"Fizjoterapia w wybranych specjalizacjach medycznych"

Spis treści

1.1. Rozwój dziecka 22

1.1.1. Ocena stanu dziecka po urodzeniu 22

1.1.2. Noworodki z grup podwyższonego ryzyka 22

1. Fizjoterapia w pediatrii – Krzysztof Zeman 22

1.1.3. Dzieci urodzone przedwcześnie 23

1.1.4. Program wczesnej stymulacji i opieki rozwojowej noworodków z grup ryzyka 23

1.1.5. Rozwój psychoruchowy w pierwszym roku życia 24

1.1.6. Ocena rozwoju psychoruchowego dziecka w pierwszym roku życia 24

1.1.7. Ocena obecności i wykonywania odruchów 25

1.1.8. Objawy świadczące o nieprawidłowościach w rozwoju ruchowym niemowlęcia 25

1.1.9. Metody pozwalające na wykrycie nieprawidłowości rozwoju 26

1.2. Najczęstsze neurologiczne przyczyny zaburzeń rozwoju psychoruchowego 26

1.2.1. Mózgowe porażenie dziecięce (paralysis cerebralis infantum) 27

1.2.1.1. Podział MPDz według Ingrama 27

1.2.1.2. Podział MPDz według Hagberga 28

1.2.1.3. Metody usprawniania dzieci z MPDz 28

1.2.1.4. Ocena skuteczności rehabilitacji dzieci z MPDz 31

1.2.2. Wady dysraficzne 31

1.2.2.1. Przepuklina oponowa (meningocele), przepuklina oponowo-rdzeniowa (myelomeningocele) 31

1.2.3. Choroby nerwowo-mięśniowe 32

1.2.3.1. Dystrofia mięśniowa typu Duchenne’a 32

1.2.3.2. Rdzeniowy zanik mięśni 33

1.2.4. Zaburzenia rozwoju psychomotorycznego uwarunkowane genetycznie 34

1.2.4.1. Zespół Downa (syndroma Down) 34

1.3. Zaburzenia rozwoju umysłowego 35

1.3.1. Autyzm dziecięcy (autismus) 35

1.3.1.1. Metoda Knill 36

1.3.1.2. Metoda dobrego startu 36

1.4. Inne choroby układu nerwowego u dzieci wymagające postępowania fizjoterapeutycznego 36

1.4.1. Ostre idiopatyczne zapalenie wielonerwowe (zespół Guillaina-Barrégo, syndroma Guillain-Barré) 36

1.4.2. Okołoporodowe uszkodzenie splotu ramiennego (paralysis plexus brachialis) 37

1.4.3. Porażenie nerwu twarzowego (paralysis nervi facialis) 38

1.5. Choroby układu oddechowego u dzieci wymagające postępowania fizjoterapeutycznego 39

1.5.1. Choroby układu oddechowego u dzieci przebiegające z zaleganiem wydzieliny 39

1.5.1.1. Fizjoterapia oddechowa 39

1.5.1.2. Metody oczyszczania dróg oddechowych 39

1.5.1.3. Klasyczny drenaż oskrzeli 40

1.5.1.4. Techniki wspomagające drenaż 40

1.5.1.5. Alternatywne techniki oczyszczania oskrzeli 40

1.5.1.10. Technika dodatniego ciśnienia wydechowego 41

1.5.1.6. Technika natężonego wydechu 41

1.5.1.7. Technika aktywnego cyklu oddechowego 41

1.5.1.8. Drenaż autogeniczny 41

1.5.1.9. Technika zmiennego ciśnienia oskrzelowego 41

1.5.1.11. Urządzenia wspomagające proces oczyszczania oskrzeli 42

1.5.1.12. Gimnastyka oddechowa 42

1.5.1.13. Ćwiczenia oddechowe 42

1.5.1.14. Ćwiczenia ogólnousprawniające 42

1.5.1.15. Ćwiczenia ogólnokondycyjne (trening fizyczny) 43

1.5.2. Mukowiscydoza (mucoviscidosis) 43

1.5.2.1. Zasady ogólne fizjoterapii 44

1.5.3. Zespół dyskinetycznych rzęsek (syndroma cilliares dyskinetica) 45

1.5.4. Rozstrzenie oskrzeli (bronchiectases) 46

1.5.5. Zapalenie płuc (pneumonia) 46

1.5.6. Zapalenie oskrzeli (bronchitis) 47

