Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
historii,żejestrozpoznawanybezkoniecznościużyciapojęcia„unikatowość”
(ang.uniqueness).NaziścimordującywszystkichŻydówdoprowadzilido
powstaniatakiejprzepaści,lukiponich,żewymiartejtragediipozostałpoza
wszelkimporównaniemianalogią.„Wtejczarnejdziurzeświataobozów
koncentracyjnych,prawdziweczłowieczeństwozostałocałkowicieznisz-
czonewrazzjegokulturowymzakorzenieniem”80.Dlaosób,któreprzeżyły
tętragedię,dalszeżyciezawszepozostaniewjejcieniu.PrawdaHolokau-
stu,jakpiszeMintz,jesthorrorem,którybezśrodkówuspokajającychmoże
wytrzymaćniewieleosób.
Prawdziweartystycznereakcje(ang.responses)naZagładę,zdaniemau-
toraksiążkiPopularCultureandtheShapingofHolocaustMemoryinAmerica,
sąrzadkie.Mintzuogólnia,koncentrujesięjednakprzedewszystkimna
amerykańskimdyskursieliterackim.Teutwory,któresięwyróżniają,zda-
niemMintza,sąponure,smutne,nieupiększoneorazodpornenapokusy
podnoszenianaduchualbooferowaniafałszywegopoczuciakomfortudo-
stępnegowróżnychformach81.ZmierzywszysięzhistoriąHolokaustu,
wyróżniającesiędzieła,bezwzględunato,jakróżnejestichpochodzenie
orazforma,kształtująkanonyliteratury82orazwzorcowepoetyki.
JeśliprzenieśćrefleksjęMintzanaddziełamisztukiodnoszącymisiędo
Zagładynapoziominnychdyskursówniżtylkoliteracki,toznaleźćmożna
liczneprzykładyartystów,którzyniechcąpodnosićnaduchuaninieoferu-
jąodbiorcomswoichdziełfałszywegopoczuciakomfortu.Nagrunciepol-
skiejsztukikrytycznejmożnawymienićm.in.takichartystów,jak:Zbi-
gniewLibera,ArturŻmijewski,RafałJakubowicz,MirosławBałka,Elżbieta
Janicka,którzypracującwróżnymmaterialeorazkreującheterogeniczne
kompozycje-tworzą„sztukęblizn”,surową,odnoszącąsiędotego,conie
powinnoulegaćuproszczeniuwpostrzeganiuZagłady.Ichsztukapozosta-
jeniełatwymkomentarzemnietylkodoformprzedstawianiaiodbiorutej
tragediiwkulturzewspółczesnej,aletakżedostatusuartystyporuszające-
gotętematykę83.PrzykładpracyZbigniewaLiberyzatytułowanejObóz
___
___
___
___
___
__
80A.Mintz,PopularCulture,s.39.
81Ibidem.
82AlanMintz,wprowadzającpodziałnadwamodele,odwołujesiędodwóchantologii
poezji,zktórychtomopracowanyprzezLawrence,aLangeraArtfromtheAshesjestomawiany
jakoprzykładmodelu„wyjątkowości”(ekscepcjonalistycznego),natomiasttomopracowany
przezDavidaRoskiesa,TheLiteratureofDestructionsłużyjakoprzykładmodelukonstrukty-
wistycznego.Por.A.Mintz,PopularCulture,s.XI.
83EleonoraJedlińska,omawiającm.in.pracęMirosławaBałkiwystawionąna45Biennna-
leSztukiwWenecjiw1993roku,pisze:„Najbardziej,byćmoże,niewinneasocjacjeznaczeń,
przedmiotów,słówiobrazówwprzężonezostaływnasząświadomośćinaszeprzeżywanie
przeszłości,naszepragnienieizarazembezwarunkowąkoniecznośćodniesieniawłasnego
życiadodoświadczeniaZagłady,bezkoniecznościnazywania.Słowomiobrazompragnie
40
