Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Rewolucjaisocjalizm
53
Wpodstawowychdwóchkwestiach:stosunkumiędzywalkąpolityczną
aekonomicznąorazstosunkumiędzywalkąoreformyaoczekiwaniem
rewolucji,Kautskyzajmujestanowisko,którejestfaktycznieortodoksal-
nie-marksistowskimpunktemwidzenia.
Wpierwszejkwestiistanowiskomarksistowskie,jakwywodzi,może
byćprzedstawionewopozycjidodwóchfałszywych,odwrotniejednostron-
nychdoktryn-ProudhonaiBlanquiego.Proudhoniścinieinteresowalisię
walkąpolityczną,ponieważuważali,żezdobyciewładzypolitycznejprzez
proletariatnieusuwawyzysku;tymsamymsądzili,żepókijestkapitalizm,
proletariatnicniezyskujenademokracji,gdyżdemokracjapolitycznanie
przybliżaekonomicznegowyzwolenia.Proletariatpowinienprzetoporzu-
cićudziałwrozgrywkachpolitycznychiparlamentarnychizająćsięakcją
samowyzwoleńcząprzezorganizowanieprodukcjiniezależnejodkapitali-
stów.Blankiści-odwrotnie-bylizainteresowaniwyłączniezdobyciem
władzypolitycznej,wszystkojednowjakichwarunkachekonomicznych.
Marks,jakKautskywyjaśnia,uniknąłobutychjednostronności.Głosił-
ajesttojedynypunktwidzeniazgodnyznaukowąmetodą-żeprzejęcie
władzypolitycznejprzezproletariatjestnieodzownymwarunkiemiinstru-
mentemekonomicznegowyzwolenia,żejednakproletariatmożewykorzystać
swąwładzępolitycznądlazniesieniakapitalizmudopierowtedy,gdysam
kapitalizmprzygotujewarunkiswojejzagłady.Przejęciewładzywniedoj-
rzałejekonomiczniesytuacjiniemożedoprowadzićdoobaleniastosunków
kapitalistycznych,gdyżobiektywneprawaekonomiczneniedająsięznieść
dekretamianiprzemocą.Przykłademokresdyktaturyjakobińskiej,która,
zdaniemKautsky)ego,byławłaściwiedyktaturąproletariatu.Terrorjako-
bińskimiałsłużyćzłamaniuspekulacjiipodtrzymaniurewolucyjnegoentu-
zjazmuwmasach,aleprzyniósłtylkopowszechnystrachirozczarowanie;
wmomencieprzewrotuthermidoriańskiegojakobininiemielijużzasobą
żadnegopoparcia:rewolucjawróciładoswejbazywyznaczonejwarunkami
ekonomicznymi,tojestdowładzyburżuazji.Podobnienieuchronnybył
upadekKomunyParyskiej.
Kautskyniepotrafiłjednakaniniestarałsięokreślićbliżej,naczym
polegaowadojrzałośćkapitalizmudopolitycznejrewolucji.Podkreślał,
wopozycjidoreformistów,żesocjalizmniemożepoprosturozwinąćsię
zkapitalizmujakojegonaturalneprzedłużenie,drogączęściowychreform
iczęściowychustępstwklasposiadających.Rewolucja,czyliświadomyakt
przejęciawładzypolitycznejprzezzorganizowanyproletariat,jestnieodzow-
nyminieuchronnymwarunkiemsocjalizmu.Jednakżesocjaldemokracja
