"Prawo karne"

Spis treści

Wykaz skrótów 23

Wstęp 27

Ogólne wiadomości o prawie karnym 31

1. Oświeceniowy paradygmat i jego kształtowanie 37

Historia odpowiedzialności karnej – jej założenia i sposoby realizacji 37

1.1. Publicznoprawny charakter prawa karnego 38

1.2. Odpowiedzialność osobista. Indywidualizacja odpowiedzialności 39

1.3. Subiektywizacja odpowiedzialności 40

1.4. Legalizm. Zasada określoności 40

1.5. Racjonalizacja kar. Humanitaryzm 42

1.6. Początki kary pozbawienia wolności 43

2. Nauka prawa karnego po epoce oświecenia 44

2.1. Szkoła klasyczna 45

2.2. Szkoła antropologiczna 46

2.3. Szkoła socjologiczna 47

2.4. Odbywanie kary pozbawienia wolności. Powstanie i rozwój penitencjarystyki 48

2.5. Ruch obrony społecznej. Resocjalizacja 49

3. Polskie kodyfikacje karne XX wieku 51

3.1. Kodyfikacja karna z 1932 roku 51

3.2. Degradacja prawa karnego w okresie stalinowskim 51

3.3. Kodyfikacja karna z 1969 roku 53

3.4. Kodyfikacja karna z 1997 roku 54

3.5. Nowelizacja Kodeksu karnego z 7.07.2022 r 54

4. Współczesność prawa karnego 56

1. Czyn zabroniony 59

Podstawowe współczesne pojęcia w prawie karnym w ogólności 59

2. Przestępstwo 60

3. Kara 61

4. Środki reakcji karnoprawnej i środki penalne 62

5. Sprawca 63

6. Pokrzywdzony 64

7. Kryminalizacja, penalizacja, dekryminalizacja, depenalizacja i kontrawencjonalizacja 65

Nauki powiązane z prawem karnym 67

Funkcje i specyfika prawa karnego 69

1. Pojęcie zasad prawa karnego 75

2. Zasada nullum crimen, nulla poena sine lege (nie ma przestępstwa ani kary bez ustawy) 75

Zasady prawa karnego 75

3. Zasada nullum crimen sine periculo sociali (nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa) i zasada proporcjonalności 79

4. Zasada osobistej odpowiedzialności za popełniony czyn i zasada indywidualizacji odpowiedzialności 81

5. Zasada nullum crimen sine culpa (nie ma przestępstwa bez zawinienia) 83

6. Zasada humanitaryzmu 86

7. Zasada in dubio pro reo (w razie wątpliwości na korzyść sprawcy) 88

1. Ogólnie o źródłach polskiego prawa powszechnie obowiązującego 89

1.1. Rodzaje źródeł prawa 89

Źródła prawa karnego, jego normy i ich wykładnia 89

1.1.1. Konstytucja 90

1.1.2. Umowy międzynarodowe i prawo stanowione przez organizację międzynarodową, której Rzeczpospolita Polska jest członkiem 91

1.1.3. Rozporządzenia 96

1.1.4. Akty prawa wewnętrznego 97

1.1.5. Akty prawa miejscowego 97

1.1.6. Znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 98

2. Źródła polskiego prawa karnego – uwagi szczegółowe 100

2.2. Przepisy blankietowe i znaczenie rozporządzeń w uzupełnianiu ich treści 100

rangi co najmniej ustawy 100

2.3. Określanie wykroczeń w aktach prawa miejscowego 101

2.4. Znaczenie doktryny, orzecznictwa i zwyczaju 102

3. Kodeks karny podstawowym źródłem prawa karnego 104

4. Pozakodeksowe prawo karne 105

5. Normy prawnokarne i ich budowa 106

5.1. Elementy składowe normy prawnokarnej 106

5.2. Normy sankcjonowane i sankcjonujące w prawie karnym 107

5.3. Sposoby ujęcia w normie sankcjonowanej istoty zakazu (nakazu) 110

5.4. Rodzaje sankcji za naruszenie norm sankcjonowanych 111

6. Odrębności wykładni przepisów prawnokarnych 113

1. Czyn zabroniony 119

Definicje legalne 119

2. Stopień społecznej szkodliwości czynu 120

3. Przestępstwa podobne 121

4. Korzyść majątkowa lub osobista 122

5. Mienie oraz szkoda znacznej i wielkiej wartości 124

6. Rzecz ruchoma lub przedmiot 125

7. Kradzież szczególnie zuchwała 126

8. Młodociany 128

9. Osoba najbliższa 129

10. Groźba bezprawna 130

11. Funkcjonariusz publiczny 131

12. Dokument 132

13. Faktura 133

14. Statek wodny 134

15. Stan nietrzeźwości 135

16. Żołnierz i rozkaz 136

17. Osoba pełniąca funkcję publiczną 137

18. Przestępstwo o charakterze terrorystycznym 138

19. Występek o charakterze chuligańskim 139

20. Handel ludźmi 142

21. Adopcja 144

22. Niewolnictwo 145

23. Rozmiar działalności przedsiębiorstwa 146

24. Koszty inne niż odsetki 147

1. Uwagi ogólne 151

Pojęcie przestępstwa 151

2. Przestępstwo jako czyn człowieka 153

3. Problematyka zaniechania 155

4. Typ czynu zabronionego 157

5. Bezprawność czynu 158

6. Społeczna szkodliwość czynu 162

7. Wina w prawie karnym 164

1. Uwagi wprowadzające 171

2. Przedmiot ochrony 171

Ustawowe znamiona czynu zabronionego 171

3. Strona przedmiotowa 174

3.1. O znamionach strony przedmiotowej ogólnie 174

4. Strona podmiotowa 179

4.1. Umyślność 182

4.2. Nieumyślność 186

4.3. Strona podmiotowa mieszana 188

5. Podmiot 190

6. Inne podziały i rodzaje znamion czynu zabronionego 191

1. Uwagi wprowadzające 195

Przesłanki przypisania skutku 195

2. Teoria warunkowości, teoria ekwiwalencji, test conditio sine qua non 197

3. Teoria warunku właściwego – odpowiadającego empirycznie potwierdzonej prawidłowości 199

4. Teoria adekwatnego związku przyczynowego i teoria relewancji 200

5. Koncepcja obiektywnego przypisania skutku 202

6. Przyczynowość zaniechania 207

1. Zbrodnie i występki 213

Podziały przestępstw 213

2. Typizacje narażenia na niebezpieczeństwo 215

3. Typy podstawowe i zmodyfikowane 217

4. Czyny ścigane z urzędu, z urzędu na wniosek pokrzywdzonego i z oskarżenia prywatnego 219

Czas i miejsce popełnienia czynu zabronionego 223

1. Uwagi wprowadzające 229

Formy stadialne i zasady odpowiedzialności za nie 229

2. Przygotowanie 231

3. Usiłowanie 234

4. Dokonanie 243

1. Problem współdziałania przestępnego 247