1.5.7. Zapalenie oskrzelików (bronchiolitis) 47

1.6. Choroby układu oddechowego przebiegające ze zwiększoną ilością płynu opłucnowego 48

1.6.1. Zapalenie opłucnej (pleuritis) 48

1.6.1.1. Główne zasady fizjoterapii 48

1.6.1.2. Pozycje ułożeniowe 48

1.6.1.3. Ćwiczenia oddechowe 49

1.7. Inne choroby płuc 49

1.7.1 Astma oskrzelowa (asthma bronchiale) 49

1.8. Zaburzenia narządu ruchu u dzieci wymagające postępowania fizjoterapeutycznego 50

1.8.1. Braki i ubytki kończyn 50

1.8.2. Wady postawy 51

1.8.2.1. Boczne skrzywienia kręgosłupa 51

1.8.3. Choroby tkanki łącznej 52

1.8.3.1. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów 52

Piśmiennictwo 53

2.1. Symptomatologia i ogólne zasady postępowania w urazach układu narządów ruchu 56

2. Fizjoterapia w ortopedii i traumatologii – Zbigniew Dudkiewicz 56

2.2. Kinezyterapia 61

2.3. Fizykoterapia 67

2.4. Plastrowanie dynamiczne 71

2.5. Urazy kończyny górnej (traumata membri superioris) 73

2.5.1. Urazy obręczy barkowej (traumata cingulum acromialis) 73

2.5.1.1. Złamanie łopatki (fractura scapulae) 73

2.5.1.2. Złamanie obojczyka (fractura claviculae) 74

2.5.1.3. Uszkodzenia więzozrostu obojczykowo-barkowego (traumata syndesmosis claviculoacromialis) 74

2.5.1.4. Zwichnięcie w stawie mostkowo-obojczykowym (luxatio articulationis sternoclavicularis) 75

2.5.2. Urazy stawu ramiennego (traumata articulationis humeri) 76

2.5.2.1. Zwichnięcia stawu ramienno-łopatkowego (luxationes ariculationis humeroscapularis) 76

2.5.3. Złamanie kości ramiennej (fractura ossis humeri) 77

2.5.3.1. Złamanie nasady bliższej kości ramiennej (fractura epiphysis proxymalis ossis humeri) 77

2.5.3.2. Złamanie trzonu kości ramiennej (fractura corporis ossis humeri) 79

2.5.3.3. Złamanie części dalszej kości ramiennej (fractura epiphysis distalis ossis humeri) 80

2.5.4. Urazy łokcia (traumata cubiti) 80

2.5.4.1. Zwichnięcie w stawie łokciowym (luxatio articulationis cubiti) 80

2.5.4.2. Złamanie okolicy stawu łokciowego (fractura regionis articulationis cubiti) 80

2.5.5. Urazy przedramienia (traumata antebrachii) 82

2.5.5.1. Złamanie trzonu kości przedramienia (fractura corporis ossis antebrachii) 82

2.5.5.2. Złamanie nasady dalszej kości przedramienia (fractura epiphysis distalis ossis antebrachii) 82

2.5.6. Urazy nadgarstka i ręki (traumata carpi et manus) 83

2.5.6.1. Obrażenia nadgarstka (laesiones carpi) 83

2.5.6.2. Uszkodzenia w obrębie śródręcza i palców (laesiones metacarpi et digiti) 84

2.6. Urazy kończyny dolnej (traumata membri inferioris) 85

2.6.1. Złamanie miednicy (fractura pelvis) 85

2.6.2. Urazy stawu biodrowego (traumata articulationis coxae) 86

2.6.2.1. Złamanie kości udowej (fractura ossis femoris) 86

2.6.3. Urazy kolana (traumata genus) 88

2.6.3.1. Złamanie nasady dalszej kości udowej (fractura epiphysis distalis ossis femoris) 88

2.6.3.2. Złamanie rzepki (fractura patellae) 88

2.6.3.3. Uszkodzenia stawu kolanowego (laesiones articulatonis genus) 88

2.6.3.4. Zwichnięcie stawu kolanowego (luxatio articulationis genus) 89

