Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
1.Laboratoriumfizykochemiczne
1.1.1.Stanlaboratorium
Każdelaboratoriummusispełniaćwymaganiadotyczącezachowaniaodpowiedniej
kubatury,właściwegonatężeniaoświetlenia,odpowiedniejtemperatury,wentylacji(kli-
matyzacji),właściwejognioodpornościikonstrukcjipozwalającejnaprzykładrozłado-
waćeksplozję(np.lekkiedachy,szybywbocznychściankachwyciągów)[H1].Specyfika
pracywlaboratoriach,wtymifizykochemicznych,powoduje,żedlazachowaniaswobody
poruszaniasięiwykonywaniaczynnościpomieszczenialaboratoryjnemusząspełniać
szczególnieostrenormy,np.nakażdegozatrudnionegowpomieszczeniupracypowinno
przypadać2m2wolnejpowierzchnipodłogi,awlaboratoriumtapowierzchniapowin-
nawynosićod5do7m2.Maksymalnestężenia(natężenie)czynnikówchemicznych
(fizycznych)wlaboratoriachokreślonesąprzezichNajwyższeDopuszczalneStężenie
(NDS)lubNajwyższeDopuszczalneNatężenie(NDN)[G1].Narażeniepracownikana
działanieczynnikówśrodowiskapracyokreślasięilościowoprzezporównaniewyników
pomiarówkontrolnychzwielkościaminormatywnymiNDN/NDS.Przekroczonewartości
NDS/NDNoznaczają,żewarunkipracywlaboratoriumsąniebezpieczne(niedopuszczal-
ne),aryzykopracystajesięnieakceptowalne.
Wpomiarachfizykochemicznychwykonywanychwbadaniachnaukowych,dy-
daktyceiwprocesachjednostkowychwykorzystujesięczęstowysokospecjalistyczne
urządzenia,którychobsługajestzazwyczajmożliwapokrótkimprzeszkoleniu.Niemniej
jednakmogąonebyćźródłemznaczącychzagrożeń,jeśliniezostanązachowane
podstawowezasadybezpieczeństwa.Stosowanegazy(wchromatografach),wytwarzane
promieniowanie(wspektrometrachUV)czypolemagnetyczne(wspektrometrachNMR)
toprzykładyczynnikównakładającychwieleszczególnychwymagańiograniczeń.
Innyrodzajzagrożeńwlaboratoriachfizykochemicznychtworząstanowiska,wktó-
rychpomiaryspektroskopowe,wyznaczanestałefizykochemiczneitp.sąelementem
kontrolnymbadanegoprocesulubzjawiska(np.wbadaniachkinetykireakcji).Obok
zagrożeń,którychźródłemsąurządzenia,istotneznaczeniemająwówczaszagrożenia
stwarzaneprzezsambadanyprocesfizyczny,chemicznylubbiologiczny:używane
wnimmateriały,reaktororazcechyszczególnezjawiska(np.zagrożeniewybuchem).
Trzecirodzajstanowiskobecnychwlaboratoriachfizykochemicznychtostanowiska
specjalistyczne,tworzonecałkowicieodpodstawwcelurealizacjiszczególnegopomiaru
(badania).Zzewnątrzprzypominajączasemplątaninęprzewodów,rurek,tymczasowych
połączeńelektrycznychiróżnejaparatury.Pracowaćwtakichwarunkachmogąwy-
łącznieosobymająceszczegółowąwiedzęostanowiskulubdysponująceodpowiednio
szczegółowąinstrukcją.Udostępnieniestanowiskadorutynowegozastosowaniawymaga
dostosowania—doprowadzeniamediówwformieliniiujętychwwiązki,lokalizacji
rurdoprzepływucieczy(np.chłodzących)poniżejliniiprzesyłającychenergięele-
ktrycznąitp.
Przygotowaniestanowiskadowyznaczaniastandardowychwielkościfizykoche-
micznychmusibyćpoprzedzonejegoskonstruowaniemiwyposażeniemwaparaturę
kontrolno-pomiarową.Wcelubezpiecznegoprzeprowadzeniadoświadczeniapowinna
byćprzygotowanainstrukcjazawierająca(iuwzględniająca)zoptymalizowanysposób