Współdziałanie przestępne 247

2. Sprawcze postacie współdziałania 249

2.1. Sprawstwo pojedyncze 250

2.2. Współsprawstwo 250

2.3. Sprawstwo kierownicze 253

2.4. Sprawstwo poleceniowe 255

3. Niesprawcze postacie współdziałania 257

3.1. Podżeganie 259

3.2. Pomocnictwo 262

3.3. Pomocnictwo a współsprawstwo. Problem istoty sprawstwa 264

3.4. Podżeganie i pomocnictwo do przestępstwa nieumyślnego 266

4. Zasady odpowiedzialności za współdziałanie i prowokację 268

4.1. Zasady ogólne 268

4.2. Właściwości osobiste współdziałającego 269

4.3. Czynny żal 270

4.4. Prowokacja 271

1. Uwagi ogólne 275

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną 275

2. Brak czynu 276

3. Niewypełnienie ustawowych znamion czynu zabronionego – pierwotna legalność 277

4. Brak bezprawności 281

4.1. Pojęcia kontratypu i kontratypizacji 281

4.2. Problem kontratypów pozaustawowych 283

4.3. Obrona konieczna 284

4.4. Stan wyższej konieczności 290

4.5. Ryzyko nowatorstwa (kontratyp dopuszczalnego ryzyka, eksperyment) 295

4.6. Kontratyp szczególnych uprawnień i obowiązków 297

4.7. Kontratyp karcenia małoletnich 298

4.8. Zwyczaj 299

5. Znikomość społecznej szkodliwości 300

6. Okoliczności wyłączające i umniejszające winę 302

6.1. Wprowadzenie do okoliczności uniemożliwiających przypisanie winy 302

6.2. Nieletniość 303

6.3. Niepoczytalność 306

6.4. Błąd co do faktu – art. 28 k.k 309

6.5. Błąd co do kontratypu lub okoliczności wyłączającej winę – art. 29 k.k 312

6.6. Błąd co do prawa – art. 30 k.k 313

6.7. Stan wyższej konieczności 315

6.8. Tak zwana klauzula dobrego samarytanina 316

1. Obowiązywanie ustawy karnej w czasie 319

2. Zmiana ustawodawstwa przed wydaniem wyroku 319

Obowiązywanie polskiej ustawy karnej w czasie, w miejscu i co do osób 319

3. Zmiana ustawodawstwa po wydaniu prawomocnego wyroku 326

4. Obowiązywanie ustawy karnej co do miejsca 327

5. Zasada terytorialności oraz bandery 327

6. Zasady obowiązywania polskiej ustawy karnej za czyny popełnione za granicą 332

7. Orzeczenia zapadłe za granicą – moc prawna wyroku obcego 336

1. Jeden czyn – jeden czyn zabroniony 341

Jedność – wielość czynów i przestępstw 341

2. Zbieg przepisów ustawy 346

3. Typizacje przewidujące wieloczynowość (przestępstwa wieloczynowe) 350

4. Ciąg przestępstw 351

5. Realny zbieg przestępstw 356

6. Przestępstwa podlegające współukaraniu 357

7. Podsumowanie 359

Zagadnienia wstępne 365

1. Katalog kar 371

Kary 371

2. Kara grzywny 372

3. Kara ograniczenia wolności 375

4. Kara pozbawienia wolności 377

4.1. Terminowa kara pozbawienia wolności 379

4.2. Kara dożywotniego pozbawienia wolności 381

5. Sekwencyjne orzeczenie terminowej kary pozbawienia wolności oraz kary ograniczenia wolności 382

1. Środki karne w polskim prawie karnym 385

Środki karne 385

2. Pozbawienie praw publicznych 386

3. Zakazy i nakaz 387

3.2. Zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi 387

gospodarczej 387

lub udziałów 388

3.4. Zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu i nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym 389

