"Podstawy prawa dla ekonomistów"

Spis treści

Wykaz ważniejszych skrótów | str 13

Wprowadzenie | str 15

1.1. Pojęcie prawa i jego funkcje | str 19

Ogólne wiadomości o prawie | str 19

1.2. Prawo a moralność | str 23

1.3. Norma prawna a przepis prawny. Zdarzenie prawne a stosunek prawny | str 25

1.4. System prawa | str 28

1.5. Źródła prawa | str 30

1.6. Zasady stosowania prawa  | str 31

1.7. Wykładnia przepisów prawnych  | str 35

2.1. Zagadnienia ogólne  | str 39

2.1.1. Geneza Unii Europejskiej | str 39

Elementy prawa Unii Europejskiej  | str 39

2.1.2. Status Unii Europejskiej oraz jej wspólne wartości i cele  | str 41

2.1.3. Podział kompetencji między Unię Europejską a państwa członkowskie | str 44

2.2. Instytucje Unii Europejskiej | str 46

2.2.1. Uwagi wprowadzające | str 46

2.2.2. Parlament Europejski  | str 46

2.2.3. Rada Europejska | str 47

2.2.4. Rada  | str 48

2.2.5. Komisja Europejska  | str 49

2.2.6. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej  | str 50

2.2.7. Inne (ważniejsze) instytucje i organy Unii Europejskiej | str 52

2.3. Źródła prawa Unii Europejskiej | str 53

2.4. Obowiązywanie prawa Unii Europejskiej w polskim systemie prawnym | str 56

3.1. Pojęcie prawa konstytucyjnego i jego źródła | str 59

Elementy prawa konstytucyjnego | str 59

3.2. Zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej | str 60

3.3. Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela | str 64

3.4. Organy władzy | str 66

3.4.1. Uwagi wstępne | str 66

3.4.2. Organy władzy ustawodawczej | str 66

3.4.3. Organy władzy wykonawczej | str 69

3.4.4. Organy władzy sądowniczej (sądy i trybunały) | str 73

3.4.4.1. Trybunał Konstytucyjny | str 73

3.4.4.2. Trybunał Stanu  | str 74

3.4.4.3. Sąd Najwyższy | str 75

3.4.4.4. Sądy powszechne | str 76

3.4.4.5. Sądy szczególne | str 77

3.5. Konstytucyjne organy kontroli państwowej i ochrony prawa | str 78

3.5.1. Najwyższa Izba Kontroli | str 78

3.5.2. Rzecznik Praw Obywatelskich | str 79

3.5.3. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji | str 80

4.1. Zagadnienia ogólne | str 81

4.1.1. Pojęcie administracji publicznej | str 81

Elementy prawa administracyjnego | str 81

4.1.2. Stosunek administracyjnoprawny | str 82

4.1.3. Źródła prawa administracyjnego | str 83

4.2. Formy działania administracji publicznej | str 83

4.2.1. Czynności administracyjne | str 83

4.2.2. Akt administracyjny | str 84

4.2.3. Pozostałe czynności administracyjne | str 86

4.3. Podmioty administracji | str 87

4.3.1. Podmioty administracji rządowej | str 87

4.3.2. Podmioty administracji samorządowej | str 88

4.4. Kontrola administracji publicznej | str 94

4.4.1. Pojęcie kontroli | str 94

4.4.2. Kontrola wewnętrzna  | str 95

4.4.3. Kontrola instytucjonalna | str 95

5.1. Postępowanie administracyjne ogólne | str 97

5.1.1. Uwagi wstępne | str 97

Elementy postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego | str 97

5.1.2. Organ prowadzący postępowanie administracyjne | str 98

5.1.3. Strona i inne podmioty na prawach strony | str 100

5.1.3.1. Strona w postępowaniu administracyjnym | str 100

