Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałii
KarolKautsky
iortodoksjaniemiecka
PostaćKarolaKautsky)egodominujenadcałymćwierćwieczemteoretycz-
negorozwojumarksizmuwczasachIIMiędzynarodówki.Niebyłon
zpewnościąwybitnymfilozofem,alebyłgłównymtwórcąiniejakowcie-
leniemmarksistowskiejortodoksji,którejbroniłprzeciwkowszelkiego
rodzajuwpływomobcym,którąpopularyzowałumiejętnieiinteligentnie,
którąstosowałwreszciezpowodzeniemzarównowinterpretacjihistorii
minionej,jakwrozumieniuzjawisknowych,wyłaniającychsięwzwiązku
zewolucjąimperialistycznegokapitalizmu.Kautskyprzyczyniłsięgłównie
doukształtowaniapewnegostereotypumarksizmu,który,zwłaszczawśrod-
kowejiwschodniejEuropie,dominowałprzezdziesięcioleciaidopiero
wciąguostatnichlatkilkunastująłustępowaćstereotypomodmiennym.
Kilkapokoleńmarksistówwychowywałosięnajegoksiążkach,któreweszły
dostandardowegozasobumarksistowskiejliteraturyipozostałytam,
równieżwruchukomunistycznym,potem,kiedyichautorogłoszonyzostał
przezLeninarenegatemzracjiswojejkrytykirewolucjipaździernikowej
(jedynybodajprzypadektegorodzaju).Kautskyniebyłortodoksemwtym
sensie,byuważałsięzazobowiązanegodoobronykażdejszczegółowej
myśliprzezMarksalubEngelsawypowiedzianej,lubbyzastępowałargu-
mentycytatamizichdzieł(niktzresztązteoretykówtegopokolenianie
byłortodoksemwtymznaczeniu);przeciwnie,wkilkupunktach,niepierw-
szorzędnychwprawdzie,aleniecałkiemteżbłahych,krytykowałEngelsa
(m.in.wykazywał,wbrewEngelsowi,żegłównąformąpowstawania
państwajestprzemoczewnętrzna).Byłjednakortodoksempedantycznym
wtymsensie,żemarksizmjakoteoriaijakometodabadaniahistorycz-
negobyłdlańjedynymukłademodniesieniawanaliziezjawiskspołecznych
iżeopierałsięonwszelkimpróbomuzupełnianiaczywzbogacaniamark-