3.5. Zakaz wstępu na imprezę masową 390

3.6. Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych 391

3.7. Zakaz prowadzenia pojazdów 392

4. Świadczenie pieniężne 393

5. Podanie wyroku do publicznej wiadomości 394

6. Degradacja 394

1. Wprowadzenie 397

Przepadki, środki kompensacyjne i nawiązka 397

2. Przepadek 398

3. Środek kompensacyjny 400

4. Nawiązka 401

1. Uwagi wstępne 405

Środki związane z poddaniem sprawcy próbie 405

2. Warunkowe umorzenie postępowania karnego 406

2.1. Istota 406

2.2. Przesłanki stosowania 407

2.3. Rygory okresu próby 408

2.4. Skutki przebiegu próby 410

3. Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności 412

3.1. Istota 412

3.2. Przesłanki stosowania 412

3.3. Rygory okresu próby 414

3.4. Skutki przebiegu próby 416

4. Warunkowe przedterminowe zwolnienie 419

4.1. Istota 419

4.2. Przesłanki stosowania 419

4.3. Rygory okresu próby 422

4.4. Skutki przebiegu próby 423

5. Skrócenie kary ograniczenia wolności i wykonywania środków karnych 424

5.1. Skrócenie kary ograniczenia wolności 424

5.2. Skrócenie wykonywania środków karnych 425

1. Ustawowy wymiar kary 429

Wymiar kary i środków karnych 429

2. Sądowy wymiar kary 445

3. Mediacje w sprawach karnych 455

1. Istota i funkcje środków zabezpieczających 461

Środki zabezpieczające 461

2. Katalog środków zabezpieczających 462

3. Zasady orzekania środków zabezpieczających 464

4. Przesłanki stosowania środków zabezpieczających 465

5. Stosowanie środków zabezpieczających 469

Ustawa o sprawcach szczególnie niebezpiecznych. KOZZD w Gostyninie 473

1. Podokonaniowy czynny żal 479

Ustanie i ograniczenie karalności 479

2. Wyłączenie karalności związane ze zmniejszonym stopniem winy 481

3. Immunitety 482

4. Przedawnienie 484

4.1. Uwagi ogólne 484

4.2. Przedawnienie ścigania 485

4.3. Przedawnienie wyrokowania 486

4.4. Przedawnienie wykonania kary 486

4.5. Spoczywanie biegu przedawnienia i wyłączenie przedawnienia 487

5. Amnestia, abolicja i akt łaski 488

1. Skutki skazania i istota jego zatarcia 493

Zatarcie skazania 493

2. Zasady zatarcia skazania 495

3. Skazania niepodlegające zatarciu 497

4. Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym 497

Prawne aspekty przestępczości niepełnoletnich 501

1. Pozycja niepełnoletniego sprawcy czynu naruszającego normy społeczne (w tym normy prawnokarne) 502

2. Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich 503

2.1. Uwagi wprowadzające 503

2.2. Cel ustawy 504

2.3. Zakres obowiązywania 504

2.4. Środki przewidziane w ustawie 505

2.5. Zasady orzekania środków 506

3. Odpowiedzialność karna nieletnich 507

4. Odpowiedzialność niepełnoletniego, który ma status osoby dorosłej w prawie karnym 508

5. Podsumowanie – kategorie wiekowe a rodzaj czynu i prawne następstwa 509

6. Odpowiedzialność rodziców 510

Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary 513

1. Uwagi ogólne 523

2. Wojna napastnicza (art. 117) 523

Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne 523

3. Ludobójstwo (art. 118) 524

4. Zbrodnie przeciwko ludzkości (art. 118a) 525

5. Dyskryminacja (art. 119) 526

6. Stosowanie środków masowej zagłady (art. 120) 526

7. Wytwarzanie, gromadzenie lub obrót zakazanymi środkami masowej zagłady (art. 121) 527

8. Niedopuszczalne sposoby lub środki walki (art. 122) 528

9. Zabójstwo wojenne (art. 123) 528

10. Inne przestępne naruszenia prawa międzynarodowego (art. 124) 529

11. Zamach na mienie lub dobra kultury (art. 125) 529

12. Bezprawne używanie znaków (art. 126) 530

13. Publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstw z rozdziału XVI k.k. lub ich publiczne pochwalanie (art. 126a) 531