5.1.3.2. Podmioty na prawach strony | str 101

5.1.4. Czynności techniczno-procesowe postępowania administracyjnego | str 103

5.1.4.1. Wezwania | str 103

5.1.4.2. Doręczenia | str 103

5.1.4.3. Metryki, protokoły i adnotacje | str 105

5.1.5. Zasady postępowania administracyjnego | str 105

5.1.5.1. Naczelne zasady postępowania administracyjnego | str 105

5.1.5.2. Zasady ogólne postępowania administracyjnego | str 106

5.1.6. Wszczęcie postępowania i terminy załatwiania spraw | str 108

5.1.6.1. Wszczęcie postępowania | str 108

5.1.6.2. Terminy załatwiania spraw | str 109

5.1.7. Postępowanie wyjaśniające | str 109

5.1.8. Decyzja i inne rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym | str 110

5.1.8.1. Decyzja  | str 110

5.1.8.2. Ugoda | str 111

5.1.8.3. Postanowienie | str 111

5.1.9. Postępowanie odwoławcze | str 111

5.1.9.1. Środki odwoławcze | str 111

5.1.9.2. Postępowanie przed organem odwoławczym | str 112

5.1.10. Postępowania szczególne | str 113

5.1.10.1. Mediacja | str 113

5.1.10.2. Milczące załatwienie sprawy | str 113

5.1.11. Weryfikacja decyzji ostatecznych | str 114

5.1.11.1. Uwagi wstępne | str 114

5.1.11.2. Wznowienie postępowania | str 114

5.1.11.3. Stwierdzenie nieważności decyzji  | str 114

5.1.11.4. Uchylenie lub zmiana decyzji niewadliwych | str 115

5.2. Postępowanie przed sądem administracyjnym | str 115

5.2.1. Uwagi wstępne | str 115

5.2.2. Podmioty postępowania sądowoadministracyjnego | str 117

5.2.2.1. Sąd administracyjny | str 117

5.2.2.2. Strony oraz inne podmioty postępowania sądowoadministracyjnego | str 118

5.2.3. Postępowanie przed wojewódzkim sądem administracyjnym | str 118

5.2.4. Postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym | str 120

5.2.5. Wzruszenie prawomocnych orzeczeń sądów administracyjnych | str 122

5.3. Postępowanie egzekucyjne w administracji | str 123

5.3.1. Uwagi wstępne | str 123

5.3.2. Podmioty i uczestnicy postępowania egzekucyjnego | str 123

5.3.3. Wszczęcie egzekucji | str 124

5.3.4. Zasady postępowania egzekucyjnego | str 124

5.3.5. Środki egzekucyjne | str 125

6.1. Finanse publiczne i prawo finansowe | str 127

Elementy prawa finansowego | str 127

6.2. Budżet państwa a budżet jednostki samorządu terytorialnego | str 128

6.3. Zarys prawa podatkowego i celnego | str 130

6.4. Podstawy ustroju pieniężnego | str 133

6.5. Nadzór nad rynkiem finansowym | str 134

7.1. Uwagi wstępne | str 137

7.2. Pojęcie przestępstwa | str 137

Elementy prawa karnego | str 137

7.3. Wyłączenie odpowiedzialności karnej | str 142

7.4. Kary i środki karne | str 147

7.5. Wymiar kary | str 147

7.6. Niektóre rodzaje przestępstw | str 148

8.1. Zasady postępowania karnego | str 151

Elementy postępowania karnego | str 151

8.2. Europeizacja prawa karnego procesowego | str 154

8.3. Postępowanie karne skarbowe | str 154

9.1. Uwagi wstępne | str 157

9.2. Część ogólna prawa cywilnego | str 157

9.2.1. Pojęcie stosunku cywilnoprawnego | str 157

Elementy prawa cywilnego | str 157

9.2.2. Podmioty stosunków cywilnoprawnych i ich reprezentacja | str 159

