Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WojciechKaute
Polskaanowożytna(ipostnowożytna)Europa.
MyślpolitycznaJoachimaLelewela
Czymjestmyślpolityczna?Odpowiedźnatopytaniewydajesięoczy-
wista.Jesttocałokształtrefleksjinadusytuowaniemjednostkiludzkiej
wzbiorowości,wspołeczeństwie,państwie.Itakarefleksjanierozdzielnie
łączysięzdziejamizoonpolitikon.Itakteżjestwprzypadkupolskiejmy-
ślipolitycznej.Nadorobektejmyśliskładasiętwórczośćwieluautorów.
Wśródnich,bezwątpienia,wymienićnależyJoachimaLelewela.Napy-
tanie,czymjestmyślpolitycznategoautora,odpowiedźtakżewydajesię
oczywista.Jesttojednazwielukoncepcjiżyciazbiorowego,jakieukształ-
towałysięwwielowiekowejtradycjikulturypolskiej;chociaż,bezwątpie-
nia,jednaznajwybitniejszych.Ajednak,jaksięwydaje,sytuacja,wbrew
pozorom,niejestbezdyskusyjna.UpodstawcałejtwórczościLelewela,
askładasięnaniądużydorobek,tkwijednateza.Tezatabrzminastępu-
jąco:Polskaodpoczątkuczasównowożytnychflszła”(wyrażającsięnieco
archaicznie)odwrotnieniżcałaEuropa;inaczejniżZachód;iinaczejniż
Wschód.Atowkonsekwencjioznacza,iżmyślpolitycznaLelewelajest
uniegonieodłączniezwiązanazrefleksjąnadkulturąpolską,jejfldu-
chem”,tożsamością.Tamyślitarefleksjajesttutymsamym.Tezataprze-
wijasięwewszystkichdziełachLelewela,wśródktórychjednojestjejpo-
święconewcałości.SątoUwaginaddziejamiPolskiiludujej,pisanenaemi-
gracjiwlatach30.XIXwieku,wPolscewydanewPoznaniuw1855roku.
LelewelwcharakterystycepolskościzaczynaodSłowian.flMiłość
narodowościiwolności[ł]szczególnieSławianodznacza–czytamy
wUwagach...–gościnnośćisłodyczobyczajówimwłaściwa;wyobraź-
niasmętna,nieunosiichdofanatyzmu[ł].Opóźnieniwtejmaterialnej
cywilizacji,ojakązachodniestronygonią,wurządzeniutowarzyskim
iobywatelskimichszczęściezapewniającymprześcignęlimnogąnaro-
dówliczbę.Miernośćzdolnościichpozornajestdlatego,żeichzwyczaje
