Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Wprowadzenie
Nowadefinicjaijejuwarunkowania
Tytułowepojęciewzorcaorazbliskoznimzwiązanywzóriauto-
rytetwymagająniecoszerszegokomentarza.Sątobowiemter-
miny,którymiposługująsię–jakjużwcześniejwspomniano–
przedstawicielewieludyscyplinnaukowych,ijakotakiedoczekały
sięlicznychdefinicji.Zasztandarowąiciągleaktualnąuznajesię
tę,którąsformułowałaMariaOssowska:fiwzoremosobowymdla
danejgrupyjestpostaćludzka,którapowinnabyćlubfaktycz-
niejestdlajednostkilubdlatejgrupyprzedmiotemaspiracji”1,
abybudzićdążeniedonaśladownictwa.Jednocześniebadaczka
podzieliłaowewzory(zpunktuwidzeniasocjologa)napropago-
waneiakceptowane,odnoszącesięwtakimsamymstopniudo
postacifikcyjnychcodorzeczywistych2.Wskazałatymsamymna
rozłączność,dojakiejdochodzimiędzyteoretycznympostula-
tem,formułowanymzperspektywyrządzących,ajegorecepcją
wśrodowiskurządzonych.
Waspekciepedagogicznymfiwzórosobowymożebyćokreślony
przeznadrzędnepojęcieideałuwychowawczego,pojmowanego
jakonajwyższycelwychowania”3.Dlaliteraturoznawcówtofifakt
zbiorowejświadomości”4,upowszechnionyprzezskonkretyzowany
przykładwramachliteratury(biografia,traktatpedagogiczny).
Niewieleuwagipoświęcilidefinicjiwzorcaczywzoruosobowego
historycy.NajważniejszygłoswtejsprawienależydoJanusza
Tazbira.Tenostatni,przyjmujączapodstawębadańszlachtępol-
skąXVIIwieku,dokonałprzeglądudotychczasowychustaleń,
1M.Ossowska,Ethosrycerskiijegoodmiany,Warszawa2000,s.11.
2Tamże,s.11.
3E.Wysocka,Wzórosobowy,w:EncyklopediapedagogicznaXXIwieku,t.VII,
Warszawa2008,s.628.
4H.Dziechcińska,Wzórosobowy,w:Słownikliteraturystaropolskiej.Średniowiecze–
Renesans–Barok,red.T
.Michałowska,Wrocław–Warszawa–Kraków2002,s.1061.
21