9.2.2.1. Osoby fizyczne | str 159

9.2.2.2. Osoby prawne | str 162

9.2.2.3. Reprezentacja podmiotów prawa cywilnego | str 166

9.2.3. Przedmioty stosunków cywilnoprawnych | str 168

9.2.4. Czynności prawne | str 169

9.2.4.1. Uwaga wstępna | str 169

9.2.4.2. Pojęcie i rodzaje czynności prawnych | str 169

9.2.4.3. Treść czynności prawnej | str 170

9.2.4.4. Forma czynności prawnej | str 171

9.2.4.5. Wykładnia i wady oświadczeń woli | str 172

9.2.4.6. Zawarcie umowy | str 173

9.2.5. Przedawnienie roszczeń i terminy zawite | str 175

9.3. Prawo rzeczowe | str 176

9.3.1. Ogólne wiadomości o prawie rzeczowym | str 176

9.3.1.1. Pojęcie prawa rzeczowego i praw rzeczowych | str 176

9.3.1.2. Przedmioty praw rzeczowych | str 176

9.3.2. Prawo własności | str 178

9.3.2.1. Pojęcie i treść prawa własności | str 178

9.3.2.2. Nabycie i utrata prawa własności | str 179

9.3.2.3. Ochrona własności | str 180

9.3.2.4. Współwłasność i jej rodzaje | str 181

9.3.3. Użytkowanie wieczyste  | str 182

9.3.4. Ograniczone prawa rzeczowe | str 183

9.3.4.1. Użytkowanie | str 183

9.3.4.2. Służebności | str 184

9.3.4.3. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu | str 185

9.3.4.4. Zastaw | str 186

9.3.4.5. Hipoteka | str 187

9.3.5. Posiadanie | str 188

9.3.6. Księgi wieczyste | str 190

9.4. Zobowiązania | str 191

9.4.1. Pojęcie zobowiązania i jego elementy | str 191

9.4.1.1. Pojęcie zobowiązania cywilnoprawnego i jego strony | str 191

Elementy prawa cywilnego | str 191

9.4.1.2. Wierzytelność, dług i odpowiedzialność  | str 192

9.4.1.3. Treść i rodzaje świadczenia  | str 195

9.4.2. Przyczyny powstania zobowiązań | str 201

9.4.2.1. Umowy zobowiązaniowe | str 201

9.4.2.2. Czyny niedozwolone | str 205

9.4.2.3. Bezpodstawne wzbogacenie | str 210

9.4.2.4. Inne zdarzenia | str 210

9.4.3. Wykonanie zobowiązań | str 211

9.4.4. Skutki niewykonania zobowiązań | str 213

9.4.4.1. Uwagi wstępne | str 213

9.4.4.2. Skutki niewykonania zobowiązań w postaci wyrządzenia szkody | str 213

9.4.4.3. Skutki niemożliwości następczej świadczenia  | str 216

9.4.4.4. Skutki opóźnienia lub zwłoki | str 216

9.4.4.5. Inne skutki niewykonania zobowiązań – wzmianka | str 218

9.4.4.6. Zbieg odpowiedzialności a skutki niewykonania zobowiązań | str 218

9.4.5. Wygaśnięcie zobowiązań | str 218

9.4.6. Zmiana wierzyciela lub dłużnika | str 220

9.4.7. Najważniejsze umowy zobowiązaniowe | str 220

9.4.7.1. Umowy o przeniesienie praw | str 220

9.4.7.2. Umowy o korzystanie z cudzych rzeczy lub praw | str 228

9.4.7.3. Umowy o świadczenie usług | str 231

9.4.7.4. Umowy regulujące stosunki kredytowe | str 236

9.4.7.5. Umowy o zabezpieczenie wierzytelności | str 240

9.4.7.6. Umowy o funkcji alimentacyjnej | str 241

9.4.7.7. Umowy ubezpieczenia gospodarczego | str 242

9.4.7.8. Umowa spółki cywilnej | str 243

9.4.8. Przekaz i papiery wartościowe | str 244

9.5. Ogólna charakterystyka prawa spadkowego oraz prawa rodzinnego | str 245

9.5.1. Ogólna charakterystyka prawa spadkowego | str 245

9.5.2. Ogólna charakterystyka prawa rodzinnego | str 247

10.1. Uwagi wstępne | str 249