14. Dopuszczenie do popełnienia przestępstw z rozdziału XVI k.k. (art. 126b) 531

oraz przestępstw wojennych (art. 126c) 532

1. Uwagi ogólne 535

Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej 535

2. Zamach na Rzeczpospolitą Polską (art. 127) 536

3. Zamach stanu (art. 128) 537

4. Zdrada dyplomatyczna (art. 129) 538

5. Szpiegostwo (art. 130) 539

6. Czynny żal (art. 131) 542

7. Dezinformacja wywiadowcza (art. 132) 543

8. Znieważenie narodu lub Rzeczypospolitej Polskiej (art. 133) 544

9. Zamach na życie Prezydenta RP (art. 134) 544

10. Czynna napaść na Prezydenta RP (art. 135 § 1) 545

11. Znieważenie Prezydenta RP (art. 135 § 2) 546

12. Czynna napaść na przedstawiciela obcego państwa lub znieważenie go (art. 136) 549

13. Znieważenie znaku lub symbolu państwowego (art. 137) 550

14. Zasada wzajemności ścigania (art. 138) 551

15. Przepadek przedmiotów (art. 139) 552

1. Uwagi ogólne 553

2. Zamach na jednostkę Sił Zbrojnych RP (art. 140) 553

Przestępstwa przeciwko obronności 553

3. Podjęcie służby w obcym wojsku (art. 141) 554

4. Zaciąg do wojska obcego (art. 142) 556

5. Samouszkodzenie i inne podstępne zabiegi w celu zwolnienia od służby wojskowej (art. 143) 556

6. Uchylanie się od odbywania służby wojskowej (art. 144) 557

7. Uchylanie się od pełnienia służby zastępczej (art. 145, 146, 147) 558

1. Uwagi ogólne 561

Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu 561

2. Typy zabójstwa 562

2.1. Zabójstwo w typie podstawowym (art. 148 § 1) 562

2.2. Kwalifikowane typy zabójstwa 564

2.2.1. Zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem (art. 148 § 2 pkt 1) 564

2.2.2. Zabójstwo w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem lub rozbojem (art. 148 § 2 pkt 2) 565

2.2.3. Zabójstwo w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie (art. 148 § 2 pkt 3) 566

2.2.4. Zabójstwo z użyciem materiałów wybuchowych (art. 148 § 2 pkt 4) 567

2.2.5. Zabójstwo jednym czynem więcej niż jednej osoby lub zabójstwo popełnione przez sprawcę uprzednio prawomocnie skazanego za zabójstwo, zabójstwo funkcjonariusza publicznego w związku z jego służbą (art. 148 § 3) 568

2.3. Uprzywilejowane typy zabójstwa 569

2.3.1. Zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia (art. 148 § 4) 569

2.3.2. Dzieciobójstwo (art. 149) 570

2.3.3. Zabójstwo eutanatyczne (art. 150) i pomoc do samobójstwa (art. 151) 571

3. Nielegalna aborcja (art. 152–154) 573

4. Bójka lub pobicie (art. 158 i 159) 576

5. Typizacje, których skutkiem jest narażenie na niebezpieczeństwo (art. 160 i 161), oraz przestępstwo nieudzielenia pomocy (art. 162) 578

1. Uwagi ogólne 581

Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu i bezpieczeństwu w komunikacji 581

2. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu 582

2.1. Sprowadzenie niebezpiecznego zdarzenia (art. 163) 583

2.2. Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa (art. 164) 583

2.3. Sprowadzenie innego niebezpieczeństwa powszechnego (art. 165) 584

2.4. Porwanie środka transportu (art. 166) 584

2.5. Karalność przygotowania (art. 168) 585

2.6. Czynny żal (art. 169) 586

3. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji 586

3.1. Katastrofa komunikacyjna (art. 173) 586

3.2. Wypadek w komunikacji (art. 177) 587

3.3. Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości (art. 178a) 590

1. Uwagi ogólne 593

Przestępstwa przeciwko środowisku 593

2. Powodowanie zniszczenia w przyrodzie (art. 181) 595

3. Zanieczyszczenie środowiska (art. 182) 596

4. Nieodpowiednie postępowanie z odpadami (art. 183) 596

5. Niewłaściwe postępowanie z materiałami promieniotwórczymi (art. 184) 597

1. Uwagi ogólne 599

Przestępstwa przeciwko różnym aspektom wolności 599

2. Pozbawienie wolności (art. 189) 603

3. Handel ludźmi (art. 189a) 605

4. Groźba karalna (art. 190) 605

5. Uporczywe nękanie (art. 190a) 607

6. Zmuszanie (art. 191) 608

7. Bezprawne utrwalanie lub rozpowszechnianie wizerunku intymnego (art. 191a) 610

8. Zmuszanie do zawarcia małżeństwa lub nakłanianie do opuszczenia kraju w celu zmuszenia do zawarcia małżeństwa (art. 191b) 611

