Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Powstaniestyczniowebyłopierwszymtakimniepodległościowymzrywem,
wktórymbrałyudziałwszystkiegrupyspołeczne;pierwsząwojną,wtrakcie
którejfunkcjonowałopolskiepaństwopodziemne;pierwszym,jakzostanieto
nazwanewtejksiążce,kobiecymnprojektememancypacyjnym”.Stałosięszcze-
gólnymwypełnieniempolskiegolosuoraznmatrycą”polskiegoetosu.Zarówno
okresmanifestacjipoprzedzającychpowstanie,jakilatawalkizbrojnej1863
-1864toczasnarodzinpolskichwspółczesnychpytańidylematów:jakistnieć
wciągłejkonspiracjibezmoralnegonświatłocienia”;jakajesticzyistniejegra-
nicapaktowaniazzaborcą-kiedykończysięlojalność,akiedyzaczynazdrada;
reformypodpatronatemokupanta,opórbiernyczyzbrojny;nakogoliczyć
-naEuropęijejoficjalneośrodkiwładzyczyszukaćsojuszuzrewolucjonistami
rosyjskimiieuropejskimi?Ipotemkrajobrazponbitwie1863”imówiącsło-
wamipoety:nkrzepiącawiedza,żejesteśmysami”,gorzkalekcjahistorii,która
wXXwiekumiałasiępowtórzyć.Odpułapekanalogiiiowejułudypowta-
rzalnościtrudnouciechistorykom,trudnorównieżuciecliteraturzepodążającej
tropemhistoriiorazbadaczompróbującymodczytywaćjejznaczeniaiszukają-
cymprzyczynjejpopularności.Powtarzalnośćegzystencjalnychsytuacji,pytań
iwyborówdecydowałatakżeoaktualnościliterackiegokształtutegoprzeżycia
iciągłegoreaktywowaniastereotypówimitównarodowychorazpróbzmaga-
niaznimi.
W2013rokuprzypada150.rocznicawybuchutegopowstania,coprowo-
kujedostawianiapytań:Czyobecnośćproblematyki1863rokuwprogramach
szkolnych(Żeromski,Orzeszkowa)jesttylkowymuszanąodgórniereaktywa-
cją(reanimacją?)zespołustereotypówisymboliwramachnlekcjimartwego
języka”?Amożenadalpowstaniestycznioweijegozapiswliteraturzepozostaje
elementemżywego,choćwciążnanowoprzebudowywanegodyskursutożsamo-
ściowego?Byćmożefakt,iżpowtarzalnośćmartyrologicznychaspektówhistorii
wydajesiękwestiąprzeszłości,apowstaniestyczniowejużnnieboli”(byużyć
