Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cowartowiedzie㶛oliteraturzedladzieciimłodzieży
Ideałem,amożeraczejidolemliterackimmłodychczytelnikównaszychczasówjest
Wiedźmin,bohatersagiAndrzejaSapkowskiego.Autorjejsięgaźródła,czylimitów,ba-
śni,legendieposówrycerskich,atakżepowieściprzygodowychiawanturniczych,zdo-
mieszkąfantastykinaukowej.WsiedmiokręguoGeralciewyraźniewidocznyjestsche-
matświatapodzielonegopomiędzyzło(czylicień)idobro.Władcadobregokrólestwa
próbujezwyciężyćzłoprzypomocyczarodzieja,dzielnejdrużynyibiałejmagii.Przeciw
nimwalcząsiłyzłaichaosu.SchemattenprzypominautworyTolkiena,zwłaszczaWładcę
pierścieni.Wiedźmintobohaterwdrodze,któryniemażonyidziedzica,anawetnkąta,
gdziemógłbyzłożyćgłowę”.Każdy,ktosięgapodziełaSapkowskiego,musiznaćwiele
innychutworów,doktórychodwołujesięiktórymibawisięautor,boinaczejstracipo-
czucietego,cojestwtymksiążkachnajcenniejsze–gryztradycją,którajestchwytem
fantasy,gatunkunowoczesnejfantastyki.
Fantasyczerpiezfantastykinaukowej,którąwPolsceuprawiałzwielkimpowodze-
niemStanisławLem.JegoopowiadaniazatytułowaneBajkirobotów,wydanewzbiorze
Cyberiadaw1964roku,mającharaktergroteskowy,sąpastiszemtradycyjnychbaśni.Re-
alizujątradycyjneschematyfabularne,aleichbohateramisąmaszyny-roboty,nieludzie.
Przewyższająwprawdzieczłowiekapoziomemintelektualnyminieograniczonąmożli-
wościądziałania,leczobarczonesąludzkimiułomnościaminaturypsychicznej.Maszyny
przyjęłyuLemarolebaśniowychkrólów,władcówirycerzypokonującychprzeszkody
wdrodzedozwycięstwa(rekwizyty,jakimisięposługująbohaterowie,sązkręgucyber-
netykiipodróżykosmicznych),jednakwprzedstawionychzdarzeniachbrakujeinter-
wencjisiłnadprzyrodzonych,zawszeobecnychwbaśniach.Brakujeteżoptymizmupro-
wadzącegodoszczęśliwegozakończeniaakcji.Języknarracji–nasiąkniętytechnicznymi
neologizmami–parodiujeżargonnaukowy,ukazującwtensposóbelementysatyryna
współczesność,atakżenadestrukcyjnąrolęczłowieka,któryniepanujenadtworami
swegoumysłu.
JeszczeinnąodmianęwspółczesnejfantastykitworząpowieścifantazmatyczneDo-
rotyTerakowskiej.Utworysytuującesięnapograniczumłodościidorosłości,takiejak
PoczwarkaiOno,wykorzystująchwytfantazmatu,czylisnunajawie,itworząfabuły,
którychmotoremakcjisąpragnienia,głębokiepragnieniabohaterów.
Zaprezentowaneiomówionepozycjepolskiejliteraturydladzieciimłodzieżynależą
dokanonuksiążek,którypowstałwramachplebiscytunanajlepsząksiążkę,zorganizo-
wanegoprzezPolskąIzbęKsiążkiorazPorozumienieWydawców,nGazetęWyborczą”
ibibliotekiwcałymkraju.Plebiscytmiałodpowiedziećnapytanie,jakąliteraturęchcą
dzisiajczytaćdzieciimłodziczytelnicy,aopiniaekspertówmiaławskazaćipotwierdzić
wartościowetytuły–tezapomnianeitenowe,jeszczeniewszystkimznane.Naterenie
EuropyfunkcjonujeInternationalBoardonBooksforYoungPeople(Międzynarodowa
IzbadosprawKsiążekdlaMłodych,MiędzynarodoweKuratoriumKsiążkiDziecięcej).
27
