Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozdział1
nietzsche:wstronęgenealogii
dzie,przynaskórku”38.Z„rewolucjonistyspołeczeństwa”uznającego„jedy-
negodotychczasartystę–poetyzującylud”39Wagnerzmieniasięwoczach
Nietzschegowpiewcę„wilgotnejpółnocy”,ożywiającego„skandynawskiepo-
twory”ipadającegonakolanaprzed„którąkolwiekstaro-ojczystą,tzw.«naro-
dową»wrzawą”40.NawetniezaprzeczalnyrozmachWagnerowskiegoprojektu
zaczynazczasemświadczyćprzeciwniemu.Zrazujegomuzykazdawałasię
idealnąreceptąnawytworzenienowegostylu,itodokładniewtymsensie,
jakimNietzscheoperujewpierwszymNiewczesnymrozważaniu,awięcstylu
całościowego,któregojednośćprzenikawszelkieaspektyżycia:„duszamuzy-
kichcesobieukształtowaćciało–[…]szukadrogidowidzialnościwruchach,
czynach,wurządzeniachiobyczajach!”41;artystatworzącydziełototalne(Ge-
samtkunstwerk,nawiązującedoideałuantycznego),„niemożemyślećinaczej,
jaktylkowewszystkichsztukachrazem”.DwanaścielatpóźniejNietzscheuci-
nakrótko:„«Nietylkomuzyki!»–takniemówiżadenmuzyk”42.Inakoniec
rzeczdlasztukiitworzeniajakotakiegonajistotniejsza–konieczność.Owako-
nieczność,którastanowiwyróżnik„prawdziwegopojęciaformy”43iktórą„czu-
jesięwwagnerowskimdzielesztuki”,niemyśląc„aniotym,cointeresujące,
aniotym,cozabawne,anioWagnerze,aniosztucewogólności”44,okazuje
sięniczyminnym,jaktylkonieuchronnościątryumfującejdekadencji45.
Cowydarzyłosięmiędzyrokiem1876a1888?Jakazmianawmyśleniusa-
megoNietzschegospowodowałatakradykalneprzewartościowanieprzypadku
Wagnera?Ważnejest,byodsamegopoczątkudobrzerozumiećwłaśnietosło-
wo:„przypadek”.TakjakpolemikazmagistremStraussembyławistociebata-
liąprzeciwnajbardziejniebezpiecznymtendencjom,anawetprzeciwsamemu
38
Tamże,s.142.
39
Tamże,s.57.
40
Tamże,s.129.
41
Tamże,s.44.
42
Tamże,s.108.
43
Tamże,s.43.
44
Tamże,s.73.
45
Tamże,s.101.
33
