Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Kondycjefilologii
renesansoweioświeceniowetranslacje,przybierająceróżnycharakterwróż-
nychobszarachkulturowych,awśródnichtakinteresującedlarefleksjinad
politycznościąfilologiiteksty,jakOrzekomej,sfałszowanejdonacjiKonstantyna
LorenzaValliczyTraktatteologiczno-politycznyBaruchaSpinozy,poczęścista-
nowiącyfilologiczno-historycznykomentarzdoBiblii42.
Znacznieważniejszeodopisanianarodzinfilologiijestjednakdlaame-
rykańskichbadaczyokreślenieefektownegoi-najczęściej:jedynie-symbo-
licznegomomentu,wktórymdziewiętnastowiecznafilologia,utożsamiana
zfilologiąniemiecką,metaforycznieupada.Wamerykańskichpowrotachdo
filologiirolętego,ktoobróciłwruinęjejgmach,najczęściej43odgrywaFriedrich
NietzschejakoautorwykładuHomeriflologia44.Nietzche,odrzuconyprzez
środowiskoniemieckichfilologówklasycznychpopublikacjiNarodzintrage-
diizduchamuzyki45,twórcaszkicudodziełamającegostanowićkrytykędzie-
więtnastowiecznejfilologiiklasycznej(WirPhilologen)46orazdefinicjifilologii
jakosztukipowolnegoczytania,przedstawionejskrótowowprzedmowiedo
Jutrzenki47,którą-wedługprzekazujednegozjegouczniów-miałsięposłu-
giwaćJakobson48.DwuznacznystosunekNietzschegodofilologii49pozwala
42
JakojedynywkontekściefilologiiwspominaonichPollock,zob.S.Pollock,dz.cyt.,
s.947-948,951.Interesującewydajesięto,żePascaleCasanovaopatrujemottemzTraktatuś
SpinozypierwszyrozdziałŚwiatowejrepublikiliteratury,zob.P
.Casanova,Zasadyświatowej
historiiliteratury,[w:]taż,dz.cyt.,s.28.
43
Zob.np.H.Lönnroth,Introduction:WhyPhilologyMatters,[w:]PhilologyMatters!ś,
s.XV;M.Holquist,WorldLiteratureandPhilology,dz.cyt.,s.152;M.Eisner,dz.cyt.,s.9-10;
S.Pollock,dz.cyt.,s.931.
44F.Nietzsche,Homeriflologiaklasyczna,[w:]tegoż,Pismapozostałe,tłum.B.Baran,
Aletheia,Warszawa2009.
45Zob.U.vonWilamowitz-Möllendorf,Zukunfsphilologie!EineErwidrungaufFriedrich
NietzschesnGeburtderTragödie”[online],Borntraeger,Berlin1872,http://reader.digitale-sam-
mlungen.de/de/fs1/object/display/bsb11009646_00006.html[dostęp:15.04.2018];tenże,Zu-
kunfsphilologie!ZweitesStück.EineErwidrungaufdieRettungsversuchefürF.NietzschesnGeburt
derTragödie”[online],Borntraeger,Berlin1873,http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/
object/display/bsb11159935_00005.html[dostęp:16.10.2021].
46F.Nietzsche,NotesfornWePhilologists”,tłum.W
.Arrowsmith,nArion:AJournalof
HumanitiesandtheClassics”1973/1974,no.2.
47Tenże,Jutrzenka.Myślioprzesądachmoralnych,tłum.S.Wyrzykowski,NakładJakó-
baMortkowicza,Warszawa1912,s.8-9.Podobnąmyślmożnaznaleźćw52.fragmencieAnty-
chrysta:nPodpojęciemfilologii(ś)należy(ś)rozumieć,wbardzoogólnymsensie,sztukę
umiejętnegoczytania,odczytywaniafaktów,bezfałszowaniaichinterpretacjami,i-kierując
siępotrzebązrozumienia-nietracącostrożności,cierpliwości,subtelności”;tenże,Antychryst,
tłum.J.Dudek,E.Kiresztura-Wojciechowska,Vis-á-visEtiuda,Kraków2015,s.83.
48
Zob.C.Watkins,nWhatisPhilology?”,nComparativeLiteratureStudies”1990,no.1,s.25.
49
WcałościtejkwestiiswojąksiążkępoświęciłJamesI.Porter,NietzscheandthePhilology
oftheFuture,StanfordUniversityPress,PaloAlto2000.