2.6.3.5. Niestabilność stawu kolanowego (instabilitas articulationis genus) 89

2.6.3.6. Uszkodzenie łąkotek (laesio menisci) 89

2.6.4. Urazy goleni (traumata tibiae) 90

2.6.4.1. Urazy stawu skokowego (traumata articulationis talaris) 90

2.6.5. Urazy stopy (traumata pedis) 91

2.6.5.1. Złamanie kości piętowej (fractura ossis calcanei) 91

Piśmiennictwo 92

3.1. Podstawowe choroby układu krążenia kwalifikujące się do leczenia fizjoterapeutycznego 94

3.1.1. Choroba niedokrwienna serca (morbus ischaemicus cordis) 94

3. Fizjoterapia w kardiologii – Lucjan Pawlicki, Marcin Barylski 94

3.1.2. Miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych (arteriosclerosis obliterans) 98

3.1.3. Tętniak aorty (aneurysma aortae) 99

3.1.4. Nadciśnienie tętnicze (hypertonia arterialis) 99

3.1.5. Niewydolność serca (insufficientia cordis vel circulatoria) 100

3.1.6. Wady serca (anomaliae cordis) 101

3.1.7. Przeszczepienie serca (transplantatio cordis) 102

3.1.8. Wszczepienie rozrusznika i kardiowertera (implantatio stymulatori et cardioverteri) 102

3.2. Fizjoterapia w chorobach układu sercowo-naczyniowego 103

3.2.1. Prozdrowotny styl życia 103

3.2.1.1. Dieta 103

3.2.1.2. Aktywność fizyczna 106

3.2.2. Korzystne następstwa regularnej aktywności fizycznej 109

3.3. Rehabilitacja kardiologiczna 110

3.3.1 Zespół rehabilitacyjny – skład, cele i zadania 111

3.3.2. Etapy i modele rehabilitacji kardiologicznej. Zasady kwalifikowania 112

3.3.2.1. Pierwszy etap rehabilitacji kardiologicznej 112

3.3.2.2. Drugi etap rehabilitacji kardiologicznej 112

3.3.2.3. Trzeci etap rehabilitacji kardiologicznej 114

3.3.2.4. Modele rehabilitacji kardiologicznej 114

3.3.3. Próby wysiłkowe – test na bieżni ruchomej lub cykloergometrze 116

3.3.4. Próby wysiłkowe – próba ergospirometryczna 118

3.3.5. Próby wysiłkowe – test 6-minutowego marszu 119

3.4. Inne zabiegi fizjoterapeutyczne w wybranych jednostkach chorobowych 122

3.4.1. Choroba niedokrwienna serca z nadciśnieniem tętniczym i miażdżycą zarostową tętnic kończyn dolnych 123

3.4.2. Chorzy po zabiegach chirurgicznych z otwarciem klatki piersiowej 126

3.4.3. Chorzy z przewlekłą niewydolnością serca i po przeszczepieniu serca 126

Piśmiennictwo 127

4. Fizjoterapia w neurologii, neurochirurgii i rehabilitacji medycznej – Jan Czernicki, Jolanta Krukowska 130

4.1. Zaburzenia napięcia mięśniowego jako problem kliniczny w neurorehabilitacji 132

4.1.1. Leczenie farmakologiczne i fizjoterapia w zwalczaniu spastyczności 137

4.1.2. Leczenie chirurgiczne 142

4.2. Udar mózgu (insultus cerebri) 142

4.2.1. Czynniki ryzyka wystąpienia udaru mózgu i profilaktyka 143

4.2.2. Zaburzenia stabilności i równowagi 156

4.2.3. Kliniczna ocena równowagi i stabilności postawy 157

4.2.4. Niedowład kończyny górnej (paresis membri superioris) 165

4.2.5. Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna 171

4.3. Choroba Parkinsona (morbus Parkinsoni) 172

4.3.1. Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna w diagnostyce i terapii chorych na ChP 186

