Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
w1887roku.Wlatach1817-1820założonowKrakowieplantymiejskie
(Zachariasz2006).Parkiodrazuprojektowanedlapublicznegoużytkowania
byłylepiejprzygotowanedotakichfunkcji:przedewszystkimmiałyzdecy-
dowaniebogatsząinfrastrukturęułatwiającąwypoczynek(alejki,ławecz-
ki),wzbogacanojeolicznealtanki,pawilony,oranżerie;mieszanoukłady
krajobrazowezformalnymikompozycjamiogrodowym(klomby),dbano
oichwartościedukacyjne,nasadzającróżnegatunkiroślin.Takicharak-
termiałparkmiejskizałożonywSandomierzu(w1859roku).Naterenie
Galicjipowstałaorganizacjaukierunkowananapropagowanieterenówzie-
leniwmiastach–TowarzystwoUpiększaniaMiast(obejmującdziałalno-
ścią11miast).WeWrocławiupowstałwspaniały,rozległyParkSzczytnicki
(inicjatywaMiejskiejKomisjids.PromenadiZałożeńParkowych),wBrzegu,
Głogowiezałożonopromenadynaterenachrozebranychfortyfkacjimiejskich
(Majdecki2008,str.712).WPolsce,takjakiwinnychmiastacheuropej-
skich,corazwiększychterytorialnieicorazludniejszych,nastąpiłaspecjali-
zacjamiejskichterenówzielonych(planty,skwery,parkmiejski,parkleśny,
ogródzabawdladzieci,ogrodydydaktyczne).WKrakowiepowstałpierwszy
wPolsceparkdziecięcy–ogródjordanowski(w1899roku),pierwowzór
licznychnastępcówwwielumiastachpolskich.Wjegoprogramiedomino-
wałopropagowanieuprawianiasportów,gier,rekreacjiruchowejwśróddzie-
ciimłodzieży.TwórcąipomysłodawcąogrodówdziecięcychbyłdrHenryk
Jordan–zwykształcenialekarz,zzamiłowaniadziałaczspołeczny.Wroku
1934dziękistaraniomCentralnegoTowarzystwaOgrodówJordanowskich
powołanoponad160ogrodówdziecięcych,którewyposażonebyływurzą-
dzeniadoćwiczeńgimnastycznychigiersportowych.(Majdecki2008,str.
162).WwiekuXIXpojawiłysięwmiastachpolskichplanty(Kraków1820-
1830,Wrocław1813,Poznań1903).Nawzórmiastfrancuskichzakłada-
nowPolscebulwary(AlejeUjazdowskiewWarszawie),anawzórmiast
angielskich–skwery(Warszawa1865).WiekXIXjestnazywanyzłotym
wiekiemlecznictwauzdrowiskowego,ponieważreaktywowanowówczas
liczne,dawnozapomnianezdrojowiskaizakładanonowe.Nieodłącznymi
segmentamiuzdrowiskabyłybogateterenyzieleni,urządzonejpodkątem
spokojnegowypoczynku(ścieżkispacerowe,ławeczki,altankiipawilony)
iuprawianiaróżnychdyscyplinsportowych(krykiet,tenis).Wobrębiepar-
kuzdrojowegowyróżniałysięurządzenialecznicze:pijalnieiinhalatornie,
ponadtobyłytamaltanyimuszlekoncertowe,pijalniemleka,kawiarnie
irestauracje.PierwszymparkiemzdrojowymwPolscebyłzałożonywXVII
wiekuparkwKrzeszowicachpodKrakowem.Doinnychsłynnychpolskich
parkówzdrojowychnależąogrodywKrynicy(z1810roku),Nałęczowie
19
