Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
WprowadzeniedoBusinessIntelligence
1.1.HistoriapowstaniaBI
Kiedywlatach70.XXwiekuHerbertSimon,laureatNagrodyNoblawdziedzinieekonomii,rozwija!swojąsłynną
koncepcjęograniczonejracjonalności
(boundedrationality),
inspirowałsięzapewnenietylkopoznawczymi
ograniczeniamiczłowieka,aleirozczarowaniemwynikamiswoichpróbwzakresiekomputerowejsymulacji
procesówdecyzyjnychuczłowieka(NewelliSimon1972).Intensywnyrozwójtechnologiiinformatycznychrozbudził
jednakwielkienadziejenazbudowaniesystemówumożliwiającychwsparciedziałańczłowiekazwiązanych
zmyśleniemiracjonalnymdziałaniem.Nadziejetezostałyspełnione,przynajmniejczęściowo,dziękirozwojowi
BusinessIntelligence(BI),czylisystemówwspomagającychpodejmowaniedecyzjimenedżerskich
wszerokorozumianymzarządzaniuprzedsiębiorstwem.CharakterystycznydlaBIjestsilnypragmatyzm–zcałego
spektrumtechnologiiwybierasiętylkote,któremożnawykorzystaćbiznesowo.Czterypodstawoweźródłakoncepcji
inarzędziBIto:
1)
statystykaiekonometria,
wtymm.in.statystycznateoriarozpoznawaniaobrazów,metodytaksonometryczne,
wnioskowaniestatystyczneorazmetodyprognozowania,
2)
badaniaoperacyjne,
wtymm.in.programowanieliniowe,teoriadecyzjiorazteoriagier,
3)
sztucznainteligencja,
wtymm.in.metodyprzeszukiwaniaheurystycznego,maszynoweuczeniesię,systemy
ekspertowe,algorytmygenetyczne,sztucznesiecineuronoweisystemywnioskującenapodstawieanalogii,
4)
technologiebazdanych,
wtymm.in.modelowaniedanych,językizapytań,optymalizacjazapytańorazmetody
indeksowania.
Wykorzystaniekomputerówwdziedziniestatystykiiwbadaniachoperacyjnychzaowocowałopowstaniemtzw.
systemówwspomaganiadecyzji
(decisionsupportSystems).
Wymagałotoużyciaformalnychmodeli
matematycznychiopierałosięgłównienadanychocharakterzeilościowym.Jednocześniewnaturalnysposób
ograniczałoobszarzastosowańiwykorzystaniekomputerówdomodelowaniarzeczywistychproblemówdecyzyjnych.
Znaczniebardziejambitnezadaniapostawionoprzedsztucznąinteligencją.Pracenadniąrozpoczętowlatach50.
ubiegłegostuleciainiezostałyonejakdotychczasuwieńczoneżadnymspektakularnymsukcesem.Byłatolekcja
pokorydlaśrodowiskaakademickiegoorazdowódzłożonościiwyrafinowanialudzkiejinteligencji.Niemniejwramach
sztucznejinteligencjiwypracowanowielealgorytmówprzydatnychdowspieraniarzeczywistychprocesów
decyzyjnych,znaczniewykraczającpozamożliwościsystemówwspomaganiadecyzji.Obatenurtymiałydużywpływ
napowstanieBI,jednakżeważniejszybyłrozwójtechnologiibazdanych,zapoczątkowanyjużwlatach60.XXwieku.
Szczególnieistotnyokazałsięrozwójbazdanychopartychnarelacyjnymmodeludanych,umożliwiającystosunkowo
prostąinterpretacjędanychbiznesowychipowiązańmiędzynimi,orazbardzointuicyjny,jaknaoweczasy,
językzapytańSQL
(structuredquerylanguage).
Postęptechnologiibazdanychumożliwi!gwałtownyrozwój
zastosowańbiznesowychwzakresiesystemówklasyERP
(enterpriseresourceplanning),
automatyzujących
iporządkującychstandardoweprocesywprzedsiębiorstwie.Szybkouświadomionosobie,żetzw.danetransakcyjne
(np.księgowaniewydatku,rejestracjafaktur,ewidencjastanukontabankowegoczyrejestracjaczasutrwania
rozmowywsystemiebillingowym)poodpowiednimprzetworzeniumogąbyćźródłeminteresującejwiedzy
oprowadzonymbiznesie.Zczasemopróczprostejagregacjidanychtransakcyjnychwpostaciróżnegorodzaju
raportówgenerowanychzwykleprzyużyciujęzykaSQLzaczętoteżwykorzystywaćtechnikipochodzącezsystemów
wspomaganiadecyzjiorazsztucznejinteligencjidoprzeprowadzaniabardziejwyrafinowanychanaliz.Działaniate,
prowadzonenaprzełomielat70.i80.,miałycharakterincydentalny,programistycznyipierwotniebyłyrozwijane
wdwóchbranżach,tj.wsieciachhandlowych1iwfirmachtelekomunikacyjnych.
1.2.BIjakosamodzielnadziedzina
Wlatach80.działaniawsferzezastosowańbiznesowychbyłyjużtakzaawansowane,żepowstałaosobnadziedzina
projektowaniaitworzeniabazdanychnapotrzebywspieraniadecyzjibiznesowych,tzw.hurtowniedanych
(data
warehouse)
(Inmon[1]2005),zaczęłyteżpowstawaćwyspecjalizowanepakietynarzędziowe.Choćpojęcie„Business
Intelligence”porazpierwszyzostałoużytew1958rokuwjednymzartykułówopublikowanychw„IBM
Journal”[2],tonowysensnadalmuHowardDresnerzfirmyGartnerwroku1989.Napodstawieanalizyrynku
ITokreśliłonBusinessIntelligencejakorodzaj„parasola”okrywającegowielemetod,technologiiizastosowań
ukierunkowanychnarealnewspieraniedecyzjibiznesowychwprzedsiębiorstwie.
BusinessIntelligence
jestdefiniowaneprzezfirmęGartner(Gartner2003)jakozorientowanynaużytkownikaproces
zbierania,eksploracji,interpretacjiianalizydanych,któryprowadzidousprawnieniaizracjonalizowaniaprocesu
podejmowaniadecyzji.Systemytewspierająkadręmenedżerskąwpodejmowaniudecyzjibiznesowychwcelu
kreowaniawzrostuwartościprzedsiębiorstwa.
Takadefinicjawskazujejednoznacznie,żeBIjestsystememinformatycznymzarządzania(Nowicki1998),
adokładniejmówiąc–systememinformatycznymzarządzaniaIIIgeneracji[3](Kisielnicki2008a).Takrozumiane
systemywspomaganiadecyzjibiznesowychobejmująszerokiespektrumtechnologii,wtymgłównie:
