Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
KSZTAŁCENIETECHNICZNENAZIEMIACHPOLSKICHWXVIII–XIXWIEKU
28
dziejmajątkiem,byliwpełnizależniodwładzzaborczychipraktycznie
niemielimożliwościuczestnictwawżyciupublicznymziempolskich
zaboruaustriackiego.Wymiernymrezultatemwspółpracymiędzyinte-
ligencją,burżuazjąiziemiaństwemwGalicji,byłouprzemysłowienie
wielkichmajątkówziemskichiprzeprowadzenieindustrializacji,opartej
nazasadachkapitalizmu50.
Dokonującbilansupostęputechnicznegonaziemiachpolskich
wokresiezaborównależypodkreślić,żejegopoziombyłbardzozróż-
nicowany.Państwa,podjurysdykcjąktórychznalazłysięposzczególne
częściterytoriumIRzeczypospolitej,niemiaływypracowanejwspólnej
koncepcjirozwojuzagarniętychobszarów.ZarównoPrusy,Rosja,jak
iAustro-Węgryuzależniałyprogresjęwporozbiorowychnnabytkach”
terytorialnychodwłasnychpotrzebekonomicznych,coniezawszeimpli-
kowałozwiększeniestopniatechnicyzacji.Politykazaborców,wszcze-
gólnościPrusiRosji,koncentrowałasięprzedewszystkimnaasymi-
lacjiludnościieksploatacjizagarniętychobszarów.Powyższasytuacja
utrudniałaprzeprowadzeniezmian,któredokonywałysięwinnychkra-
jacheuropejskichpodwpływemrewolucjiprzemysłowej,przynoszącna
przełomieXVIIIiXIXw.doskonałerezultaty.Świadomośćspołeczna
wtymzakresiestopnioworosła,aostateczneprzejścienaprzełomieXIX
iXXwiekuodsystemumanufakturydosystemufabrycznego,stałosię
podwalinąpostępucywilizacyjnego.Doprowadziłotodowzrostueko-
nomicznegoznacznejczęściziemdawnejRzeczypospolitej51.
Problemrecepcjiprzezspołeczeństwopolskieprzemian,zachodzą-
cychnaziemiachzaboruaustriackiego,pruskiegoirosyjskiegopod
wpływemrewolucjiprzemysłowej,należyanalizowaćzuwzględnie-
niemaspektówspołecznychigeopolitycznych.Industrializacja,która
odpoczątkuXIXw.objęłaswymzasięgiempraktyczniecałąEuropę,
wiązałasięzkoniecznościąrozbudowyinfrastrukturyprzemysłowej
inieustannyminwestowaniemwjejmodernizację.Dlakrajów,których
systemekonomicznybyłopartydotychczasnarolnictwie,przeniesienie
ciężaruodpowiedzialnościzarozwójgospodarczynanowoczesnyprze-
mysłbyłoniełatwymzadaniem.Wprowadzanietakradykalnychzmian
naterytoriachRzeczypospolitej,zaanektowanychwskutekrozbiorów
przezmocarstwaościenne,byłojeszczetrudniejsze.Brakwłasnejpań-
50H.Wereszycki,Wpływzaboruaustriackiegonaświadomośćspołeczeństwapolskiego
[w]:nDziejeNajnowsze”R.9,nr1,1977,s.88-92.
51W.Pruss,Wielobranżowyprzemysłstołecznychmiastnaziemiachpolskich[w]:nStu-
diaiMateriałyzDziejówNaukiPolskiej”.SeriaDHistoriaTechnikiiNauktechnicz-
nych,PWN,Warszawa1971,s.196-197.
