Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44CzęśćI.Odzjawiskadoteorii:dialogiwokółnas
Teorieumysłusąpodstawądlakształtowaniasięsamoświado-
mości3.Umożliwiająmałemudzieckuróżnicowaniemiędzyświado-
mościąsamegosiebieaświadomościąwyobrażonejpostaci.Pozwalają
takżenauprzedmiotawianieswojejświadomościijejzawartościoraz
uaktywnianiaczegoś,comożnanazwaćflJaobserwującym”czyflJa
podmiotowym”(James,1892/2002)4.Dziękitemumożliwejestmię-
dzyinnymiutrzymywaniewobrębieświadomościdwuperspektyw,
anawetwzajemneichkonfrontowanie.Należypodkreślić,żedzieci
wcielającsięwrolęwyimaginowanegotowarzyszarzeczywiściezdają
sobiesprawęztego,żeichflprzyjaciel”niejestrzeczywisty.Jednocze-
śnietraktujągopoważnieiodczuwająjakocałkiemrealnego(por.Pu-
chalska-Wasyl,2006;TayloriMottweiler,2008),copozwalaprowadzić
znimwyobrażonerozmowyizabawy.Dlapisarzy,którzynadkoncep-
cjąpostaciijejrealizacjąwutworzepracujączęstomiesiącami,postać
stajesięnierzadkobardzowyraźnaikonkretna.Twórcypodkreślają,
żeichstosunekdopostacijestpersonalny,osobisty,nadająmustatus
realnościitraktującałkiempoważnie5.
Przeglądbadańdotyczącychwyobrażonychpostaciwdzieciń-
stwiedoprowadzadowniosku,żewyobrażoneinterakcjezwyima-
ginowanympartnerem,prowadzonewramachzabawpolegających
naodgrywaniuról,sązjawiskiemczęstymiwdzieciństwieniema
wyraźnejgranicy,pozaktórąprzestająistnieć.Koncepcjerozwojowe
3Procesytemogąbyćrównieżinterpretowanewkontekścieteoriirelacji
zobiektem(Klein,Mahler,Winnicott)czypsychodynamicznychteoriiself(Kohut,
Kernberg),którepodkreślająznaczeniewrozwojuJauwewnętrznionychrelacji
iobiektów.Zewnętrzneosoby,takżewyobrażone,stająsiępodstawąkształto-
waniawdzieciństwieJa,awżyciudorosłymmogąstanowićźródłosiłyiwspar-
cia.TakizewnętrznyobiektważnydlaJa,czyliself-obiekt,możnaokreślićjako
flobiektdoświadczanyprzezpodmiotjakoczęśći«rozszerzenieself»(Drat-Rusz-
czak,2000,s.635;Oleś,2009).
4DoświadczenieflJapodmiotowego”wewczesnymdzieciństwiejestpo-
czątkiemsamoświadomości,leżyupodstawtzw.poczuciasamegosiebie(self-as-I)
czypoczuciaJa(I-ness).Wpóźniejszymwiekujestodpowiedzialnezarozwójau-
torefleksjiiprocesówmetapoznawczych.
5Personalnystosunekdobohateraitraktowaniegojakgdybyflrealnej”
postaciwydająsiębyćpodstawowedladoświadczeniailuzjiniezależnejaktyw-
ności,atakżecharakterystycznedlatypupisarzy,którzyutrzymująflpartnerską”
postawęwobecbohatera(Żurawska-Żyła,wdruku).
