Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Strukturyifunkcjemózgu
29
macjeprzezkońcowewypustkinerwowe,stanowiąbulwkowaterozszerzeniabłony
aksonunazywanekolbkąsynaptyczną.Naprzebieguaksonówistniejąrozszerzenia
nazywaneguziczkamilubżylakowatościami(ang.boutons,varicosities),wktórych
takżetworząsiępołączeniasynaptyczne.Pomiędzybłonąpresynaptycznąibłoną
postsynaptycznąistniejeszczelinasynaptycznastanowiącaprzestrzeńpołączenia
funkcjonalnego,tj.przekazywaniaspecyficznychsygnałówbioelektrochemicznych
pomiędzyspecyficznymireceptoramikomunikującychsięzesobąneuronów.
Neuronyodbierająlubwysyłająserieimpulsówbioelektrycznychstanowiących
swoistydlaukładunerwowegonjęzyk”,wjakimsięmiędzysobąporozumiewają.Se-
rieimpulsówbioelektrycznychwysyłanesąprzezneurony,którychintero-,proprio-
czyeksteroreceptoryzostałyzaktywowaneprzezbodźcefizykalnelubchemiczne.
Doneuronówodbierających,nazywanychczuciowymi,należąneuronyaktywowa-
neprzezbodźcewzrokowe,słuchowe,węchowe,kinestetyczne,somatosensoryczne
iznarządówtrzewnych.Doneuronówwysyłającychnależąeferentnesomatyczne
neuronyzaopatrującemięśnieszkieletoweieferentneautonomiczneunerwiające
mięśniegładkie,mięsieńsercowyigruczoły.Neuronypodlegająwszystkimpra-
wombiologicznymzarządzającymżyciemkomórek,alekomórkiukładunerwowego
ośrodkowego,awszczególnościmózgu,spełniająspecyficzneinadrzędnefunkcje
wstosunkudoinnychnarządówiukładóworganizmu.Strukturywewnątrzkomór-
koweneuronówfunkcjonująpodobniedotakichsamychwkażdejinnejkomórce:
chromosomyzłańcuchamigenówdziedzicznych,mitochondriaregulującezaopa-
trzenieenergetycznemagazynującepobranązwęglowodanów,tłuszczówibiałek
energięwATP,mikrosomy,tj.cząsteczkikontrolującesyntezębiochemiczną,ibłona
komórkowaotaczającacytoplazmęzaopatrzonąwróżnereceptoryikanałyjonowe,
którekontrolująruchcząsteczekdownętrzainazewnątrzneuronu.
Doprawidłowegofunkcjonowanianeuronuniezbędnajeststałapodażtlenuiglu-
kozy.Ogółemmózgzużywaokoło20%zapotrzebowaniacałegoorganizmuwtlen,
tj.50ml/min.Neuronykorowesąbardziejwrażliwenaniedotlenienieniżneurony
ośrodkówpodkorowych.Głównymmateriałemenergetycznymdlaneuronówjest
glukoza.Hipoglikemiatrwającadłużejniżdwieminutypowodujeogólnoustrojowe
objawyzaburzeńfunkcjiOUN,tj.poty,drgawkiiśpiączkęmózgową.
2.2.1.Mózgowekomórkiglejowe
WlatachosiemdziesiątychXXwiekudokonanoprzełomowegoodkryciaznaczenia
komórekglejowychwkontrolowaniuprzewodnictwasygnałówbioelektrycznych
międzyneuronami.Samoodkrycieikontynuowanieprzezneurofizjologówdoświad-
czalnychdalszychbadańopisałw2009rokuDouglasFields.Dolatdziewięćdziesią-
tychXXwiekuuznawano,żewprzewodnictwiesygnałówbioelektrycznychuczest-
nicząwyłącznieneurony.Tym,żewmózguczłowiekajest15%neuronów,apozo-
stałośćstanowiąkomórkiglejowe,zainteresowanosiępośmierciAlbertaEinsteina
(1955).Patologwykonującysekcjęciałategowielkiegouczonego,wycinałfragmenty
jegomózguiwysyłałjedoróżnychlaboratoriówwceluszukaniamaterialnychźródeł
geniuszuipoznaniamechanizmówkomórkowychłączącychmózgzjegoumysłem.
WporównaniuzinnymimózgamiwmózguEinsteinaliczbaneuronówbyłataka
