Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Trzyzwymienionychfunkcji:planowanie,sterowanie(kierowanie)ikontrolawspólnedla
obupojęć.Czwartafunkcjanatomiastwystępujejakorelacjamiędzyzasilaniemwinformacje
aorganizowaniem.Szczupaczyński[1998,s.27]podajenastępującądefinicjęorganizowania:
flOrganizowanietotworzeniestanowiskpracy,grupowanieludziizasobówmaterialnychwjed-
nostkiorganizacyjneorazkształtowaniewięziwspółpracyipodległościmiędzypracownikami”.
Takrozumianeorganizowanieniejestmożliwebezwsparciasięinformacją.Tazbieżnośćfunkcji
controllinguizarządzaniauprawniadonazwaniacontrollingunarzędziemzarządzania.
Nazakończeniewartorównieżzwrócićuwagęnato,żezaproponowanadefinicjaodwo-
łujesiędokoordynowaniaprzebieguprocesówprzedsiębiorstwa,cościślewiążesięztema-
temniniejszejksiążki.
1.2.2.Genezaiistotacontrollingu
Przeglądającwspółczesnąliteraturępolską,omawiającązagadnieniazwiązanezcontrollingiem,
możnazauważyć,żecorazrzadziejwbieżącychopracowaniachpojawiasięinformacjaotym,
żecontrollingwwarunkachgospodarkipolskiejjestzagadnieniemnowym.Odpoczątkuprze-
miangospodarczychwPolscewkońculat80.XXw.,polskieprzedsiębiorstwazaczęłyfunkcjo-
nowaćwrealiachgospodarkirynkowej.Wejściezagranicznychinwestorówinowychtechnolo-
gii
stałosiębodźcemdorozpoczęciastosowanianowoczesnychmetodzarządzania
wprzedsiębiorstwach,funkcjonującychnaglobalnymrynkuwśródcorazsilniejszejkonkurencji.
RozwiązaniacontrollingowewEuropiezaczęłybyćstosowanewlatach60.,główniewwyniku
zakładaniafiliifirmamerykańskich[Sekuła,1998].Controllingnajszerzejzostałwdrożony
wNiemczech,natomiastwSzwajcariipojawiłsięwpołowielat50.,aweFrancjiwlatach60.
[Sierpińska,2003,s.13].Początkówcontrollingumożnadoszukiwaćsięjużwśredniowieczu,
ponieważjużwXVw.,istniałanaangielskimdworzefunkcjanazwanacountrollour,którejzosta-
łaprzyporządkowanaodpowiedzialnośćzazarządzanieprzychodami,wydatkamiidobramina
dworzekrólewskim[Hahn,1994,s.169].Formalnieprzyjęto,żecontrollingzostałzapoczątko-
wanyw1778r.wUSA,kiedytopowołanokomisjęmonitorującąwykonaniebudżetu[Matsch-
ke,1980].Rozwiązaniawykorzystywanewbudżeciebyłyprzejmowaneiadaptowanewprzed-
siębiorstwach,awielkąrolęwtymodegrałytowarzystwakoleiżelaznych.W1880r.Atchinson,
TopekaandSantaFeRailroadCompanyutworzyłypierwszestanowiskocontrollera[Hahn,
1994,s.169].Naprzestrzenilatcontrollingrozwijałsięiwzbogacałocoraznowszemetody
inarzędziawspomagającezarządzanieprzedsiębiorstwem.JegopozycjawStanachZjednoczo-
nychbardzowzmocniłasięwokresieświatowegokryzysugospodarczego,gdyzostałdoceniony
jakonarzędzieumożliwiająceocenębieżącychdziałańnaprawczychorazplanowaniaprzy-
szłych[Major,1998,s.12].Wefekciecorazwiększegozainteresowaniametodamicontrollingu
utworzonow1931r.ControllersInstituteofAmerica,przemianowanyw1962r.naFinancial
ExecutivesInstituteFEI,któryopracowałm.in.katalogzadańcontrollera[Hahn,1994,s.170].
ControllingwPolscepojawiłsięnapoczątkulat90.ubiegłegostulecia.Początkowobyłim-
plementowanywdużychpodmiotachgospodarczych,leczzczasem,podobniejakwinnych
krajacheuropejskich,stawałsięstandardemefektywnegozarządzania[Major,1998,s.13].
Przedstawionewpoprzednimrozdzialedefinicjeobrazująjakszerokoiróżnorodnierozu-
mianyjestcontrolling.Eschenbach[1996,s.17]twierdzi,żeflkażdymawłasnewyobrażeniena
18
1.Rolacontrollinguwzarządzaniuprzedsiębiorstwem
1.2.Istotacontrollingu