Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dwiekoncepcjeironii…
23
niemożeanipotwierdzić,anirozproszyćtychwątpliwości;(3)oilefilozofuje
natematwłasnejsytuacji,nieuważa,byjejsłownikbyłbliższyrzeczywisto-
ściodinnychsłowników,bybyłwstycznościzróżnąodniejmocą.Ironiści
mającyskłonnośćdofilozofowaniauważają,żewyborupomiędzysłownikami
niedokonujesięaniwramachneutralnegoiuniwersalnegometasłownika,ani
teżusiłującprzebićsięprzezzjawiskakutemu,corzeczywiste,leczpoprostu
wygrywająnoweprzeciwkostaremu19.
Szczególnąwartościąstajesiętutakaeksploracjanowychmetodopisurze-
czywistości,jaknieustannekonstruowaniesamegosiebie,poszukiwanieswo-
jegowłasnegosłownikafinalnego,awięczespołupoglądów,zjakimiironistka
wdanymmomenciesięutożsamia,leczbeznadzieinajegoostateczneskomple-
towanie.
Takskrótowozarysowanapostaćironistkizostajedalejskontrastowanaze
swymnegatywem,czylimetafizykiem20.Jeżeliironistkajestnominalistkąihi-
storycystką,niewierzywmożliwośćdotarciadoistotyrzeczywistościczysłow-
nikaopisującegoświatnajbardziejadekwatnie,nieufakryteriomprawdziwości
sądówaniuniwersalnymzasadom,unikasłównistota”inobiektywnypunkt
widzenia”,uznajefilozofięzajeszczejedenjęzykopisuświatainiepoważaar-
gumentacjilogicznej,tometafizykmyślidokładnieodwrotnie:cenifaktyibu-
dowanenaichpodstawieprawa,domagasięmetodycznejargumentacji,język
traktujejakośrodekumożliwiającyzbliżaniesiędoistotyrzeczy,afilozofięjako
naukęszczególniewartościową,dysponującąwyjątkowyminarzędziami.Jakwi-
dać,binarnaopozycjaironistka-metafizykstoiwniejakiejsprzecznościzde-
klarowanąprzezRorty’egoantysystemowością21,gdyżsamomyśleniewkatego-
riachopozycji,zktórychjednajestwyżejwaloryzowana,napewnąsystemowość
wskazuje.Jednakświadomytegofilozofpodkreśla,żetegorodzajuprzeciwsta-
wieniasąniedouniknięcia,gdyżfunkcjonująwkażdymjęzyku.Rezygnujena-
tomiastzwiększościpodziałówtworzonychprzezfilozofiękanonuplatońsko-
-kantowskiego22.TymczasemSchlegelunikawartościowaniaopozycji,odnajdu-
jącmiejscedlaobydwujejczłonówwholistycznietraktowanejrzeczywistości.
Tecechypostawyironicznej,którewymieniawcytowanymprzedchwilą
fragmencieRorty,odnaleźćmożnajużwewczesnychpracachSchlegla,wszcze-
gólnościwpublikacjachznLyceum”,gdzierozważaonpojęcieironiijakoko-
19Ibidem.
20Wartomożezaznaczyć,żeówmetafizykzrozdziałuPrywatnaironiailiberalnanadzie-
jatakżejestprzedstawicielemkulturyliberalnej.Rortynieprzedstawiawięcopozycjimyślenia
liberalnegoikonserwatywnego,leczdwiepostawywobrębietejsamejideologii-wzorcową
inajczęściejspotykaną.
21A.Carter:‘Self-CreationandSelf-Destruction’:Irony,Ideology,andPoliticsinRichard
RortyandFriedrichSchlegel.nParallax”1998,Vol.4,no.4,s.26-27.
22M.Żardecka-Nowak:Wspólnotaiironia.RichardRortyijegowizjaspołeczeństwalibe-
ralnego.Lublin2003,s.204.
