Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozdziałI.GenezaiźródładoktrynyRothbarda
pierwszeństwiejednostkiprzedzbiorowością;2)egalitaryzmie,awięc
równościjednostekwobecBogaiprawanatury;3)uniwersalizmie,czy-
lijednościnaturyludzkiejwwymiarzemoralnymiracjonalnym;oraz
4)postępiewyrażającymsięwdążeniudodoskonałościnietylkonatury
ludzkiej,lecztakżeinstytucjispołecznychipolitycznych.Konstrukcja
teoretycznaopierałasięnanastępującychzałożeniach:1)jednostkajest
podmiotemprawiuprawnieńnaturalnych;2)wśróduprawnieńnatural-
nychnaczelnemiejscezajmujewłasność;3)władzapolitycznawspołe-
czeństwieipaństwiepochodziodwyposażonejwuprawnienianaturalne
jednostki;4)władzapolitycznamaograniczonycharakter;5)legityma-
cjawładzyrządzącychizobowiązaniedoposłuszeństwarządzonych
opierająsięnazgodzietychostatnich;6)społeczeństwoipaństwosta-
nowiądobrowolneorganizacje;7)strukturarząduodzwierciedlazasadę
podziałuwładz,któramasłużyćnajskuteczniejszemuzabezpieczeniu
uprawnieńrządzonych;oraz8)rządzonymprzysługujeprawooporu
wobecrządzącychwsytuacji,gdyuprawnieniarządzonychsąprzezrzą-
dzącychsystematyczniegwałcone45.
RothbardzaczerpnąłzLocke’owskiegoliberalizmuzasadęantropolo-
gicznegoindywidualizmu,koncepcjęniezbywalnychuprawnieńnatural-
nychisposobunabyciawłasności,stającejsiępodstawąjednostkowejwol-
ności,jednakżeniemożebyćwpisanywnurtliberalizmupolitycznego.
Potępiałonbowiemistnienieinstytucjipaństwa,copowoduje,iżtakie
elementydoktrynyliberalnejjakteoriaumowyspołecznejpowołującej
dożyciapaństwo,przyznaniemulegitymacjiiokreślenieposłuszeństwa
obywatelinapodstawieichrzekomejdobrowolnejzgody,wszelkiepostu-
latyograniczeniawładzyijejtrójpodziałusąsprzecznezjegodoktryną.
StannaturyLocke’aprzedstawiałsięjakostanpowszechnejwolności
irównościjednostekludzkich.Cechowałagowolnośćdysponowaniaswy-
midziałaniamiorazrozporządzaniaswymmieniemiosobąprzezkażde-
goczłowieka,ograniczonajedynieramamiprawanatury.Wszelkawładza
iuprawnieniamiałycharakterwzajemnyinikogoniefaworyzowały.Wol-
nośćnieoznaczałajednaksamowoli.Człowiekniemiałbowiemmożliwo-
ścizniszczeniasiebiesamego,podobniejakpoddanegojemustworzenia,
chybażewymagałbytegoszczytniejszycel.Stanemnaturyrządziłoprawo
natury,obowiązującepowszechnieibezwyjątku.Prawemtymbyłrozum,
którynakazywałkażdemuposzanowanierównościiniezależnościinnych
45Z.Rau,Liberalizm.ZarysmyślipolitycznejXIXiXXwieku,Warszawa2000,
s.12–16.
