielości ocen prawnokarnych | str 391

2.1. Istota zbiegu | str 392

Zbieg przepisów ustawy | str 392

2.2. Zbieg pozorny i pomijalny przepisów ustawy | str 393

2.3. Zbieg rzeczywisty niepomijalny przepisów ustawy | str 396

3.1. Istota zbiegu | str 397

3.2. Czyn ciągły | str 397

Zbieg przestępstw | str 397

3.3. Ciąg przestępstw | str 400

3.4. Pozorny i rzeczywisty pomijalny zbieg przestępstw | str 401

3.5. Rzeczywisty niepomijalny zbieg przestępstw | str 404

Ustawowy i sądowy wymiar kary | str 409

Zasady i dyrektywy wymiaru środków reakcji penalnej | str 409

Zasady wymiaru kary | str 411

Dyrektywy wymiaru kary | str 414

Kary | str 421

Pojęcie kary kryminalnej | str 421

Kara kryminalna a inne rodzaje sankcji prawnych | str 429

3.1. Uwagi wstępne | str 432

Teorie karania | str 432

3.2. Teorie bezwzględne | str 435

3.3. Teorie względne | str 438

3.4. Synteza teorii w kierunku koncepcji mieszanych | str 439

3.5. Ekonomiczna analiza prawa karnego w kontekście nauki o karze | str 440

System środków prawnokarnej reakcji na popełnione przestępstwo | str 442

5.1. Katalog kar | str 443

5.2. Konstrukcja odpowiedzialności karnej z perspektywy stosowania norm prawa karnego | str 443

System kar w prawie karnym sensu stricto | str 443

5.3. Elementy wymierzenia kary | str 444

Kara pozbawienia wolności | str 444

7.1. Istota kary grzywny | str 447

Kara grzywny | str 447

7.2. Grzywna kumulatywna orzekana na podstawie art. 33 § 2 k.k. | str 451

7.3. Grzywna orzekana w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary | str 452

Kara ograniczenia wolności | str 453

Sankcja zamienna (art. 37a § 1 i 2 k.k.) | str 457

Kary sekwencyjne/koniunkcja kar (art. 37b k.k.) | str 458

Środki karne | str 461

Wprowadzenie | str 461

Katalog środków karnych | str 463

Formy prawne orzekania środków karnych | str 464

Czas orzekania środków karnych | str 465

Zasady orzekania środków karnych | str 465

Charakterystyka prawna konstrukcji środków karnych | str 467

Pozbawienie praw publicznych | str 467

8.1. Wprowadzenie | str 469

8.2. Zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu | str 469

Zakazy, o których mowa w art. 41 k.k. | str 469

8.3. Zakazy związane z przestępstwami popełnionymi na szkodę małoletnich | str 471

8.4. Zakazy związane z pracą w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego oraz w spółkach prawa handlowego z udziałem Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego | str 474

8.5. Zakaz prowadzenia określonej dziawłalności gospodarczej | str 477

Zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu i nakaz opuszczenia lokalu | str 478

Zakaz wstępu na imprezę masową | str 480

Zakaz prowadzenia pojazdów | str 483

Zakaz wwstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych | str 483

Świadczenie pieniężne | str 486

Charakter prawny art. 43c k.k. | str 488

Podanie wyroku do publicznej wiadomości | str 488

Degradacja | str 489

Przepadek i środki kompensacyjne | str 491

Przepadek owoców i narzędzi przestępstwa | str 491

Przepadek przedsiębiorstwa | str 496

Przepadek pojazdu mechanicznego | str 497

Przepadek korzyści pośrednich z przestępstwa | str 498

Podstawy szczególne przepadku | str 500

Naprawienie szkody i nawiązka | str 501

Środki zabezpieczające | str 507

Wprowadzenie | str 507

Katalog środków zabezpieczających | str 509

Zasady i dyrektywy orzekania środków zabezpieczających | str 510

4.1. Uwagi wstępne | str 512

Orzekanie pobytu w zakładzie psychiatrycznym | str 512

4.2. Orzekanie pobytu w zakładzie psychiatrycznym wobec osoby niepoczytalnej | str 513

4.3. Orzekanie pobytu w zakładzie psychiatrycznym wobec osoby o ograniczonej poczytalności | str 513

4.4. Orzekanie pobytu w zakładzie psychiatrycznym wobec osoby z zaburzeniami preferencji seksualnych | str 514

4.5. Środki zabezpieczające a ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób | str 516

Terapia, obowiązki i zakazy | str 517

Środki probacyjne | str 519

Wprowadzenie historyczno-teoretyczne | str 519

System środków probacyjnych | str 520

Warunkowe umorzenie postępowania | str 521

Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego | str 523

Warunkowe zawieszenie wykonania kary | str 525

Zarządzenie wykonania kary | str 527

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z wykonania kary lub środka karnego | str 529

Nadzwyczajne obostrzenie kary | str 533

Recydywa specjalna podstawowa | str 533

Recydywa specjalna wielokrotna | str 535

3.1. Stałe źródło dochodu | str 537

Rozciągnięcie konsekwencji multirecydywy | str 537

3.2. Przestępczość zorganizowana | str 538

3.3. Przestępstwo terrorystyczne | str 542

Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji | str 543

Czyn ciągły | str 544

Ciąg przestępstw | str 545

Występek o charakterze chuligańskim | str 545

Kodeks karny skarbowy | str 548

Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu | str 548

Nadzwyczajne złagodzenie kary | str 551

Ogólne podstawy nadzwyczajnego złagodzenia kary | str 551

Tak zwany mały świadek koronny | str 553

Denuncjator | str 555

Sposoby nadzwyczajnego łagodzenia kary | str 555

Świadek koronny | str 556

Zbieg podstaw łagodzenia i obostrzania kar | str 559

Wymiar kary łącznej | str 561

Darowanie ukarania | str 567

Wprowadzenie | str 567

2.1. Uwagi wstępne | str 568

2.2. Przedawnienie karalności | str 568

Przedawnienie | str 568

2.3. Przedawnienie wykonania kary | str 572

Zatarcie skazania | str 573

Odstąpienie od wymierzenia kary | str 574

Abolicja i amnestia | str 576

Immunitety | str 577

Ułaskawienie | str 577

Literatura podstawowa | str 579

Skorowidz | str 581