Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
TomaszKwoka
(ur.w1980r.
wGorlicach)-
językoznawca,
slawista,serbista,
rutenista,adiunkt
wInstytucie
Filologii
Słowiańskiej
UJ.Autor
kilkudziesięciu
artykułów
naukowych,
trzytomowejpracy
Dziejesłownictwa
zzakresu
stosunków
społecznych
wSerbii
iCzarnogórze
(2012,2013,2015)
orazprzewodnika
turystycznego
Serbia.Na
skrzyżowaniu
kultur(2014).Od
2013r.korektor
przekładówna
językłemkowski
wseriiwydawniczej
BGolemseria”oraz
wczasopiśmiedla
dzieciBLemkoland”.
WBLiteraturze
naŚwiecie”
(nr3-4/2018)
fragmentemksiążki
ĐorđaLebovicia
Semperidem
zadebiutował
jakotłumacz.
Mieszkaipracuje
wKrakowie.
20.WSremskichKarłowicachzorganizowanoRosyjskiSztabGłównyorazSynod
RuskiejCerkwizaGranicą,awNowymSadzieistniałarosyjskadrukarnia.
TragicznywskutkachokresIIwojnyświatowejtowęgierskaokupacjaBaczki,
rasistowskapolitykatzw.NiezależnegoPaństwaChorwackiegowSremieiniemiec-
kierządywBanacie.Punktemszczytowymprześladowańludnościcywilnej,przede
wszystkimSerbówiŻydów,byłwielkipogromwstyczniu1942r.,kiedywNowym
SadziezamordowanoiwrzuconopodzamarzniętyDunajponadtysiącniewinnych
ofiar.Wwynikueksterminacjiniemalcałkowiciezniknęłaspołecznośćżydowska,
akilkadziesiąttysięcySerbówiczłonkówinnychnarodówponiosłośmierć.
Przedoddziałamijugosłowiańskichpartyzantów,którewspomagałaArmiaCzer-
wona,wdrugiejpołowie1944r.zBanatuiBaczkiuciekłookołoczterdzieścitysięcy
WęgróworazponadpołowaspośródokołotrzystuczterdziestutysięcySzwabów.
WobecpozostałychNiemcówzastosowanoodpowiedzialnośćzbiorową,poddano
ichrepresjomisamosądom,rozstrzeliwano,wywożonodoobozówpracywZSRR,
aprzedewszystkimwysyłanodoobozówkoncentracyjnychiobozówpracy.WWoj-
wodinieporazkolejnydokonałasięwymianaludności.Wlatach1944-1948wma-
jątkachwypędzonychNiemcówosiedlonookołodwustupięćdziesięciutysięcyprzy-
byszówzSerbiicentralnej,Czarnogóry,BośniiHercegowiny,Macedonii,Chor-
wacjiiSłowenii.Znowuuległazmianiestrukturaetnicznaregionu.Jeszczejeden
rozdziałdopisałahistorianajnowsza.Wskutekdziałańwojennychwlatach90.na
terenieWojwodinyosiedliłosiękilkadziesiąttysięcyserbskichuchodźców(zBośni
iHercegowiny,ChorwacjiiKosowa)orazprzedstawicieliinnychmniejszychgrup
(np.Gorańcy,Aszkalije,Egipcjanieiin.).
ZaczasówTityJugosławia,szukającdrogirozwojupokonflikciezKominter-
nem,próbowaławłasnejsamorządnejwersjisocjalizmu.Dziękipodziałowinare-
publikiiokręgiautonomiczne(KosowoiMetochia,Wojwodina)regionyzyskały
szerokieprawa,wtymwzakresiekultury,edukacjiimediówmniejszościowych.
Wojwodinawypracowałanajwyższestandardywochronieswoichnarodów.Odlat
70.wramachzagwarantowanejkonstytucjąszerokiejautonomiinastąpiłrozwój
działalnościmniejszości-wydawanoprasęiliteraturę,prowadzonoedukacjęna
wszystkichpoziomach(wtymnanowootwartychfilologiachmniejszościowych),
awpaństwowymradiuitelewizjiemitowanoprogramywposzczególnychjęzykach.
Dodzisiajprzywjazdachdomiast,naurzędachikierunkowskazachfigurująnapisy
wkilkujęzykach,awtelewizjiiradiuWojwodinasłychaćjęzykimniejszości.Ta
niezwykletolerancyjnapolitykawładzzostałaniecozaburzonawlatachdziewięć-
dziesiątych.Naszczęścieporoku2000-dziękizmianiepolitykiwładzcentralnych
ilokalnych,dziękidziałalnościinstytucjikulturalnych,organizacjipozarządowych
iwsparciuzagranicznemu-powróconodotradycjispołeczeństwawielokulturo-
wego(takwestiastanowiłaistotnączęśćaplikacjiNowegoSadudoEuropejskiej
StolicyKultury2021).Szczególnietutaj,nagranicyBałkanówiEuropyŚrodkowej,
wrówninnymspichlerzupoprzecinanymsiatkąrzekikanałówpamiętającychje-
szczeczasyMariiTeresytakapostawajestkoniecznością.
Towłaśniewtakiejscenografii-pośródpólkukurydzy,słonecznikówizbóż-
przeciwkowiatrakowizokolicBačkiejTopoliwystępująbohaterowienajnowszego
spektakluTeatruNowosadzkiegopt.DonKichot–SecondHand,któregoakcja
nierozgrywasięwprawdziewHiszpanii,leczwmiastachimiasteczkachpółnocnej
Wojwodiny,gdzie,szukającprawdyiwolności,realizująswojemarzenianowiDon
KichociiSanchoPansy.
Literaturaświatowaweszłanateatralnąarenępanońskiejprowincji.Przemó-
wiłapowęgiersku,alezserbskiminapisami!