9. Zabieg leczniczy bez zgody pacjenta (art. 192) 612

10. Naruszenie miru domowego (art. 193 § 1) 613

11. Dyskryminacja ze względu na wyznanie lub bezwyznaniowość (art. 194) 613

12. Przeszkadzanie aktom religijnym (art. 195) 614

13. Obraza uczuć religijnych (art. 196) 615

14. Zgwałcenie 617

15. Seksualne wykorzystanie osoby bezradnej (art. 198) 619

16. Seksualne wykorzystanie zależności lub zaufania (art. 199) 620

17. Obcowanie płciowe z małoletnim i przestępstwa związane z pedofilią (art. 200–200b) 621

18. Kazirodztwo (art. 201) 624

19. Pornografia (art. 202) 625

20. Przestępstwa związane z prostytucją (art. 203 i 204) 626

1. Uwagi ogólne 629

Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece 629

2. Znęcanie się (art. 207) 630

3. Niealimentacja (art. 209) 631

1. Uwagi ogólne 635

Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej 635

2. Zniesławienie – pomówienie (art. 212) 636

3. Kontratyp dopuszczalnej krytyki (art. 213) 637

4. Zniewaga (art. 216) 639

5. Naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217) 640

1. Uwagi ogólne 643

Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową 643

2. Złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracowniczych (art. 218) 644

3. Naruszenie obowiązków w zakresie bhp (art. 220) 646

1. Uwagi ogólne 649

Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych i samorządowych 649

2. Ochrona funkcjonariuszy publicznych 651

2.1. Naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza lub osoby przybranej mu do pomocy (art. 222) 652

2.2. Zniewaga funkcjonariusza publicznego (art. 226) 653

2.3. Czynna napaść na funkcjonariusza publicznego (art. 223) 653

2.4. Wymuszenie (art. 224) 654

3. Przestępstwa o charakterze korupcyjnym 655

3.1. Łapownictwo bierne i czynne (art. 228 i 229) 655

3.1.1. Łapownictwo bierne 655

3.1.2. Łapownictwo czynne 659

3.2. Przestępstwa płatnej protekcji (art. 230–230a) 660

4. Przestępstwo przywłaszczenia funkcji (art. 227) i przestępstwo przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariusza publicznego (art. 231) 661

