Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Pisarkiwpejzażupolitycznym...
Którędybiegnągranice?Oczywiście,przezdompaniCecyliiKolichow-
skiej,ciotkiElżbietyBieckiej.Dom,wktórymludzienżyjąnasobiewarstwami”,
jakpiszewswymaforystycznymstylu.
WLalceBolesławaPrusamieliśmyprototypkamienicypodzielonejna
strefy.Całemiastomiałotakiestrefy,aleprzejściezcentrumnaPowiślewydaje
sięzamglone,niekonkretne.Symbolicznepodziałypomagałybudowaćrealistom
zaangażowanywywód,leczfaktyczniedopieromodernizmprzynosiobrazyka-
mienicimiastselekcjonującychludzi.Najbardziejpamiętanekamienicetota
zDulskichGabrieliZapolskiejitazRajskiejjabłoniPoliGojawiczyńskiej.Granica
niemalwcałościdziejesięwkamienicyKolichowskiej.Mieszkaniaodfrontu,
piwnicezamienionewchatydlaubogich,piesFitek,uwiązanydoswojejbudy:
takielimityludzkiegożycia.Międzygórąadołemniemaprzejścia.Jesttylko
pozornawspólnota:wśmierci.Umieraćmożnatakżeróżnie.JakCecylia,zsynem
isiostrzenicąprzyłóżku,lubjakJoasiaGołąbska,samotnawciemnejizbie,wktó-
rejprzedniąodeszływszystkiejejdzieciimatka.Wróżnejscenerii,podobnajest
nieuchronnośćśmierciifakt,żenchwytaczłowiekainflagranti”.Granicabiegnie
międzyziemskimaziemskim,niemiędzydoczesnymametafizycznym;Nałkow-
skaszukałaświeckiej,niemetafizycznejetyki.
Tonajważniejszagranica:międzyżyciemiśmiercią.Poniektórychzostają
sejfyznieoczekiwanązawartością.Tametaforamogłabytakżebyćprzydatna:sejf
jakosumienie.
Innągranicąeksponowanąwpowieścijestmomentwchodzeniawstarość.
Itupisarkamożebyćpatronkąkrytyki,jejpowieśćmogłabydaćtytułantologii
age-studies,nazwijmyjepopolskustudiaminadprzemijalnością.
Każdaznichbyłakiedyśmłoda,zakażdąciągnęłasiętajejmłodośćdawnajak
gałąźkwitnąca,uczepionabrzeguniemodnejsukni.Byłyzestrychowanezpo-
wierzchniżycia,odrzuconenabokprzezjegonurtgłęboki,wspaniałyizły.
Leżałyzadyszaneizmęczonenajegobrzegu,wspominająceumarłychmężów,
zabitychsynów,zobojętniałą,dalekąrodzinę.Wojna,rewolucja,zmieniony
światzostawiałjeichzdumieniu.Zapatrzonewsamotnydramatartretyzmu
iklimakterium,anarchiiczasówdzisiejszychprzeciwstawiałyszczątkianarchii
dawnych,rozbitekawałkiwiarizbankrutowanychprzeświadczeń.Musiały
19