Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
badaniezjawisk,dotyczącychzarównosferypolityki,jakiprzestrzeni.Twierdząteż,
żebezwytyczeniaokreślonegopolabadawczegoniemożnasformułowaćpoprawnych
iprecyzyjnychwniosków.Sątojednakzarzutynieuzasadnione.Znajomośćmetod
badawczychodnoszącychsiędośrodowiskanaturalnego,przestrzeniiprocesówpo-
litycznychuprawniadozajmowaniasięrównieżgeografiąpolityczną.Nieważnejest,
jakzdefiniujemygeografiępolityczną,natomiastważnyjestwkładgeografiipolitycznej
wporównaniuzinnyminaukamipolitycznymidopoznaniaprzestrzenigeograficznej
izachodzącychwniejprocesówpolitycznych.
Geografiąpolitycznązajmująsięrównieżpolitolodzy,socjolodzy,historycyiinni
specjaliścinaukspołecznych,przyczyniającsięznaczącodopoznaniarzeczywistościpo-
litycznej.Zapleczebadawczegeografówpolitycznychwswejistociejesttakróżne,jak
różnesąprzedmiotyizakresichbadań.
Tematykębadawczągeografiipolitycznejmożnapodzielićna
trzyzakresy.Pierwszyobejmujebadanieobszarówpolitycznych,drugi–ogniskujesię
napaństwie,trzeci–najbardziejwspółczesny–uwzględniapodejściebehawioralnedo
procesówpolitycznych.Wostatnich40latachobserwujemywyraźnezmianyworienta-
cjibadawczejwielugeografówpolitycznych.
1.1.1.Badaniaobszarówpolitycznych
Podstawowymproblememgeografiipolitycznejodjejzaraniadoczasówwspółcze-
snychjestpowiązaniepolitykiwewszystkichjejprzejawachześrodowiskiemnatural-
nym(przestrzenią).
GdyArystoteles(384–322r.p.n.e.)tworzyłmodelnpaństwa”,badałzależności
występującepomiędzyludnościąaterytoriumprzezniązamieszkanym.Określał,jakie
funkcjepowinnapełnićstolica,armia,graniceiinneczynnikiwodniesieniudośro-
dowiskanaturalnego,aszczególniewzależnościodklimatu,któryuważałzaczynnik
determinującyfunkcjonowaniepaństwa.Deterministycznepodejściedowieluzagad-
nień,którezłożyłysięnapodstawykoncepcjigeografiipolitycznej,przetrwałododziś
wpoglądachniektórychgeografów.
Strabon,greckigeografipodróżnik,opisałznanymuświatwdzieleGeografiazło-
żonymz17ksiąg(ponad300latpoArystotelesie).Jegodziełobyłoprzeznaczonedla
praktyków–główniewojskaiadministratorów–zarządzającychimperiumrzymskim,
jednakpodobniejakArystotelesbyłonnetnocentrykiem”,tzn.wierzył,żejegoojczyzna
maidealnewarunkiprzyrodnicze(klimat)istosujenajlepszątechnikęrządzenia.
PoupadkuRzymuiwzrościewpływówchrześcijaństwanastąpiłwEuropiezastój
wrozwojugeografii.Wświeciemuzułmańskimnatomiast,szczególniewśródkup-
cówarabskich,historyków,podróżnikówifilozofów,rozwijałasięonaznakomi-
cie.JednymznajbardziejznanychpodróżnikówbyłAbdal-RahmanibnChaldun
(XIVw.),któryprzedstawiłuogólnieniadotyczącenajpotężniejszychjednostekpoli-
tycznychjegoczasóworazichzwiązkuześrodowiskiemgeograficznym.Jegobadania
dotycząceistotyrozwojujednostekpolitycznychprowadziłydoteoriiopolitycznej
integracjiidezintegracji,awkońcudokoncepcjicyklicznegorozwojupaństwa.Do
poglądówArystotelesaiStrabonapowróconowśredniowieczuirenesansie.Rozwinął
8
