Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FILOZOFIASENEKI
ZEMSTA
KwestiazemstywpismachfilozoficznychSenekipojawiasięnierzad
-
ko,choćniezawszejesttoobecnośćwyrazista,alenapewnojestjed-
nakistotna,jaksięponiżejokaże.Filozofroztrząsakwestięodwetu
izemstygłówniewtraktatachOgniewieorazOłagodności.Autorna
ogółłączyłzemstęzuczuciemgniewu,dlategojegozdaniemzemsta
nieprzystoiczłowiekowiowysokiejkulturzewewnętrznej.Jestona
efektemgniewu,któryniejestgodnymędrca.Pisał,żegniewsię
rodzipodwpływemdoznanegowyobrażeniakrzywdy73.Tojednak
niewszystko.Zemstawymagabowiemjeszczezaangażowaniasię
woli.Trzebabowiemkolejnoodczućkrzywdę,następnieoburze-
nie,zkoleiuznaćtozarzeczkarygodną,byostateczniechciećsię
zemścić74.Ajednakczłowiekwielkiegoduchaniemścisię,bowiem
nieodczuwacierpienia,którejestpodstawązemsty.Mędrcanie
możnaobrazić,dlategoktośtakinieodczuwakrzywdy75.Niegodna
mędrcajestwięcnawetzemstauważanazasprawiedliwą.Nierzadko
człowieklękasię,żerezygnujączodwetu,pokazujeswojąsłabość.
Aprzecież,nauczafilozof,podającniejakoutylitarnekontrargumen-
typrzeciwkozemście:njeślinikczemniejszycięskrzywdził-miej
litośćdlaniego,jeślipotężniejszy-dlasiebie”76.Zemstajestpoza
tymłatwa.Wywrzećjąpotrafinawetniewolnik77.Abyjednakoka-
zaćłagodnośćwpowstrzymaniusięodwywarciaodwetu,potrzeba
wielkiejsiłyducha,szczególniejeślisiłypozwalająnapomszczenie
krzywdy78.Myślicielpodkreślatakżezwiązekzemstyzgniewem,
73Ogniewie,passim.
74OgniewieII1,4.Por.Wesołowska2004:191.Korzystamwtymparagrafie
kilkakrotnieztegoartykułu.
75
ByćmożejesttopewnanowośćuSenekiwporównaniuznauczaniem
StarejStoi.
76OgniewieIII5,8.
77OłagodnościI26,1.
78Dlategołagodnośćszczególnieprzystoikrólom-OłagodnościI3,3.
21
