Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
KwestiażydowskawPolsceastosunki
amerykańsko-polskiew1922r.
Analizującstosunkiamerykańsko-polskiewkontekściezagadnieńżydowskich
wRzeczypospolitejPolskiejw1922r.,należystwierdzić,kształtowałysięone
względniepoprawnie,zwłaszczawporównaniuzlatami1914-19201.Względnie,
ponieważmimorelatywnejstabilizacjipaństwapolskiegopozakończeniuwojny
polsko-bolszewickiejipodpisaniutraktatupokojowegowRydze18marca1921r.
nadalutrzymywałsięstannapięciawstosunkachpolsko-żydowskich.Tezaśwznacz-
nejmierzewpływałynasposóbpostrzeganiaRzeczypospolitejprzezamerykańskich
Żydów.PotencjalniebyłatosytuacjaniepożądanadlainteresówPolski,ponieważ
wniedalekiejprzeszłościzainteresowaniesłużbzagranicznychrząduStanówZjed-
noczonychlosemŻydówpodrugiejstronieAtlantykuprawiezawszebyłonastęp-
stweminterwencjiamerykańskichkomitetówżydowskichnarzeczichwspółwy-
znawcówwPolsce.
Godzisięzatempodkreślić,żepozwycięstwiePolskiwwojniezRosjąsowiecką
orazzawarciupokojuwRydzekoegzystencjapolsko-żydowskaniedawałaamery-
kańskimŻydomzbytwielusposobnościdostawaniawobronieobywateliRzeczy-
pospolitejPolskiejwyznaniamojżeszowego,tozaśniebyłoobojętnedlastosun-
kówamerykańsko-polskichwogóle.Znaczeniezakończeniadziałańwojennych
nawschodnimpograniczuodrodzonegopaństwapolskiegodlasytuacjiwyznaw-
cówjudaizmutrudnoprzecenić.Wojnabowiem,poprzezzaangażowanieogrom-
nychśrodkówmaterialnychifinansowychRzeczypospolitej,oddziaływałanakon-
dycjęekonomicznąwszystkichobywatelipaństwa,nawettychniedotkniętych
bezpośredniodziałaniamizbrojnymi.Teostatniezaśprzyniosłyzniszczenia:ruinę
budynkówiinfrastruktury,dewastacjępóluprawnychizasiewów.Dokategoriistrat
materialnychponiesionychnaskutekwojnyzaliczyćtrzebatakżekonfiskatęzwie-
rzątgospodarskich.Przedewszystkimjednakwojnanarażałanaprzemoczestrony
nierzadkozdemoralizowanychlatamiwojnyżołnierzy,takżetychnoszącychmundur
1NatemataktywnościamerykańskichŻydówiamerykańskichczynnikówoficjalnychwokresie
Iwojnyświatowejiwlatach1918-1922-zob.C.Fink,DefendingtheRightsofOthers…,s.67-264;
A.Kapiszewski,HughGibson…;T.Radzik,Stosunkipolsko-żydowskie…,s.12-76;P.Różański,Stany
ZjednoczonewobeckwestiiżydowskiejwPolsce1918-1921…;D.Stone,PolishDiplomacy…,s.73-94;
G.J.Lerski,Dmowski,Paderewski,andAmericanJews(ADocumentaryCompilation),nPolin”1987,Vol.2,
s.95-116.