4.3.2. Leczenie operacyjne 187

4.4. Stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex) 188

4.4.1. Postępowanie w okresie rzutu (zaostrzenia) stwardnienia rozsianego 195

4.4.2. Postępowanie w okresie remisji i okresie przewlekłym 196

4.4.3. Postępowanie fizjoterapeutyczne u chorych ze spastycznością 198

4.4.4. Ocena wyników rehabilitacji 201

4.5. Uszkodzenia obwodowego układu nerwowego (traumata systema nervorum periphericum) 204

4.5.1. Okres odnerwienia tkanek 208

4.5.2. Okres reinerwacji tkanek 209

4.5.3. Okres tworzenia wzorców ruchowo-czuciowych 211

4.5.4. Reedukacja sensoryczna w rehabilitacji pacjentów z uszkodzeniem splotu ramiennego i nerwów kończyny górnej 212

4.6. Uszkodzenia urazowe rdzenia kręgowego (traumata medullae spinalis) 213

4.6.1. Okres pierwszy – ostry (wstrząsu rdzeniowego – pierwsze 3 miesiące po urazie) 218

4.6.2. Okres drugi – wczesny (kompensacji – w pierwszym roku od urazu) 218

4.6.3. Okres trzeci – przewlekły (trwa do końca życia) 219

4.7. Systemy robotyczne w neurorehabilitacji 221

Piśmiennictwo 224

5.1. Rola fizjoterapii w onkologii 230

5. Fizjoterapia w onkologii i medycynie paliatywnej – Alina Morawiec-Sztandera 230

5.2. Rola fizjoterapii w medycynie paliatywnej 232

5.3. Nowotwory głowy i szyi (neoplasmata caput et collum) 234

5.3.1. Nowotwory jamy ustnej (neoplasmata cavum oris) 236

5.3.2. Nowotwory nosa i zatok przynosowych (neoplasmata nasi et sinus paranasales) 238

5.3.3. Nowotwory gardła (neoplasmata pharyngis) 240

5.3.3.1. Nowotwory części nosowej gardła (neoplasmata pars nasalis pharyngis) 240

5.3.3.2. Nowotwory części ustnej gardła (neoplasmata pars oralis pharyngis) 240

5.3.3.3. Nowotwory części krtaniowej gardła (neoplasmata pars laryngea pharyngis) 242

5.3.4. Nowotwory krtani (neoplasmata laryngis) 242

5.3.5. Nowotwory ślinianek (neoplasmata glandulae salivariae) 244

5.4. Rak piersi (carcinoma mammae) 247

5.5. Nowotwory płuca (neoplasmata pulmonis) 255

5.5.1. Niedrobnokomórkowy rak płuca 256

5.5.2. Drobnokomórkowy rak płuca 257

5.6. Rak jelita grubego (carcinoma intestinum crassum) 258

5.7. Nowotwory układu moczowo-płciowego (neoplasmata tracti urinariae) 263

5.7.1. Rak pęcherza moczowego (carcinoma vesicae urinariae) 263

5.7.2. Rak nerki (carcinoma renis) 264

5.7.3. Rak gruczołu krokowego (carcinoma prostatae) 265

5.7.4. Nowotwory jądra (neoplasmata testis) 266

5.7.5. Rak jajnika (carcinoma ovarii) 267

5.7.6. Rak szyjki i trzonu macicy (carcinoma cervix et corpus uteri) 267

Piśmiennictwo 269

6.1. Ogólna charakterystyka, patofizjologia i zasady fizjoterapii w chorobach układu oddechowego 270

6.1.1. Definicje 270

6. Fizjoterapia w pulmonologii – Wojciech J. Piotrowski, Paweł Górski, Adam J. Białas 270

6.1.2. Zmiany w układzie oddechowym w czasie wysiłku 272

6.1.3. Czynniki wpływające na ograniczenie aktywności fizycznej u chorych z chorobami układu oddechowego 274

6.1.4. Zaburzenia wentylacji 274

6.1.5. Niewydolność oddechowa 277

6.1.6. Zmiany w układzie krążenia w chorobach układu oddechowego 278

6.1.7. Osłabienie siły mięśniowej 279

6.1.8. Czynniki psychiczne 279

6.1.9. Odruch kaszlowy 280

6.1.10. Korzyści rehabilitacji oddechowej 281

6.1.11. Kwalifikacja do rehabilitacji pulmonologicznej 281

6.1.12. Znaczenie edukacji i psychoterapii w rehabilitacji oddechowej 284

6.1.13. Chorzy z niedoborem masy ciała 286