4.1. Przywłaszczenie funkcji 661

4.2. Przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązku przez funkcjonariusza publicznego 662

1. Uwagi ogólne 665

Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości 665

2. Przemoc lub groźba względem sądu (art. 232) 666

(art. 246) 668

4. Fałszywe zeznania (art. 233) 669

5. Publiczne rozpowszechnianie wiadomości z postępowania przygotowawczego (art. 241) 670

6. Naruszenie zakazu sądowego (art. 244) 671

7. Znęcanie się nad osobą pozbawioną wolności (art. 247) 672

1. Uwagi ogólne 675

2. Wzięcie zakładnika (art. 252) 675

Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu 675

3. Udział w zbiegowisku (art. 254) 676

4. Propagowanie nazizmu, komunizmu, faszyzmu lub innego ustroju totalitarnego (art. 256) 677

5. Udział w grupie lub związku przestępczym (art. 258) 678

6. Nielegalny wyrób i handel bronią palną oraz amunicją, nielegalne ich posiadanie (art. 263) 681

Rzeczypospolitej Polskiej (art. 264a § 1) 682

1. Uwagi ogólne 685

Przestępstwa przeciwko ochronie informacji 685

2. Przestępstwo ujawnienia lub wykorzystania informacji niejawnych (art. 265) 686

3. Przestępstwo ujawnienia informacji uzyskanych w związku z pełnioną funkcją (art. 266) 687

4. Przestępstwo nielegalnego uzyskania informacji (art. 267) 689

5. Przestępstwo niszczenia informacji (art. 268) 689

6. Przestępstwo niszczenia danych informatycznych (art. 268a i 269) 690

7. Przestępstwo zakłócania pracy systemu komputerowego (art. 269a) 691

8. Wytwarzanie urządzeń i oprogramowania do przestępstw komputerowych i obrót nimi (art. 269b) 692

1. Uwagi ogólne 695

Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów 695

2. Fałsz materialny dokumentu (art. 270 § 1) 697

3. Fałszerstwo faktur (art. 270a) 698

4. Fałsz intelektualny dokumentu (art. 271) 700

5. Podanie w fakturze nieprawdy (art. 271a) 701

6. Wyłudzenie podstępem poświadczenia nieprawdy (art. 272) 702

7. Używanie dokumentu poświadczającego nieprawdę (art. 273) 702

8. Zbycie dokumentu tożsamości (art. 274) 703

9. Posługiwanie się cudzym dokumentem (art. 275 § 1), bezprawny transfer za granicę dokumentu stwierdzającego tożsamość innej osoby (art. 275 § 2) 703

10. Bezprawne niszczenie dokumentów (art. 276) 704

11. Niszczenie, usuwanie znaków granicznych (art. 277) 704

12. Fałszowanie faktur ze znaczną kwotą należności (art. 277a) 705

13. Wysokość grzywny w razie skazania za fałszowanie faktur (art. 277b) 705

14. Nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od wymierzenia kary wobec sprawcy przestępstwa fałszowania faktur (art. 277c i 277d) 706

1. Uwagi ogólne 707

Przestępstwa przeciwko mieniu 707

2. Kradzież 711

3. Typy zmodyfikowane kradzieży 713

4. Kradzież rozbójnicza i wymuszenie rozbójnicze 714

5. Przywłaszczenie 715

6. Oszustwo 716

7. Zniszczenie mienia 717

8. Paserstwo 718

1. Uwagi ogólne 721

Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu 721

2. Nadużycie zaufania (art. 296) 724

3. Oszustwo finansowe (art. 297) 728

4. Pranie brudnych pieniędzy (art. 299) 731

5. Naruszenie interesów majątkowych uczestników obrotu gospodarczego przez nierzetelną dokumentację (art. 303) 733

1. Uwagi ogólne 737

Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi 737

2. Fałszerstwo środków płatniczych (art. 310) 738

3. Oszustwo kapitałowe (art. 311) 741

4. Fałszerstwo znaków i narzędzi (art. 313–315) 742

1. Pojęcie oraz istota sił zbrojnych 747

Prawo karne wojskowe – uwagi ogólne 747

2. Pojęcie oraz istota prawa wojskowego 748

3. Pojęcie oraz istota dyscypliny wojskowej 749

4. Pojęcie, funkcje oraz systematyka prawa karnego wojskowego 750

4.1. Pojęcie i funkcje prawa karnego wojskowego 750

4.2. Systematyka prawa karnego wojskowego 751

1. Pojęcie przestępstwa wojskowego 753

Przestępstwo wojskowe 753

2. Podmiot przestępstw wojskowych 754

3. Przedmiot ochrony przestępstw wojskowych 755

4. Zakres terytorialny odpowiedzialności za przestępstwo wojskowe 756

1. Istota rozkazu 757

Rozkaz oraz ostateczna potrzeba w prawie karnym wojskowym 757

2. Odpowiedzialność żołnierza za wydanie oraz wykonanie rozkazu przestępnego 758

2.1. Teorie związania żołnierza rozkazem 758

2.2. Okoliczność wyłączająca winę z art. 318 k.k. oraz odmowa wykonania rozkazu 759

3. Kontratyp ostatecznej potrzeby w wojskowym prawie karnym 762

1. Kara aresztu wojskowego 765

Kary oraz środki karne w prawie karnym wojskowym 765

2. Kara ograniczenia wolności 766

3. Środki karne w prawie karnym wojskowym 767

4. Wybrane różnice w wykonywaniu kar i innych środków penalnych w prawie karnym wojskowym 768

Odpowiednie stosowanie wybranych przepisów części wojskowej Kodeksu karnego w innych służbach mundurowych 771

Aneks 775

I. Algorytm rozwiązywania kazusu 775

II. Kazus przekrojowy 777

III. Test z prawa karnego 779

Skorowidz 785

O autorach 799