Elementy prawa pracy | str 249

10.2. Pojęcie i rodzaje stosunków pracy | str 250

10.3. Strony stosunku pracy | str 251

10.4. Powstanie, zmiana i ustanie stosunku pracy | str 251

10.5. Treść stosunku pracy | str 256

10.6. Czas pracy i urlopy | str 258

10.7. Wynagrodzenie za pracę i jego ochrona | str 261

10.8. Odpowiedzialność w stosunkach pracy | str 262

10.9. Ochrona pracy | str 263

11.1. Uwagi wstępne | str 267

Elementy prawa ubezpieczeń społecznych | str 267

11.2. Zasady ubezpieczeń społecznych | str 268

11.3. Stosunek prawny ubezpieczenia społecznego | str 269

11.4. Zasiłki | str 270

11.5. Emerytury i renty | str 274

12.1. Uwagi wstępne | str 277

12.1.1. Postępowanie cywilne i prawo postępowania cywilnego | str 277

12.1.2. Zasady postępowania cywilnego | str 277

Elementy postępowania cywilnego | str 277

12.1.3. Funkcja postępowania cywilnego i jego rodzaje | str 279

12.1.3.1. Tryby postępowania rozpoznawczego | str 280

12.1.3.2. Postępowanie zwykłe a postępowanie odrębne | str 280

12.1.4. Szczególne rozwiązania w związku z COVID-19 | str 281

12.2. Proces cywilny – postępowanie zwykłe | str 281

12.2.1. Przesłanki postępowania rozpoznawczego | str 281

12.2.2. Podmioty procesu cywilnego | str 281

12.2.3. Powództwo i inne czynności procesowe | str 284

12.2.4. Koszty postępowania | str 284

12.2.5. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji | str 285

12.2.6. Zaskarżanie orzeczeń sądowych | str 292

12.2.6.1. Rodzaje środków zaskarżenia | str 292

12.2.6.2. Zwyczajne środki zaskarżenia | str 292

12.2.6.2.1. Apelacja | str 293

12.2.6.2.2. Zażalenie | str 295

12.2.6.2.3. Skarga na orzeczenie referendarza | str 296

12.2.6.3. Nadzwyczajne środki zaskarżenia | str 296

12.2.6.3.1. Skarga kasacyjna | str 297

12.2.6.3.2. Wznowienie postępowania | str 299

12.2.6.3.3. Skarga nadzwyczajna | str 300

12.2.6.4. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia | str 301

12.3. Wybrane postępowania odrębne | str 302

12.3.1. Uwagi wstępne | str 302

12.3.2. Postępowanie nakazowe i upominawcze | str 303

12.3.2.1. Postępowanie nakazowe | str 304

12.3.2.2. Postępowanie upominawcze | str 304

12.3.3. Elektroniczne postępowanie upominawcze | str 305

12.3.4. Postępowanie uproszczone | str 305

12.3.5. Europejskie postępowania transgraniczne | str 306

12.3.6. Postępowanie w sprawach gospodarczych | str 307

12.3.6. Postępowanie z udziałem konsumentów | str 308

12.3.7. Postępowanie grupowe | str 309

12.4. Sądowe postępowanie egzekucyjne | str 310

12.4.1. Cel i podstawa egzekucji | str 310

12.4.2. Rodzaje i sposoby egzekucji | str 310

12.4.3. Ograniczenia egzekucji | str 311

12.4.4. Obrona dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i środki zaskarżenia | str 311

12.5. Postępowanie przed sądem polubownym (arbitrażowym) – wzmianka | str 312

13.1. Pojęcie i źródła prawa prywatnego międzynarodowego | str 315

Elementy prawa prywatnego międzynarodowego | str 315

13.2. Prawo właściwe dla sytuacji „z elementem obcym” | str 317

Autorzy  | str 325

Wykaz aktów normatywnych | str 327

Skorowidz | str 331