6.1.14. Chorzy z otyłością 287

6.1.15. Podstawowe techniki w fizjoterapii 287

6.1.15.1. Techniki oczyszczania dróg oddechowych 287

6.2. Fizjoterapia w przewlekłych chorobach układu oddechowego 291

6.2.1. Przewlekła obturacyjna choroba płuc 291

6.2.2. Astma oskrzelowa (asthma bronchiale) 294

6.2.3. Mukowiscydoza (mucoviscidosis) 297

6.2.4. Zapalenie opłucnej (pleuritis) 304

6.2.5. Chory leczony na oddziale chirurgicznym 305

6.2.6. Szczególne zalecenia dotyczące fizjoterapii u chorych po operacjach torakochirurgicznych i kardiochirurgicznych 308

6.2.7. Szczególne zalecenia dotyczące fizjoterapii u chorych po operacjach brzusznych 309

6.2.8. Chory leczony na oddziale intensywnej opieki medycznej 310

Piśmiennictwo 313

7.1. Fizjoterapia w chorobach ucha zewnętrznego 314

7.1.1. Czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego (furunculus meati acoustici externi) 314

7. Fizjoterapia w otorynolaryngologii – Jurek Olszewski 314

7.2. Fizjoterapia w chorobach ucha środkowego 315

7.2.1. Ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej (eustachitis catarrhalis acuta) 315

7.2.2. Przewlekłe nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej (eustachitis catarrhalis chronica) 315

7.2.3. Ostre zapalenie ucha środkowego (otitis media acuta) 316

7.2.4. Przewlekłe proste zapalenie ucha środkowego (otitis media simplex chronica) 316

7.2.5. Porażenie nerwu twarzowego z oziębienia (paresis n. facialis e frigore) 317

7.3. Fizjoterapia w chorobach ucha wewnętrznego 317

7.3.1. Uszkodzenia słuchu (hypoacusis) 317

7.3.1.1. Protezowanie słuchu 319

7.3.1.2. Kwalifikacja do wszczepienia implantu 319

7.3.2. Szumy uszne (tinnitus aurium) 320

7.3.2.1. Elektromagnetostymulacja 321

7.3.3. Zawroty głowy (vertigo) 324

7.3.3.1. Ćwiczenia habituacyjne 325

7.3.3.2. Ćwiczenia koordynujące postawę 331

7.3.3.3. Ćwiczenia ruchowe stosowane w rehabilitacji chorych z uszkodzeniem kanałów półkolistych 334

7.3.4. Łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy 336

7.3.4.1. Manewr pozycyjny Brandta-Daroffa 336

7.3.4.2. Manewr uwalniający Semonta 337

7.3.4.3. Manewr repozycyjny Epleya 338

7.4. Fizjoterapia w chorobach nosa 339

7.4.1. Czyrak nosa (furunculus nasi) 339

7.4.2. Ostry nieżyt nosa (rhinitis acuta, corryza) 340

7.4.3. Przewlekły nieżyt nosa (rhinitis chronica) 340

7.4.4. Przerostowy nieżyt nosa (rhinitis hypertrophica) 341

7.4.5. Zanikowy nieżyt nosa (rhinitis atrophica) 341

7.4.6. Naczynioruchowy nieżyt nosa (rhinitis vasomotorica) 342

7.4.7. Polipy nosa (polypi nasi) 342

7.4.8. Alergiczny nieżyt nosa (rhinitis allergica) 343

7.5. Fizjoterapia w chorobach zatok przynosowych 343

7.5.1. Ostre i przewlekłe zapalenie zatoki szczękowej (sinusitis maxillaris acuta et chronica) 343

7.5.2. Ostre i przewlekłe zapalenie zatoki czołowej (sinusitis frontalis acuta et chronica) 344

7.5.3. Ostre i przewlekłe zapalenie zatoki sitowej (ethmoiditis acuta et chronica) 344

7.6. Fizjoterapia w chorobach jamy ustnej 345

7.6.1. Zapalenie ślinianki przyusznej (parotitis) 345

7.7. Fizjoterapia w chorobach gardła 345

7.7.1. Przewlekłe zapalenie gardła (pharyngitis chronica) 345

7.7.1.1. Postać przerostowa (pharyngitis hypertrophica) 346

7.7.1.2. Postać zanikowa (pharyngitis atrophica) 346

7.7.2. Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych (tonsillitis pallatinum chronica) 346

