Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
JacekRaciborski
-gabinetowy,aleproblemklasyfikacjipowstaje,gdybierzemypod
uwagępraktykędziałaniasystemu2).Formalnietoprezydentdesy-
gnujePrezesaRadyMinistrów,któryproponujejejskład,inastęp-
nieprezydentwciągu14dniodpierwszegoposiedzeniaSejmulub
dymisjipoprzedniejRadyMinistrówpowołujepremieraipozostałych
członkówgabinetu(art.154ust.1konstytucji).Prezydent,wskazując
osobępremiera,musiuwzględniaćpodstawowyfakt,iżegzystencja
rząduzależyoduzyskaniapoparciaSejmuudzielonegobezwzględną
większościągłosówwobecnościconajmniejpołowyustawowejliczby
posłów.Premieremmożewięcwtypowejsytuacjizostaćtylkoosoba
dysponującawiększościąparlamentarną,aiwsprawiepowołania
wskazanychprzezniegoministrówprezydentniedysponujeswobodą
uznania–musiichpowołaćnaurząd(Garlicki1998:246-247).
Problemwiększościparlamentarnejaściślejsejmowej,gdyż
Senatniemażadnegoudziałuwpowoływaniurządu,odsyłanasdo
kolejnejgrupyuwarunkowańinstytucjonalnych,którątworzączyn-
nikipowiązanezesobą:reguływyborówisystempartyjny.Zagadnie-
niemaolbrzymiąliteraturęzarównoświatową,jakipolską(wszcze-
gólności:Duverger1965;Lijphart1994;Nohlen2005,azpolskich
autorów:Haman2003;Gebethner2001;Raciborski2001;Żukowski
1999).Niewdającsięwszczegóły,trzebastwierdzić,iżobowiązu-
jącewPolscereguływyborów(ordynacjaproporcjonalnastosowana
wokręgachśredniejwielkości)orazistniejącysystempartyjny(słabo
zinstytucjonalizowany)źlesłużąkreowaniujednopartyjnejwiększości
parlamentarnej.Wkonsekwencjiwyborówniepowstałprzez15lat
demokracji(ściślejdolistopada2005)żadenrządjednopartyjnyani
nawetrządutworzonyprzezblokwyborczy.Najbliżejtegocelubyła
wyborczakoalicjaSLD-UP
,którapoelekcjiw2001rokuuzyskałaponad
41proc.głosówi216mandatów.Gdybyniezmieniononakrótko
przedwyboramiregułichprzeprowadzania,wszczególnościgdybynie
zastąpionometodyprzeliczaniagłosównamandatyd,Hondtameto-
2)PodobniejakWiatr,Garlicki(1999)klasyfikująjednoznaczniepolskisystemrządów
jakoparlamentaryzm.Autorzaśuważa,żejesttosystemzmienny–przesuwającysię
międzyparlamentaryzmemasemiprezydencjalizmem(Raciborski2003a).Podob-
nieAntoszewski(2004).Zagranicznibadaczeteżsąpodzieleni.Castle,Taras(2002:197)
klasyfikująsystemjakoparlamentarny,natomiastCheibub,Przeworski,Saiegh(2004:
583)umieściligowkategorii„mixeddemocracies”.
28
