Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
CecyliaJudek
WitoldWirpsza
IdyllanaGłębokiem
WSzczecinie,wwillowejczęścimiastaGłębokie(teraz:osiedleGłębokie-Pil-
chowo),wśródwysokichsoseniinnychokazałychdrzew,nieomalwlesie,wojewo-
daszczecińskiLeonardBorkowicz,któregoPutramentnazywałLeonardemI,po-
stanowiłosiedlićpisarzy,tworzącmaleńkąkolonięartystyczną.Głębokie,dawniej
podmiejskawieśGlambeck,posadowionanapółnocodSzczecina,ohistoriisię-
gającejconajmniejXIIIwieku(najstarszawzmiankapochodziz1266roku,kiedy
topołowawsiprzeszłanawłasnośćszczecińskiegokościołaMariackiego),wlatach
dwudziestychXXwiekuzupełnieutraciławiejskicharakter.Zewzględunaswe
usytuowanienaskrajuPuszczyWkrzańskiejnadmalowniczopołożonymjeziorem
otejsamejnazwieprzekształciłasięwmodnąmiejscowość.Zbudowanetuwtym
czasiekąpieliskostałosięmagnesemdlazamożnychmieszkańcównietylkoSzcze-
cina,lecztakżeBerlina,którzywśródwysokichdrzewbudowaliwpobliżujeziora
swojewygodne,obszernedomy,czasemnawetzbasenemwogrodzie.W1939roku
osiedleGłębokiewłączonowobrębniemieckiegomiastaStettin.
Poprzejęciuw1945rokuPomorzaZachodniegoprzezpolskiewładze,domy
pozostawioneprzezpoprzednichmieszkańcówniszczały.Wojewodaszczecińskipłk
Borkowicz,którymiałambicjęutworzeniawSzczeciniesilnegoośrodkakultury,
istotnegodlapolskiejracjistanuzewzględunanadgraniczneusytuowaniemiasta,
zainicjowałideęosadnictwakulturalnego.Przypuszczalnienajegopoleceniezin-
wentaryzowanopotrzebnenatencelzasobymieszkaniowe,czegoefektembyłdo-
kumentzatytułowanyBWykazobiektówmiejskichiwiejskichzabezpieczonychdla
pisarzypolskichnaterenieWojewództwaSzczecińskiego”1.Wwykazieznalazłysię
takżedomyzdzielnicyGłębokie.Kolejnymkrokiembyłowystosowaniewkwietniu
1947r.apeludooddziałówZZLP(ZwiązkuZawodowegoLiteratówPolskich)wKra-
kowieiŁodzi.Wpiśmie,którepodpisałwimieniuWojewodyWitoldWirpsza,Na-
czelnikWydziałuKulturyiSztukiUrzęduWojewódzkiego,czytamy:BWzwiązku
zakcjąrepolonizacjikulturalnejZiemOdzyskanychMinist.KulturyiSztukiwzywa
literatówpolskichdoosiedlaniasięwrejoniePomorzaZachodniego.Natereniewoje-
wództwaznajdujesiędodyspozycjiliteratówkilkawill,którepomałychremontach
nakosztZarządówMiejskich,będąmogłybyćnatychmiastobjęteprzezliteratów.
Zeswejstronyzwracamysięzgorącymapelemdomłodzieżyliterackiejwtejspra-
wie,zaznaczając,żezjednejstronyzarysowująsięznośnewarunkizarobkowania
(PolskieRadio,teatry),zdrugiejzaśsprawatawobecpodobnejzestronyniemców
[takworyginale–przyp.CJ.]posiadapierwszorzędneznaczeniepolityczne.Ze
względunaniszczeniewyżejwymienionychobiektów,szybkiprzyjazdliteratówjest
wnajwyższymstopniuwskazany”2.
OddziałŁódzkiZZLP,adokładniej,jakwynikazzachowanejwzespolearchiwal-
nymodpowiedzi,JuliuszŻuławski,prezesiStanisławDygat,sekretarz,uznaliakcję
zaspóźnioną,wcześniejbowiemzpodobnąinicjatywąwystąpiływładzeioganiza-
cjeDolnegoŚląska,wskutekczegoBpewnaczęśćnaszychpisarzyjużtamwyjechała
1ArchiwumPaństwoweSzczecin(dalej:APS),ZespółUWS[UrządWojewódzkiSzczeciński],sygn.5045,
s.83-84.
2APS,ZespółUWS,s.100.PismoWydziałuKulturyiSztukiUrzęduWojewódzkiegoSzczecińskiego(treść
pieczęciurzędowej)z11kwietnia1947r.(l.dz.586/I/47).
23(1/2018)