7.7.3. Zaburzenia połykania (dysphagia) 346

7.7.3.1. Metody restytucyjne 347

7.8. Fizjoterapia w chorobach krtani 348

7.8.1. Przewlekłe zapalenie krtani (laryngitis chronica) 348

7.8.2. Rehabilitacja chorych po usunięciu krtani 348

Piśmiennictwo 355

8.1. Fizjoterapia w ginekologii 356

8.1.1. Stany zapalne narządów płciowych żeńskich (adnexitis) 356

8. Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie – Andrzej Malinowski, Agata Karowicz-Bilińska, Anita Sikora-Szubert 356

8.1.2. Endometrioza (endometriosis) 360

8.1.3. Mięśniaki macicy (myomae uteri) 361

8.1.4. Guzy jajnika (tumores ovarii) 362

8.1.5. Fizjoterapeutyczne postępowanie przed- i pooperacyjne 363

8.2. Fizjoterapia w położnictwie 366

8.2.1. Fizjoterapia okresu prekoncepcyjnego 366

8.2.2. Fizjoterapia w ciąży (graviditas) 368

8.2.3. Fizjoterapia okresu połogu (puerperium) 378

Piśmiennictwo 380

9.1. Nietrzymanie moczu w schorzeniach neurologicznych (incontinentio urinae in decursus morbi neurologiae) 382

9. Fizjoterapia w urologii – Marek Sosnowski, Aleksandra Juszczak 382

9.1.1. Epidemiologia, etiologia i patofizjologia 383

9.1.2. Stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex) 384

9.2. Fizjoterapia w leczeniu schorzeń neurourologicznych 385

9.2.1. Terapia behawioralna 386

9.3. Nietrzymanie moczu u kobiet (incontinentio urinae feminae) 388

9.3.1. Kinezyterapia 395

9.3.2. Biofeedback 396

9.3.3. Terapia behawioralna 397

9.3.4. Elektrostymulacja 398

9.3.5. Pole magnetyczne 404

9.3.6. Ćwiczenia mięśni dna miednicy w szczególnych przypadkach 407

9.4. Nietrzymanie moczu u mężczyzn (incontinentia urinae masculinae) 408

9.5. Nietrzymanie moczu po brachyterapii i radioterapii z powodu raka stercza (incontinentia urinae post brachyterapiam et radioterapiam in decursus carcinoma prostatae) 416

9.6. Naglące nietrzymanie moczu z parcia i nadreaktywność wypieracza pęcherza u mężczyzn (vesica urinaria neurologica) 418

9.7. Pęcherz ortotopowy (vesica uribaria jejunalis) 418

Piśmiennictwo 420

10.1. Reumatoidalne zapalenie stawów (arthritis rheumatoidea) 422

10. Fizjoterapia w reumatologii – Jolanta Kujawa, Kamila Gworys 422

10.1.1. Zmiany pozastawowe 424

10.1.2. Obraz radiologiczny 424

10.1.3. Deformacje stawowe 425

10.1.4. Staw biodrowy 426

10.1.5. Staw kolanowy 427

10.1.6. Stawy stopy 428

10.1.7. Obręcz barkowa 429

10.1.8. Staw łokciowy 430

10.1.9. Ręka 431

10.1.9.1. Odchylenie łokciowe palców 432

10.1.9.2. Ręka bagnetowata 432

10.1.9.3. Palce butonierkowate 432

10.1.9.4. Palce typu „łabędzia szyja” 432

10.1.10. Kinezyterapia 435

10.1.11. Terapia manualna 437

10.1.12. Masaż 438

10.1.13. Fizykoterapia 438

10.1.14. Elektroterapia 439

10.1.15. Ultradźwięki 440

10.1.16. Laseroterapia niskoenergetyczna 441

10.1.17. Magnetoterapia 442

10.1.18. Leczenie zimnem i krioterapia 442

10.1.19. Terapia psychologiczna 446

10.1.20. Edukacja pacjenta 447

10.2. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (spondyloarthritis ankylopoetica) 447

