Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Red.A.Mania,P.Laidler,AmerykańskademokracjawXXIwieku
Kraków2006,ISBN978-83-233-2246-7,©byA.Mania,P
.Laidler&WUJ
ANDRZEJKAPISZEWSKI
PROMOWANIEDEMOKRACJIWŚWIECIEARABSKIM
WPOLITYCEPREZYDENTAGEORGE’AW.BUSHA
KwestiedemokratyzacjisystemówpolitycznychnaBliskimWschodziepodobniejak
iwinnychregionachświata,częstowprzeszłości,azwłaszczawokresiezimnejwojny
nieleżaływcentrumzainteresowaniaStanówZjednoczonych
1.Rządamerykański
nienaciskałnawprowadzeniedemokratycznychzmiannawetwtaknieprzyjaznych
USAkrajach,jakSyria,zewzględunastabilność,jakąautorytarnewładzewydawały
sięgwarantować
2.Równocześnieutrzymywałonprzyjaznestosunkizniedemo-
kratycznymireżimami.NajlepszymprzykłademtakiejpolitykibyłystosunkizArabią
Saudyjską.
SytuacjazaczęłasięzmieniaćpowojniewZatocePerskiej(1990–1991).Coraz
częściejzaczętogłosićcelowośćrozszerzeniademokracjiwtymregionie.Powołując
sięnasukcesypolitykiwobecNiemieciJaponii,poIIwojnieświatowej,postulowano
usunięcieSaddamaHusajnaiwprowadzeniewIrakudemokratycznegorządu.Sugero-
wanotakże,abywykorzystaćsytuacjęwKuwejcie(emiropuściłkrajipozostawałza
granicą)iniedążyćdorestauracjiemiratuwwyzwolonymkrajuorazustanowićdemo-
kratycznerządywinnychkrajachZatokiPerskiej
3.
Teideeniezostałyjednakzaakceptowaneprzezrządamerykański.PrezydentGeor-
geW.Bush(senior)zdecydowaniepreferowałzachowaniestatusquowregionie.Pro-
pozycjereformniemiałyoczywiścierównieższansuzyskaniaakceptacjiówczesnych
rządówarabskich.StanyZjednoczoneskoncentrowałysięnapróbachrozwiązaniakon-
fliktuizraelsko-palestyńskiego.WewnętrzneproblemypaństwBliskiegoWschodupo-
zostaływgestiilokalnychrządów.
Wydawałosię,żesytuacjatamożeuleczmianie,gdydemokrataBillClintonobjął
stanowiskoprezydenta.Jednymzdeklarowanychcelównowejadministracjistałosię
promowaniewartościdemokratycznychnaświecie.RobertH.Pelletreau,asystentse-
kretarzastanudosprawBliskiegoWschodu,podkreślał,że„rozwójdemokracjiipraw
człowieka,któreidązesobąwparze,jestibędziekluczowąsprawądlapolitykizagra-
nicznejStanówZjednoczonych[...].Leżytownaszymprzyszłościowyminteresie.
Ujmująckwestiękrótko,istnienierządówdemokratycznychzmniejszaprawdopodo-
1Fragmentytegoartykułuukazałysięwcześniejw„SprawyMiędzynarodowe”,2004,3,s.70–101.
2A.Hawthorne,CantheUnitedStatesPromoteDemocracyintheMiddleEast?,„CurrentHistory”,
styczeń2003,s.21–26.
3M.Indyk,BacktotheBazaar,„ForeignAffairs”,styczeń–luty2002,s.75–88.