Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
BożenaBankowicz
donasyceniasocjalizmupierwiastkamichrześcijańskimi,awpraktycezmianasytua-
cji,wktórej„materializmfilozoficznyjestwyłącznieobowiązującymświatopoglądem
waktywiekierowniczymobozusocjalistycznego”12.
Ideawieloświatopoglądowościsocjalizmu,któraporazpierwszypojawiłasięex-
plicitewprzywołanympowyżejdokumencie,byłarozwijanaigłoszonazmesjańskim,
rzecmożna,zapałemprzezPAX,główniewlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątych,
atakżepodtrzymanawlatachosiemdziesiątychXXwieku.Tawłaśnieidea–hasło,idea
–klucz,byładlakierowanejprzezB.Piaseckiegoorganizacji,zjednejstrony,próbąza-
adaptowaniasiędowarunkówpanującegosystemu,zdrugiejzaś–miałabyćdlategoż
systemunowąwizjąjegorozwoju.Innymisłowy,ideata–używającsłówPiaseckiego
zrozmowyzeStefanemKisielewskim–towłaśnieowodośpiewaniesobietejreszty,
czylizagospodarowaniesięwrealnymsocjalizmiezjednoczesnymwprowadzeniem
dońważnegonovumocharakterzeświatopoglądowym.Przyjęciewieloświatopoglądo-
wościsocjalizmudawałougrupowaniuB.Piaseckiegowygodnąpozycję,bo–popierw-
sze–akceptującustrój,zyskiwałoonolegitymacjędolegalnegodziałaniapodwłasnym
sztandarem,apodrugie–sugerującsłabiejlubmocniejwzależnościodokolicznościto,
żesocjalizmjestniedokońcadobryiefektywny,gdyżbrakujemumoralności,ideali-
zmuiBoga,niejakostawiałojewopozycjidosocjalizmu.
SpiritusmovensprogramupolitycznegoPAX-ustanowiłoogólnezałożenie,iżkato-
licyzmdasiępogodzićzustrojemsocjalistycznym,więcej,żete–zdawałobysię–in-
compatibiliamożnawtakimstopniuprzybliżyćdosiebie,byjewprowadzićnadrogę
współpracywimięwartościetycznychiantropocentrycznych.Dlategostworzonocoś
wrodzajuspecyficznejwizjirozwojusocjalizmu,wktórywpisanochrześcijaństwo,
aściślejmówiąc,usiłowanopołączyćsocjalizmzchrześcijańskimświatopoglądem,
chrześcijańskąantropologiąifilozofią,traktująctowłaśniejakooptimummożliwedo
osiągnięcia,azarazemraisond’êtresamejorganizacji.Temuteżpoświęconozarówno
całydorobekteoretyczny,jakipraktykępolityczną.Czybyłotopopadnięciewpewien
eschatologizm,idealizmiutopizm?Czywykoncypowanaizolbrzymimwysiłkiemgło-
szonaideawieloświatopoglądowościsocjalizmu,doktórejprzekonywanokatolików
imarksistów,byłaprzyznaniemwalorurealnościabstrakcyjnemupojęciu?Pozostawia-
jącnarazietepytaniabezodpowiedzi,przyjrzyjmysiębliżej,wjakisposóbideatabyła
eksplikowanaiuzasadniana.
Ogólnierzeczbiorąc,istotęjejsprowadzano–przykonkretnymikonsekwentnym
zaangażowaniusocjalistycznym,jakiePAXdeklarował–donowejinterpretacjiper-
spektywsocjalizmu.Tozaśwymagało–jakgłoszono–odrzuceniawersjisocjalizmu
dogmatycznegoizamkniętego,aprzyjęciawizjisocjalizmuotwartego,twórczegoiroz-
wojowego,czylipoprostusocjalizmudopuszczającegowielośćinspiracjiświatopoglą-
dowych,wskutekczegopozbawionybyonzostałniekorzystnejwyłącznościmateriali-
zmufilozoficznegojakoczynnikazawężającegoihamującegojegodynamikę.Pogląd
takiopieranonaprzekonaniu,iżprzyszłośćradykalizującegosięspołecznieświata,
wktórympodziałyklasoweniepokrywająsięiniebędąsiępokrywaćzpodziałami
światopoglądowymi,możebyćwspółkształtowanaiopanowanatylkoprzezsocjalizm
dopuszczającyzaangażowanieideologiczneispołeczno-polityczneprzyzachowaniu
12Wytycznez6XII1952r.,mps,s.8,ASPAX.
