Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Wspólnotaafektów
żydowskichkobiet,Nałkowskadziałaniczymzrażonapróżnością
urówieśnic”postępowafeministka,którąnajbardziejboliideowaśle-
potakobiet.WjejopowieściznaczącąrolęodgrywaErnestyna,która
zarabianarzeźbieniuimalowaniu.Wielewskazujenato,żejestona
porte-paroleautorki,ajejspojrzenienaŻydówki,pełneskwapliwej
zazdrościifascynacjijednocześnie,nosicechyszlacheckiejoceny
świata,wktórejzubożenieitroskaobytspotykająsięzniezasłużo-
nymdobrostanemiordynarnymbogactwem.
Większośćzapiskówdiarystkimawsobiecośzklasizmu,czyli
światopoglądu,wktórymłącząsiędystansszlachciankiwobecobcej
jejkulturyŻydówiniechęćekonomiczna,wynikającazniesprawie-
dliwego-zdaniemNałkowskiej-awansuniektórychżydowskich
obywateli.Otoprzykłady:
DziśmiałamzabawnąrozmowęzŻydempewnym,utrzymują-
cymwWołominietelefonkuużytkowipublicznemu.Okazałosię,że
tenmiłypanwchałacieczytałMajmonidesaiSpinozę.Mina,zjaką
wyrażałsięlekceważącooSzolemAlejchemie,SzalomieAszui-Bel-
moncie,inteligencja,zamkniętaściślewramęprawowierności,dow-
cipiprzebiegłarezerwa27.
WięciKaden,pocywilnemuzresztą,radsobieidosyćtowarzy-
skomiły(tymrazemzżoną,ładną,trochętłustąŻydówką).Młody
żandarmpolowy,malarzprócztego,zniewinnym,figlarnymcyni-
zmemmówił,jakzdarzamusięwieszaćŻydów(jednychzaszpiego-
stwo,innychdlaprzykładu)iżetonierobiwrażenia,takasilnajest
wczłowiekutarasowanienawiść.Kiedyjużwiszą,wówczasrysujeich
wswymszkicowniku28.
[ś]parędniprzedtemzdarzyłonamsię[Nałkowskamówi
tuoJanieGorzechowskim-M.T.]nieumówioneicowięcejnie
antyfeudalistyczni,antyrycerscyiantysentymentalni,inierozumieją
układówspołecznychopartychnaosobistychstosunkachzależności.Por.
W.Sombart,Żydziiżyciegospodarcze,s.267.
27Z.Nałkowska,Dzienniki,t.2:1909-1917,s.256.
28Ibidem,s.420.
