Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WykładI
EpokaOświecenia-wprowadzenie
1.Ramychronologiczneiwewnętrzne
zróżnicowanie
WliteraturzeepokatadatowanajestzregułynaXVIIIstulecie.Wróżnych
krajachjejramychronologicznesąjednakróżne.Najwcześniej,bojuż
wXVIIw.zaczęłasięwAnglii;najbardziejznaczącywpływnanarodzenie
się,wykształcenieiupowszechnienieideioświeceniowychmielitam
ThomasHobbes,JohnLockeiDawidHume.Niecopóźniejideetedoszły
dogłosuweFrancjiiwNiemczech–pierwsiichzwolennicy
ipopularyzatorzypojawilisiętampodkoniecXVIIinapoczątkuXVIII
stulecia,adonajbardziejznaczącychznichnależeli:weFrancji–
Monteskiusz,WolteriJeanJacquesRousseau,natomiastwkrajach
niemieckich–ChristianWolff,GottholdE.Lessing,orazJohannG.Herder.
IdeeOświeceniadotarłyrównieżdoWłoch,znajdująctamzwo-
lennikówm.in.wosobachGiambattistaVica,CesareBeccariorazVincenza
Cuoco.MiałyonerównieżzwolennikówipropagatorówwPolsce–m.in.
wosobachks.StanisławaKonarskiego,ks.HugoKołłątajaorazks.
StanisławaStaszica.ZarównoweWłoszech,jakiwPolsceOświecenie
zaczęłosięok.połowyXVIIIw.,askończyłopodobniejakwpozostałych
krajach,toznaczywmomencie,gdyEuropęogarnęłanajpierwfala
rewolucyjnychniepokojów,apóźniejwojnynapoleońskie.Początkowo
zresztąsamymoświeconymzdawałosię,iżjesttonajlepszyczasdla
wprowadzeniawżycietego,conarodziłosięwichgłowach.Zbłędutego
wyprowadziłyichjednakdosyćszybkotesiły,którezjednoczyłysię
wantyrewolucyjnymfroncie.Przypieczętowałyoneswójsukcesw1815r.
naKongresieWiedeńskim,przyjmująctamrozwiązania,zmierzającedo
przywróceniatzw.ancienre
´gime’u.Wydarzenietozamykapewienrozdział
whistoriinowożytnejEuropy,wtymtęjegoczęść,którabezpośrednio
wiążesięzfilozofiąOświecenia.Tensukcessił„StarejEuropy”okazałsię
krótkotrwały–wjednychkrajachtzw.„restauracja”skończyłasiępo
kilkunastu,zaświnnychpokilkudziesięciulatachiwżadnymznichnie
7
