Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.tRzYSFERYUMYSŁU
17
Pytanieooweideeformułowanejestzewzględunienatakie
potrzeby,którewprocesiepoznawczymrozbudzajakiśprzed-
miotepistemiczny,lecztakie,któresądlaowegoprocesupo-
trzebamiwewnętrznymi.Procespoznawczy,jeślibędziemygo
obserwowaćjakoprzebiegającyodpojedynczychpostrzeżeńem-
pirycznychażpoprawdynajbardziejabstrakcyjnej,zachodziłby
wtymujęciuwedługnastępującegotoku:pierwszyetapstanowi
połączeniedanegoprzedmiotuznadawanąmunazwą.Nazwa
ipostrzeżenietworząwięcjużprostyelementprocesupoznania:
konkretempiriiłączysiętuzprostympojęciemuogólniającym.
Wnastępnymkrokupojawiająsięuogólnieniapojęciowe,które
odnosząsiędowiększejklasyprzedmiotów.Tendencjauogólnie-
niaróżnorodnościprzedmiotóworazłączącychjeprawwkolej-
neujednolicająceformywmiarępostępupoznanianabieracoraz
większegotempa,lecztylkopoto,bywkońcugwałtowniezaha-
mowaćprzedpewnąnieprzekraczalnągranicą.
Niemożnośćuzyskaniaodpowiedzinieosłabiajednaknatar-
czywościpytania.Oilecałyprocespoznawczyskładasięnausta-
wicznąpróbęujęciakolejnychrozproszonychprawdizjawisk
wjednolitącałość,otylegranicęwszelkiegoprzyrodoznawstwa
stanowipytanieoostatecznąjednośćwszystkiego,copotencjal-
niemogłobyzostaćprzeznaspoznane,wdalszejzaśperspekty-
wieowszystko,czemu,niezależnieodtego,czymożebyćwogóle
poznane,przysługujebyt.Takpostawionepytaniejestpytaniem
owszechświat.
Słowowszechświatnapozóroznaczadziśdlanasniena-
zwęideiregulatywnej,leczspecyficznyprzedmiot:zbiórgwiazd
igalaktyk(którychliczbęiusytuowaniemożnanawetobliczyć)
orazcałokształtwydarzeń,któresięwtymzbiorzedokonują.Ale
wszechświatjestzamkniętymprzedmiotemempirycznymtylko