10.2.1. Kinezyterapia we wczesnym okresie 451

10.2.2. Kinezyterapia w okresie zaawansowania zmian 451

10.2.3. Kinezyterapia w okresie zaostrzenia 452

10.2.4. Kinezyterapia w okresie remisji 452

10.2.5. Rehabilitacja oddechowa 452

10.2.6. Terapia manualna i masaż 453

10.2.7. Fizykoterapia 454

10.2.8. Edukacja chorego 454

10.3. Choroba zwyrodnieniowa stawów (morbus degenerativa articulationes) 455

10.3.1. Leczenie farmakologiczne 456

10.3.2. Terapia manualna i masaż 456

10.3.3. Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego (gonarthrosis) 457

10.3.3.1. Fizykoterapia 459

10.3.4. Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego (coxarthrosis) 459

10.3.4.1. Kinezyterapia i terapia manualna 461

10.3.4.2. Fizykoterapia 462

10.3.4.3. Edukacja pacjenta 462

10.4. Balneoterapia w chorobach reumatycznych 462

10.4.1. Kąpiele solankowe 463

10.4.2. Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe 463

10.4.3. Kąpiele kwasowęglowe 464

10.4.4. Kąpiele radonowe 464

Piśmiennictwo 465

11.1. Patofizjologiczne zmiany związane ze starzeniem 468

11. Fizjoterapia w geriatrii – Tomasz Kostka, Joanna Kostka 468

11.1.1. Układ krążenia 469

11.1.2. Układ oddechowy 469

11.1.3. Układ mięśniowo-szkieletowy 470

11.1.4. Układ nerwowy i narządy zmysłów 473

11.1.5. Zmiany hormonalne i metaboliczne 474

11.2. Choroby i problemy starszego wieku 474

11.2.1. Choroby układu krążenia 475

11.2.2. Choroby metaboliczne – cukrzyca typu 2 (diabetes mellitus type 2) 477

11.2.3. Choroby układu ruchu 479

11.2.3.1. Osteoporoza (osteoporosis) 479

11.2.3.2. Urazy i upadki (traumata) 480

11.2.4. Choroby nowotworowe 482

11.2.5. Choroby układu nerwowego i zespoły psychogeriatryczne 483

11.2.5.1. Choroba Parkinsona (morbus Parkinsoni) 483

11.2.5.2. Zespoły psychogeriatryczne 484

11.2.6. Odżywianie i stan odżywienia. Otyłość i niedożywienie 485

11.2.7. Infekcje 486

11.2.8. Odleżyny (decubitus) 486

11.3. Specyfika fizjoterapii w geriatrii 487

11.4. Rola ruchu w geriatrii 490

11.4.1. Wydolność fizyczna (tlenowa, aerobowa, VO_2max) 491

11.4.2. Sprawność funkcjonalna 492

11.4.3. Funkcje poznawcze i zespoły psychogeriatryczne 494

11.5. Formy aktywności ruchowej osób starszych 494

11.5.1. Ćwiczenia wytrzymałościowe (aerobowe) 495

11.5.1.1. Pływanie, ćwiczenia w wodzie 498

11.5.2. Ćwiczenia z oporem 498

11.5.3. Ćwiczenia równoważne 502

11.5.4. Ćwiczenia poprawiające gibkość 504

11.6. Fizykoterapia i masaż w geriatrii 505

11.6.1. Elektroterapia 506

11.6.2. Termoterapia 507

11.6.3. Pole magnetyczne 508

11.6.4. Ultradźwięki 508

11.6.5. Masaż 508

11.7. Zaopatrzenie ortopedyczne 508

11.8. Technologie cyfrowe w rehabilitacji osób starszych 509

Piśmiennictwo 510

Skorowidz 512