Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
NiniejszytomzawieradokumentywytworzoneprzezwarszawskąRadę
Żydowską
1
oraztedoniejnapływające.Dotomuwłączonodokumentynie-
mieckie–wprzeważającejwiększościocharakterzenormatywnym,wyznacza-
jącymramę„prawną”(whitlerowskimznaczeniutegosłowa)dladziałalności
RadyŻydowskiejiprzechodząceprzezjejsekretariat.Wtomieznaleźćmożna
takżedokumentyżyciaspołecznego,sygnowaneprzezRadęŻydowską(takie
jakzaproszenienawieczorekartystycznyorganizowanyprzezZZ,przepustka
zgetta,aprzedewszystkimkartyaprowizacyjne)lubinneinstytucje(niewy-
pełnionyblankietkenkarty,bilettramwajowywydanyprzezZarządMiejskiczy
kartęopałową).Prezentowanetekstydokumentująpracęinstytucjiadministru-
jącejnajwiększymprzymusowymskupiskiemŻydówwokupowanejEuropie.
WarszawskaRadaŻydowskadziałałanapodstawierozporządzeniaguberna-
toraHansaFrankaz28listopada1939r.imiaławmyślniemieckichzałożeństać
sięużytecznymnarzędziemkontroliiadministracji,atakżeuciskuipośredniej
eksterminacjiŻydów
2
.Pozoryniezależności,którejejnadano,miałyprzesłaniać
tęprawdę,ajednocześnieantagonizowaćśrodowiskażydowskie.WWarszawiena
czeleRadyNiemcynapoczątkupaździernika1939r.zatwierdziliAdamaCzernia-
kowa,wybranegowcześniejnastanowiskoprezesaGminyŻydowskiejprzezSte-
fanaStarzyńskiego(coCzerniakówzawszepodkreślał).Obokniegoadministrację
tworzyło24radców,wskazanychprzezCzerniakowa(częśćzajmowałastanowiska
1Wdokumentachokreślanatakżezniem.jakoJudenratorazjakoGmina(przezanalogięzokre-
semprzedwojennym)iZarządGetta(VerwaltungdesJüdischenWohrbezirks,woficjalnejkore-
spondencjizNiemcami),atakżeczasemjakoRadaStarszych.
2Nafakt,żekoncepcjaJudenratubyłaodpoczątkuistotnymogniwem„ostatecznegorozwiąza-
nia”ipochodziłaraczejodSS,anieodniemieckichwładzcywilnychzwracałuwagęDanMich-
manwart.:OokolicznościachustanowieniawarszawskiegoJudenratu.Nowypunktwidzenia,
tłum.P.Weiser,„KwartalnikHistoriiŻydów”2007,nr1(221),s.33–41.
